Τα αρωματικά φυτά αποτελούν μια σπουδαία παράδοση για την Κρήτη. Βοτανολογικές μελέτες αποκαλύπτουν πως το νησί έχει ένα από τα πιο πλούσια και πιο ενδιαφέροντα οικοσυστήματα της Ευρώπης, με μεγάλο αριθμό ενδημικών φυτών, δηλ. φυτών που υπάρχουν αυτοφυή μόνο στην Κρήτη, όπως η Μαλοτύρα (siderites syrioca) και ο Δίκταμος (origanum diktamus L.) βασιλεία της ενδημικής χλωρίδας της Κρήτης γνωστός από την αρχαιότητα για την αντισηπτική του ιδιότητα.
Στην Κρήτη σήμερα, προσφέρεται πλήθος βοτάνων, που έχουν χρησιμοποιηθεί από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα ως φαρμακευτικά φυτά.
Είναι πολλά τα κείμενα των αρχαίων συγγραφέων που αποδίδουν στα βότανα εξαιρετικές θεραπευτικές ιδιότητες. Τα εκπληκτικά βότανα της Κρήτης, φυτρώνουν στα απόκρημνα βουνά του νησιού και συλλέγονται από έμπειρους συλλέκτες για να αποξηρανθούν κάτω από φυσικές συνθήκες και να οδηγηθούν στα σύγχρονα συσκευαστήρια, χωρίς καμιά χημική ή άλλα επεξεργασία.
Αρωματικά Βότανα της Κρήτης
• Δίκταμο ή (Έρωντας) (Origanum dictamnus)
Το Δίκταμο (η έρωντας) (επιστημονική ονομασία: Origanum dictamnus, Ορίγανον το δίκταμνον είναι ένα ενδημικό φυτό που συναντάται στην Κρήτη και χρησιμοποιείται ως ρόφημα. Το όνομα προέρχεται από το όρος Δίκτη (Λασιθιώτικα) όπου παλαιότερα αφθονούσε. Τα φύλλα του είναι χνουδωτά και έχουν χρώμα γκριζοπράσινο. Το δίκταμο λέγεται και δίκταμνο(ς).
Στη Μινωική Κρήτη και την Αρχαία Ελλάδα ήταν ένα από τα σπουδαιότερα φαρμακευτικά φυτά. Ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε κατά των παθήσεων του στομάχου και του πεπτικού συστήματος, στους ρευματισμούς, τα αρθριτικά, ως επουλωτικό, εμμηναγωγό, τονωτικό και αντισπασμωδικό.
• Φασκόμηλο (Salvia fruticosa)
Το φασκόμηλο ανήκει στην οικογένεια Lamiaceae. Είναι θαμνώδες είδος που φτάνει το ένα μέτρο. Φέρει σύνθετα φύλλα και φυλλάρια τα οποία διαφέρουν μεταξύ τους στο μέγεθος. Το φασκόμηλο διατηρεί το φύλλωμα του καθόλη τη διάρκεια του έτους. Χαρακτηριστικό είναι ότι καλύπτονται σχεδόν εξ’ ολοκλήρου με τρίχες τόσο τα φύλλα όσο και οι βλαστοί του. Οι τρίχες αυτές έχουν προστατευτικό ρόλο αφού βοηθάνε το φυτό να ανταπεξέλθει κάτω από ζεστά και ξηρά καλοκαίρια της Ελλάδας. Τα άνθη είναι χρώματος λιλά. Είναι είδος που συγκρατεί πολύ νερό . Είναι αρωματικό φυτό και τα φύλλα του χρησιμοποιούναι για αφέψημα.
• Μαντζουράνα (Origanum microphyllum)
Ανθίζει τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο και συλλέγεται την ίδια περίοδο. Χρησιμοποιείται στη φαρμακευτική, τη μαγειρική, και την αρωματοποιία. Έχει παρόμοιες ιδιότητες με το θυμάρι και από την αρχαιότητα τη χρησιμοποιούσαν σε πολλές περιπτώσεις νευρικών παθήσεων, ιδανική για την αντιμετώπιση του κρυολογήματος. Συχνά σερβίρεται ως βραστάρι (ρόφημα) με μαλοτήρα.
• Μαλοτήρα (Sideritis syriaca)
Η μαλοτήρα είναι το τσάι του βουνού της Κρήτης, το ενδημικό φυτό που αυτοφύεται μόνο στα βουνά της, τα Λευκά ‘Όρη και τον Ψηλορείτη. Τη συναντάμε σε υψόμετρο από 800 έως και 2000 μέτρα κοντά σε μέρη που φυτρώνει και η ματζουράνα. Η μαλοτήρα, πολυετής αειθαλής πόα που βοτανολογικά ανήκει στο γένος Σιδηρίτη, φθάνει σε ύψος 70 εκατοστά, διαθέτει όρθιο αποξυλωμένο βλαστό και φέρει λογχοειδή χνουδωτά φύλλα και μικρά κίτρινα άνθη. Οι Ενετοί το χρησιμοποιούσαν κατά των στομαχικών και αναπνευστικών διαταραχών , ακολουθώντας τις οδηγίες των Κρητικών. Εκτός από τις ιδιότητες που του δίνουν η ιστορία και οι παραδόσεις , το τσάι του βουνού φαίνεται να έχει αποχρεμπτικές , εφιδρωτικές και σπασμολυτικές ικανότητες να επιδρά κατά της διάρροιας και της δυσπεψίας , ενώ είναι πλούσιο σε φλαβονοειδή με αντιοξειδωτικές ιδιότητες εφάμιλλες του πράσινου τσαγιού. Πιστεύεται ότι είναι , εκτός των άλλων , ευεργετικό και για τα αιμοφόρα αγγεία της καρδιάς.
• Ρίγανη (Origanum vulgare ssp hirtum)
Η ρίγανη (Ορίγανον το κοινόν, Origanum vulgare) είναι αρωματικό ποώδες, πολυετές, ιθαγενές και θαμνώδες φυτό της Μεσογείου και της Κεντρικής Ασίας. Ανήκει στο γένος Ορίγανο της τάξης των λαμιωδών αγγειόσπερμων δικότυλων φυτών.
Η ρίγανη έχει 12 φορές περισσότερο αντιοξειδωτική δράση από το πορτοκάλι, 30 από την πατάτα και 42 από το μήλο. Επίσης με λίγη ρίγανη στην τροφή των πτηνών σας κρατάτε τις αρρώστιες μακριά τους..
Μία άλλη κύρια χρήση της είναι κατά των χρόνιων ρευματισμών. Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν τη θεραπευτική της αξία και τη χρησιμοποιούσαν πίνοντας το τσάι της σε κολικούς και εξωτερικά σε πρηξίματα και για το στραβολαίμιασμα.
Η Ελληνική ρίγανη (Greek Oregano) είναι φυτό πολυετές και ποώδες η ποιότητά της θεωρείται από τις καλύτερες παγκοσμίως. Η ρίγανη πέρα από το χαρακτηριστικό άρωμα και γεύση που δίνει στο φαγητό έχει και πάρα πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες, με κυριότερη (γνωστή φαρμακευτικά) δραστική ουσία την καρβακρόλη. Στην Ελλάδα η ρίγανη είναι αυτοφυής και βρίσκεται σε ορεινές και βραχώδεις περιοχές.
• Θυμάρι (Coridothymus capitatus)
Ανθίζει τον Ιούνιο και τον Ιούλιο και έχει γαλάζια άνθη. Στην Κρήτη βρίσκουμε και τον ασπρόθυμο. Και τα δυο είδη είναι σπουδαία μελισσοκομικά φυτά. Το θυμαρίσιο μέλι θεωρείται ως το εκλεκτότερο. Το θυμάρι έχει αντισηπτικές, διουρητικές, αντιπαρασιτικές και αντιπυρετικές ιδιότητες. Το αιθέριο έλαιό του χρησιμοποιείται μεταξύ άλλων και στις οδοντόπαστες. Στη μαγειρική χρησιμοποιείται ως άρτυμα.
• Θρούμπα (Satureja thymbra)
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Satureja thymbra (Σατουρέγια η θύμβρα). Ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών και στη χώρα μας το συναντούμε με τις κοινές ονομασίες θρούμπα, γεροντόχορτο, θρούμπι, θρύμπα, τραγορίγανος, ζαρμπούνι ή ζαμπούρι.
Στην Κρήτη το συναντούμε και με τις κοινές ονομασίες θρύμπα, αθρύμπα ή ήμερη θρύμπα. Οι αγρότες το έβαζαν στα ρακοκάζανα και στα στράφυλλα για να παίρνει ωραίο άρωμα η ρακί. Με θρούμπι έπλεναν και τα βαρέλια πριν βάλουνε μέσα τον μούστο για να εξουδετερώσουν τους παραμύκητες. Έπιναν το αφέψημα του φυτού για εμέτους, ζάλες, εντερικά παράσιτα και στομαχόπονους. Επίσης καταπολεμούσαν τις φθειριάσεις των ζώων τους με αφέψημα από θρούμπι και σκέπαζαν με φύλλα από θρούμπι το τυρί που έβαζαν στην άλμη για να πάρει το τυρί το άρωμά του.
Οι πληροφορίες για τις φαρμακευτικές ιδιότητες των βοτάνων και τις παθήσεις, που περιέχονται σε αυτό τον ιστοχώρο
ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΗ, ΣΥΝΤΑΓΗ Ή ΔΙΑΚΟΠΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ.
Μερικά βότανα μπορούν να προκαλέσουν παρενέργειες ή να αλληλεπιδράσουν με άλλα φάρμακα και δε συνιστάται η αντικατάσταση φαρμάκων με τη χρήση οποιουδήποτε βοτάνου.
Για οποιαδήποτε πάθηση και θεραπεία
ΠΡΕΠΕΙ ΠΑΝΤΑ ΝΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΕΣΤΕ ΤΟ ΓΙΑΤΡΟ ΣΑΣ!