Το κέφι για δημιουργία, το καθαρό βλέμμα και το γνήσιο χαμόγελο είναι αυτά που καταγράφει αυτόματα η ματιά κατά την επίσκεψη στο χώρο που στεγάζει τις δραστηριότητες του γυναικείου συνεταιρισμού Μαράθου.
Της Μαρίας Καλλέργη
Ταυτόχρονα εκτός από την όραση ενεργοποιείται και η αίσθηση της όσφρησης, που αν κλείσεις τα μάτια σε πάει κατευθείαν στην παλιά κουζίνα της γιαγιάς σου, όταν λίγο πριν τις μεγάλες γιορτές ετοίμαζαν τα γλυκά. Οι ευωδιές από το βούτυρο, τα αυγά, την κανέλα, το πορτοκάλι, τη μαστίχα και όλα τα άλλα “μυστικά” της παραδοσιακής ζαχαροπλαστικής που απλώς προδιαθέτουν για το εξαιρετικά γευστικό αποτέλεσμα.
Αυτό έκαναν και οι γυναίκες στο Μάραθο, όταν το 2000 με σημείο αναφοράς το ξομπλιαστό κουλουράκι, αποφάσισαν να αναζητήσουν επαγγελματική διέξοδο και γιατί όχι και προσωπική πραγμάτωση και ικανοποίηση. Άνοιξαν τα σεντούκια των γιαγιάδων τους και πήραν ότι πιο πολύτιμο είχαν να τους προσφέρουν. Τις συνταγές και τα μυστικά τους. Αυτών που όλες οι γιαγιάδες έφεραν ως ένα άλλο DNA στην πορεία εκατονταετηρίδων και πρόσφεραν απλόχερα σε κόρες κι εγγονές. Είναι το ίδιο πράγμα που επίσημα ονομάζουμε άυλη πολιτιστική κληρονομιά. Αλλά εμάς μας αρέσει να λέμε: Το έχω από τη γιαγιά μου!
Το ξεκίνημα με το ξομπλιαστό
Από το 2000 ως σήμερα στο γυναικείο συνεταιρισμό του Μαράθου, το ξομπλιαστό κουλουράκι (μικρό ή κουμπαροκούλουρο), παραμένει σημείο αναφοράς αλλά και το είδος που έχει ταξιδέψει την παράδοση του χωριού και τα έργα των γυναικών του στα πέρατα του κόσμου. (να αναφέρουμε για όσους δεν ξέρουν πως ξόμπλι είναι το στολίδι στην Κρητική διάλεκτο). Άλλωστε ήταν και ο λόγος που ιδρύθηκε ο συνεταιρισμός.
Για πρακτικούς λόγους θα αναφέρουμε την ιστορία όπως μας τη διηγήθηκε η πρόεδρος του συνεταιρισμού Μαρίνα Μουλακάκη: “Ξεκινήσαμε το 2000 φτιάχνοντας το συνεταιρισμό μας για να φτιάχνουμε το ξομπλιαστό κουλουράκι, κάτι στο οποίο είχαμε παράδοση. Ήταν για μας ένας τρόπος να βρούμε επαγγελματική απασχόληση στον τόπο μας. Πήραμε επιδότηση 3,4 εκατομμύρια δραχμές εκείνη την περίοδο, μας παραχώρησε και ο Δήμος αυτό το χώρο, που ήταν παλιά το γραφείο της κοινότητας. Με πολύ προσωπική εργασία και των συζύγων μας διαμορφώσαμε το χώρο και ξεκινήσαμε να δουλεύουμε”.
Την ιδέα για το συνεταιρισμό όπως λέει η κ.Μουλακάκη είχε ο γυναικολόγος Βασίλης Λίβας λέγοντας: "Ο Βασίλης Λίβας είναι συγχωριανός μας ήταν τότε δημοτικός σύμβουλος και έκανε την πρόταση που αποδέχθηκε ο δήμαρχος Τυλίσσου Σταύρος Χαλκιαδάκης και με τη συμφωνία του τοπικού συμβουλίου Μαράθου μας παραχωρήθηκε ο χώρος που στεγαζόμαστε ως σήμερα. Στην προσπάθεια μας στήριξαν επίσης οι οικογένειες μας αλλά και όλο το χωριό και τους ευχαριστούμε όλους".
Το ξομπλιαστό κουλουράκι, ένα είδος που απαιτεί πολύ εργασία αλλά και φαντασία στην πορεία εξελίχθηκε. Είναι απίστευτο αν δει κανείς τα εργαλεία που χρησιμοποιούν για να κάνουν τη λεπτοδουλειά που τελικά εντυπωσιάζει στο αποτέλεσμα. Από τσιμπιδάκι για τα φρύδια ως δακτυλήθρες.
Πολλές οι δυσκολίες
Οι γυναίκες που ξεκίνησαν ήταν 24 και σήμερα είναι 16. Όπως οι ίδιες ομολογούν υπήρξαν πολλές δυσκολίες στην προσπάθεια για το “στήσιμο” της επιχείρησης αφού μετά την επιδότηση που πήραν δεν είχαν καμία άλλη βοήθεια παό το κράτος. Προκειμένου να μπορέσουν να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των πελατών και να σταθούν στην αγορά, όσα κέρδη είχαν τα ξαναέβαζαν στο συνεταιρισμό προκειμένου να αποκτήσουν όλο τον εξοπλισμό που είχαν ανάγκη.
Στην αρχή η δουλειά ήταν περισσότερη και ως την έναρξη της οικονομικής κρίσης τα πράγματα πήγαιναν καλύτερα. Ποτέ βέβαια όπως επισημαίνουν οι γυναίκες δεν είχαν τη δυνατότητα να βγάλουν αυτό που λέμε ένα κανονικό μισθό. Ωστόσο ως και σήμερα παίρνουν ένα ποσό το μήνα, ανάλογα με τη δουλειά και φυσικά τις πωλήσεις που τις βοηθά να συμπληρώνουν το οικογενειακό εισόδημα. Κάνουν όμως αυτήν την επιλογή γιατί έχουν μια δουλειά που τους επιτρέπει να δουλεύουν στον τόπο τους, παράλληλα με τις αγροτικές δουλειές και σε σχετικά ευέλικτο ωράριο. Χαρακτηριστικά τονίζουν ότι την περίοδο του λιομαζώματος, δουλεύουν τη μέρα στα χωράφια και τα βράδυα στο φούρνο.
Διάσημα τα πρόιντα
Αν πάντως οι γυναίκες του συνεταιρισμού μπορούσαν … να πληρωθούν με ηθική ικανοποίηση μάλλον θα ήταν πλούσιες! Όλοι έχουν να πουν ένα καλό λόγο για την ποιότητα των προιόντων τους, τις εξαιρετικές συνταγές και τις πρώτες ύλες πολύ καλής ποιότητας που χρησιμοποιούν.
Τα προιόντα τους διακινούνται σε πολλά σημεία πώλησης σε όλη την Ελλάδα και φυσικά στην Κρήτη, ενώ πολλά από αυτά έχουν φθάσει σε ολόκληρη την Ευρώπη, το Καναδά και πολλές πολιτείες της Αμερικής.
Το ξομπλιαστό κουλουράκι, το οποίο συνεχώς εξελίσσεται μετά από παραγγελία φθάνει παντού ως μπομπονιέρα σε γάμους και βαφτίσεις αλλά και ως δώρο με άρωμα Κρήης. Μετά από παραγγελία επίσης μπορούν να δημιουργηθούν ξεροτήγανα ή καλιτσούνια ενώ υπάρχουν πάντα έτοιμα πολλά είδη βουτημάτων.
Φτιάχνουν και γκουρμέ
Τον τελευταίο καιρό και "απαντώντας" στις ανάγκες της αγοράς, οι γυναίκες του Μαράθου φτιάχνουν και τα … γκουρμέ της εποχής!Κρατώντας από την παράδοση τα αγνά υλικά και τον παραδοσιακό τρόπο παρασκευής “απαντώντας” στη ζήτηση της εποχής προχωρεί σε καινοτομίες. Αφαιρεί τη ζάχαρη την οποία αντικαθιστά με μέλι, χρησιμοποιεί αλεύρι χωρίς γλουτένη, και βάζει σε κριτσίνια, κουλουράκια και βουτήματα, το παραδοσιακό Κρητικό χαρούπι, το κρεμμύδι, ακόμα και το παντζάρι.
Όπως εξηγεί η πρόεδρος του συλλόγου γυναικών Μαρίνα Μουλακάκη: “παρακολουθούμε τις εξελίξεις στην αγορά που μας αφορά και είμαστε σε συνεχή επαφή με τους πελάτες μας. Έτσι δημιουργούμε συνεχώς νέα προϊόντα προκειμένου να εξασφαλίζουμε την βιωσιμότητα του συλλόγου μας αλλά και την επιβίωση των μελών μας”.
Σταθερές αξίες
Φυσικά τα νέα προϊόντα, τα ιδιαίτερα απευθύνονται σε συγκεκριμένο κοινό και γίνονται συνήθως μετά από παραγγελίες των πελατών και αποτελούν ένα δρόμο σε νέες αγορές για τις γυναίκες από το Μάραθο. Ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν εγκαταλείπονται οι παραδοσιακές σταθερές αξίες που καθιέρωσαν το σύλλογο στην αγορά.
Αυτές αφορούν στα κλασικά βουτήματα λαδιού, πορτοκαλιού και πολλών άλλων ειδών όπως των εποχικών αλλά και τα ξομπλιαστά κουλουράκια που έχουν φθάσει ως τον Καναδά.
Δεκαέξι γυναίκες μέσα από αυτήν την επιχείρηση έχουν βρει χωρίς να χρειαστεί να μετακινηθούν από τα σπίτια τους ένα τρόπο για να ασχολούνται, να νοιώθουν δημιουργικές και φυσικά να συμπληρώνουν το οικογενειακό τους ειδόδημα.
.
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά έχουν τα νέα γκουρμέ βουτήματα που φτιάχνουν με διάφορα υλικά σε αλμυρά και γλυκά οι γυναίκες του Μάραθου. Κάποια από αυτά έχουν ασυνήθιστα χρώματα, όπως βλέπουμε στις φωτογραφίες, αλλά προτιμώνται από μεγάλες εταιρείες και οργανισμούς της Αθήνας και έχουν ιδιαίτερη ζήτηση.
Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι η πλήρης ονομασία του συνεταιρισμού είναι : Αγροτικός Οικοτεχνικός Αγροτοτουριστικός Συνεταιρισμός Μαράθου “Το ξομπλιαστό κουλουράκι” παραδοσιακά εδέσματα. Οι γυναίκες που συμμετέχουν είναι: Μαρίνα Μουλακάκη, Σοφία Μουλακάκη, Γεωργία Πρινάρη, Στέλλα Παλαιάκη, Κυριακή Μουλακάκη, Σπάρτη Μουλακάκη, Ευαγγελία Σκουτέλη, Πόπη Σκουτέλη, Βικτωρία Σκουτέλη, Ελένη Μουλακάκη, Ελένη Βαμβουκάκη, Ελένη Κοκκινάκη, Βιργινία Μουλακάκη, Γεωργία Αποστολάκη, Ιωάννα Μουλακάκη και Φλώρα Βάμβουκα.