Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι μια περίοδος επτά εβδομάδων που καταλήγει στη Μεγάλη Εβδομάδα. Ξεκινάει την Καθαρά Δευτέρα και ολοκληρώνεται το Μεγάλο Σάββατο. Η νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής μνημονεύει τη νηστεία του Χριστού στην έρημο.
Ποιες τροφές επιτρέπονται τη Σαρακοστή;
Η νηστεία της Σαρακοστής χαρακτηρίζεται από την αποχή κατανάλωσης τρόφιμων ζωικής προέλευσης όπως το κρέας , το ψάρι, τα γαλακτοκομικά και τα αυγά και από την αυξημένη κατανάλωση τροφίμων όπως όσπρια, λαδερά, θαλασσινά, φρούτα και λαχανικά, ζυμαρικά και ψωμί. Η διατροφή που ακολουθούμε τη Σαρακοστή θυμίζει κατά πολύ τα χαρακτηριστικά της Μεσογειακής Διατροφής.
Ποια τα οφέλη της νηστείας;
Έρευνα του Πανεπιστημίου της Κρήτης ανέδειξε τα οφέλη της νηστείας. Η μελέτη έδειξε ότι τα άτομα που νηστεύουν παρουσιάζουν μειωμένα επίπεδα λιποπρωτεινών στο αίμα, μειωμένα επίπεδα ουρικού οξέος και χαμηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας, ενώ αποκτούν υποσυνείδητα καλές διατροφικές συνήθειες. Επίσης, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, η νηστεία καταπολεμά και την κατάθλιψη.
Η διατροφή κατά τη νηστεία αποτελείται από τρόφιμα πλούσια σε κάλιο, φολικό οξύ, μαγνήσιο, βιταμίνη C, E και A και φυτικές ίνες. Η αυξημένη πρόσληψη αδιάλυτων φυτικών ινών από τα φρούτα και τα λαχανικά βοηθούν στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος και την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.
Η μειωμένη κατανάλωση κορεσμένου λίπους (ζωικό λίπος) και η αυξημένη κατανάλωση μονοακόρεστου λίπους από το ελαιόλαδο, τους ξηρούς καρπούς, το ταχίνι και το χαλβά βοηθούν στην καλή λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος και στη μείωση της αρτηριακής πίεσης.
Η κατανάλωση των θαλασσινών κατά τη νηστεία μπορεί να καλύπτει την ανάγκη σε πρωτείνες υψηλής βιολογικής αξίας , οι οποίες υπάρχουν κυρίως σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης και είναι απαραίτητες στον οργανισμό. Επίσης, τα θαλασσινά είναι καλή πηγή ω-3 και ω-6 λιπαρών οξέων, τα οποία βοηθούν στην καλή λειτουργία του καρδιαγγειακού και νευρικού συστήματος.
Ποια τα μειονεκτήματα της νηστείας;
Τα μόνα μειονεκτήματα κατά τη διάρκεια της νηστείας εντοπίζονται στην κάλυψη των αναγκών του οργανισμού σε ασβέστιο, σίδηρο και βιταμίνη B12.
Όσον αφορά το ασβέστιο, το νηστίσιμο διαιτολόγιο δεν μπορεί να παρέχει την απαραίτητη ποσότητα ασβεστίου κυρίως λόγω της βιοδιαθεσιμότητας του από τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης. Γι αυτό το λόγο οι εγκυμονούσες, τα παιδιά και οι έφηβοι δεν θα πρέπει να νηστεύουν για μεγάλα χρονιά διαστήματα. Τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο είναι το μπρόκολο, το κουνουπίδι, ο χαλβάς, το ταχίνι, οι ξηροί καρποί, το γάλα σόγιας και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά.
Μεγάλη προσοχή θα πρέπει να δοθει στο σίδηρο. Επειδή ο σίδηρος που προέρχεται από τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης (μη αιμικός) δεν έχει τόσο μεγάλη απορροφησιμότητα όσο ο αιμικός, προτιμότερο είναι άτομα που έχουν αυξημένες ανάγκες σε σίδηρο π.χ. εγκυμονούσες, παιδιά, άτομα με σιδηροπενική αναιμία, να μην νηστεύουν για μεγάλες περιόδους. Καλές πηγές σιδήρου είναι τα όσπρια, τα εμπλουτισμένα δημητριακά, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Μια καλή διατροφική συμβουλή είναι όταν καταναλώνουμε μια τροφή πλούσια σε σίδηρο να συνοδεύεται από την κατανάλωση ενός τροφίμου πλούσιο σε βιταμίνη C (χυμός) ή σε μηλικό οξύ (λευκό κρασί), καθώς αυτές αυξάνουν την απορρόφηση του μη αιμικού σιδήρου.
Επιπρόσθετα, άτομα που νηστεύουν θα πρέπει να επιλέγουν τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη Β12 όπως το ταχίνι, ο χαλβάς, τα θαλασσινά, οι ξηροί καρποί, η μπύρα και τα εμπλουτισμένα δημητριακά.
Εν κατακλείδι, η νηστεία σε συνδιασμό με την προσεκτική επιλογή τροφίμων πλούσιων σε ασβέστιο, σίδηρο και βιταμίνη Β12 αποτελεί μια πλήρη και ισορροπημένη διατροφή, η οποία προάγει τη ψυχική και σωματική υγεία του ατόμου.
Η κυρα - Σαρακοστή
«Την κυρα-Σαρακοστή
Που είναι έθιμο παλιό
Οι γιαγιάδες μας τη φτιάχναν
Με αλεύρι και νερό
Για στολίδι της φορούσαν
Στο κεφάλι ένα σταυρό
Μα το στόμα της ξεχνούσαν
Γιατί νήστευε καιρό
Και τις μέρες τις μετρούσαν
Με τα πόδια της τα επτά
Κόβαν ένα τη βδομάδα
Μέχρι να έρθει η πασχαλιά».
Στα παλιά τα χρόνια, με τη βοήθεια της κυρα-Σαρακοστής μετρούσανε τις εβδομάδες μέχρι το Πάσχα. Η κυρα- Σαρακοστή ήταν είτε μια ζωγραφιά είτε ένα μπισκοτάκι. Είναι μια γυναίκα χωρίς στόμα γιατί δεν τρώει, ούτε μιλάει μόνο προσεύχεται. Έχει επτά πόδια όσες και οι εβδομάδες από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Πάσχα. Κάθε εβδομάδα που περνάει κόβουμε και από ένα πόδι. Το τελευταίο πόδι το κόβουμε το Μεγάλο Σάββατο το βάζουμε μέσα σε ένα ξερό σύκο και το ανακατεύουμε με άλλα σύκα. Όποιος το βρει θεωρείται τυχερός. Την κυρα-Σαρακοστή την φτιάχνουμε με πολύ αλάτι για να μη χαλάσει.
ΥΛΙΚΑ:
- ½ κιλό αλεύρι
- ½ φλ. Νερό
- 1 κουταλιά σούπας αλάτι
- Ένα ταψί
- Λίγο λάδι να αλείψουμε το ταψί
- Ένα πλάστη
1. Σε ένα μπολ βάζουμε το αλεύρι και το αλάτι φτιάχνοντας ένα βουναλάκι
2. Κάνουμε μια λακουβίτσα και ρίχνουμε το νερό σιγά σιγά και ζυμώνουμε. Βάζουμε τόσο νερό όσο να γίνει η ζύμη μαλακή.
3. Ανοίγουμε το ζυμάρι με το πλάστη και σχηματίζουμε τη κυρα-Σαρακοστή
4. Με ένα μαχαίρι σχηματίζουμε τα μάτια , τη μύτη και τα πόδια. Κάνουμε μια τρύπα στο κεφάλι για να μπορέσουμε να την κρεμάσουμε.
5. Αλείφουμε το ταψί με το λάδι και βάζουμε μέσα τη κυρα-Σαρακοστή. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 200 για 40 λεπτά.
Καλή Σαρακοστή !!!
