Μια απροσδόκητη απόφαση σε σχέση με τους όρους του διαγωνισμού για το καλώδιο που θα χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή της διασύνδεσης της Κρήτης δημιουργεί σοβαρές επιπλοκές, που οδηγούν σε αύξηση κατά 30% το κόστος του έργου που θα πληρώσουν οι καταναλωτές.
Παράλληλα, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για δικαστικές εμπλοκές που θα καθυστερήσουν σημαντικά την υλοποίηση του μεγαλύτερου έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης που έχει κατασκευαστεί στη χώρα. Ο λόγος για την επιλογή του ΑΔΜΗΕ τον περασμένο Δεκέμβριο, και χωρίς προηγούμενη διαβούλευση, να αλλάξει τις τεχνικές προδιαγραφές των καλωδίων που θα χρησιμοποιηθούν για το έργο της διασύνδεσης Αττική-Κρήτη: ενώ υπάρχουν περισσότερες τεχνολογίες διαθέσιμες αλλά και δυνατότητες για την τάση του καλωδίου, με αλλαγή που έγινε στο παρά ένα του διαγωνισμού ο ΑΔΜΗΕ έθεσε προδιαγραφές οι οποίες υπερκαλύπτουν τις πραγματικές ανάγκες του έργου, ανεβάζουν σημαντικά το κόστος και επιτρέπουν τη συμμετοχή στο έργο μόνο δύο εταιρειών στον κόσμο, που μπορούν να παραγάγουν τα συγκεκριμένα καλώδια.
Συγκεκριμένα, η αλλαγή έγινε παραμονές Χριστουγέννων και ενώ μέχρι τότε η μελέτη βυθού, που αποκαλύπτει το Capital.gr, είχε πραγματοποιηθεί προέβλεπε ως λύση τη χρήση καλωδίου 320 KV και την τεχνολογία XLPE, που αποτελεί την πλέον σύγχρονη μορφή μόνωσης των καλωδίων που χρησιμοποιείται ευρέως στις υποβρύχιες διασυνδέσεις, τελικά ο ΑΔΜΗΕ ανακοίνωσε ότι προχωρά στη λύση των καλωδίων με τάση 500 KV, που χρησιμοποιούν την παλαιά τεχνολογία μόνωσης με πιεσμένο χαρτί (MIND). Λόγω ακριβώς του ότι τα νέα μεγάλα υποβρύχια έργα χρησιμοποιούν την τεχνολογία XLPE, οι εταιρείες δεν επενδύουν στην παλιά τεχνολογία και μόνο δύο κατασκευαστές διεθνώς παρέχουν τα καλώδια που ζητεί ο ΑΔΜΗΕ. Μάλιστα, καθώς ο διαγωνισμός χωρίζεται σε 2 lots, πρακτικά ο ανταγωνισμός στον διαγωνισμό θα είναι μηδενικός.
Εδώ να σημειωθεί ότι, ανεξάρτητα από την τάση ή την τεχνολογία, σε αντίστοιχους διαγωνισμούς που γίνονται για προμήθειες καλωδίων στην Ευρώπη οι προδιαγραφές είναι ανοιχτές, προκειμένου να διασφαλίζεται η μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή και στη φάση των προσφορών να επιτυγχάνονται καλύτερες τιμές (υπάρχουν φόρμουλες που μπορούν να αποτιμήσουν τη διαφορά του κόστους και των απωλειών). Ωστόσο, ο ΑΔΜΗΕ επιλέγει να πάει στην ακριβότερη λύση, παρά το ότι η τεχνολογία XLPE αποτελεί σήμερα την πιο ώριμη και εμπορική λύση για συστήματα μεταφοράς της τάξης των 1.000 MW, όπως δείχνει και ο μεγάλος αριθμός έργων που έχουν κατασκευαστεί στην Ευρώπη.
Κόστος
Τι σημαίνει, όμως, η επιλογή του ΑΔΜΗΕ για τους καταναλωτές; Με απλά λόγια, το καλώδιο των 500 KV τεχνολογίας MIND είναι 30% ακριβότερο από εκείνο των 320 τεχνολογίας XLPE. Για ένα έργο με προβλεπόμενο κόστος κατασκευής στο 1 με 1,1 δισ. ευρώ, αυτό σημαίνει ότι το κόστος θα είναι 300 εκατ. ευρώ υψηλότερο. Το κόστος αυτό θα περάσει κατευθείαν και θα πληρωθεί από τους καταναλωτές. Πώς; Μέσα από τα τέλη χρήσης δικτύου που πληρώνουν όλοι οι καταναλωτές.
Συγκεκριμένα, το έργο της διασύνδεσης μπαίνει στις επενδύσεις του ΑΔΜΗΕ για τις οποίες ο διαχειριστής, με έγκριση της ΡΑΕ, λαμβάνει απόδοση της τάξης του 6,5% με 7% συν ένα premium για μία 5ετία για έργα στρατηγικής σημασίας, όπως η διασύνδεση της Κρήτης. Αυτό σημαίνει ότι στο 1 δισ. ευρώ οι καταναλωτές θα επιβαρυνθούν περί τα 22 εκατ. ευρώ επιπλέον, ποσό που θα μετακυλιστεί στους λογαριασμούς ρεύματος των νοικοκυριών και της βιομηχανίας και θα ψαλιδίσει το συνολικό όφελος που προκύπτει από την κατασκευή της διασύνδεσης.
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι μετά τους χειρισμούς που έχουν γίνει από πλευράς ΑΔΜΗΕ η διασύνδεση της Κρήτης θα κατασκευαστεί ως εθνικό έργο, δηλαδή δεν θα είναι επιλέξιμη για ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, όπως θα συνέβαινε εάν εντασσόταν στα έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (PCI). Η επιλογή αυτή ήταν ανοιχτή μέχρι πρόσφατα, στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων που έγιναν μεταξύ ΑΔΜΗΕ και Euroasia, δηλαδή της εταιρείας που προωθεί το μεγάλο έργο της διασύνδεσης Ισραήλ – Κύπρος – Κρήτη – Αττική.
Το ναυάγιο στις σχετικές διαπραγματεύσεις οδήγησε τον ΑΔΜΗΕ στη λύση της κατασκευής της διασύνδεσης ως εθνικού έργου. Μάλιστα μέχρι πρόσφατα, όπως είχαν δηλώσει στελέχη του ΑΔΜΗΕ αλλά και κυβερνητικοί παράγοντες, το έργο ως εθνικό μπορεί να είναι επιλέξιμο για χρηματοδότηση από άλλα αναπτυξιακά χρηματοδοτικά εργαλεία (ΕΣΠΑ, Αναπτυξιακός). Με βάση, ωστόσο, τις τελευταίες πληροφορίες, ο ΑΔΜΗΕ σχεδιάζει την υλοποίησή του με 100% ίδια κεφάλαια και δανεισμό. Δηλαδή όλο το κόστος του έργου θα μετακυλιστεί στους καταναλωτές και στους λογαριασμούς ρεύματος.
Ποιος αντιδρά
Η επιλογή του ΑΔΜΗΕ, σύμφωνα με αναφορές που έχουν φτάσει στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση των Ελληνικών Καλωδίων, τα οποία ζήτησαν με επιστολή τους προς τον πρόεδρο της ΡΑΕ να παρακολουθήσει στενά την εξέλιξη της διαβούλευσης και να παρέμβει υπέρ των καταναλωτών και της εθνικής οικονομίας.
Τα Ελληνικά Καλώδια, σύμφωνα με την επιστολή τους, θεωρούν ότι θα πρέπει στον διαγωνισμό να συμπεριληφθούν και να προκριθούν όλες οι ώριμες και δοκιμασμένες λύσεις για την κατασκευή του έργου, να αναθεωρηθούν οι προτεινόμενες προδιαγραφές των καλωδίων και η επιλογή της τεχνικής λύσης να γίνει με κριτήριο το Total Cost of Ownership, δηλαδή αποτιμώντας το κόστος κατασκευής αλλά και το κόστος λειτουργίας (απώλειες) της κάθε λύσης.
Η αντίδραση των Ελληνικών Καλωδίων προς τη ΡΑΕ προδιαγράφει και τα επόμενα βήματα της εταιρείας. Η ελληνική βιομηχανία, που έχει διαρκώς διευρυνόμενη παρουσία με σημαντικές εξαγωγές σε όλο τον κόσμο, εμφανίζεται έτοιμη, σε περίπτωση που δεν γίνει το προφανές, δηλαδή εάν δεν αρθούν τα εμπόδια για τη συμμετοχή όλων των τεχνικά διαθέσιμων λύσεων στον διαγωνισμό, να κινηθεί δικαστικά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του έργου της διασύνδεσης.
