Η Ιερά Μονή Παλιανής είναι γυναικείο μοναστήρι, σταυροπηγιακό, που υπάγεται στο Δημοτικό διαμέρισμα Βενεράτου.
Καθώς δεν είναι κοινοβιακή μονή , οι μοναχές αποζούν από τις εργασίες τους, κεντώντας υφάσματα, κουβέρτες και υπάρχει διαρκή έκθεση με πλεκτά και κεντήματα. Ο ναός έχει τρία κλίτη. Αποτελεί ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια της Κρήτης και ανάγεται στην πρώτη βυζαντινή περίοδο. Το 2001 απεγράφησαν 34 άτομα.
Ο σημερινός ναός άρχισε να κτίζεται το 1826 στη θέση παλαιού, ο οποίος είχε ερειπωθεί κατά την Επανάσταση του 1821. Από τη σφαγή κατάφερε να διασωθεί μόνο η μοναχή Παρθενία, η οποία και συνετέλεσε στην αποπεράτωση του ναού το 1860.
Το μοναστήρι αναφέρεται από το 14ο αιώνα με τα ονόματα Παλαιά, Πάλαι και Πάλα, που επιβεβαιώνουν την παλαιότητα της Μονής, η οποία ήδη από την εποχή εκείνη θεωρούνταν παλιά. Στο γεγονός αυτό οφείλεται και η σημερινή ονομασία της μονής.
Την περίοδο της Επανάστασης του 1821 καταστράφηκε και σφαγιάστηκαν οι καλόγριες. Μία από αυτές, η Παρθενία Νεονάκη, με καταγωγή από τη Μεσαρά , σώθηκε από θαύμα και ανοικοδόμησε την εκκλησία από το 1826 ως το 1860. Όταν ο Μιχαήλ Κόρακας φόνευσε τον Αλήκο και πήρε τα άρματά του, κατέφυγε στη Μονή Παλιανής. Το 1866 κάηκε ξανά από τους Τούρκους και καταστράφηκαν οι εικόνες της ή τις πούλησαν. Προφορικές παραδόσεις αναφέρουν ότι η εικόνα της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας βρέθηκε σε ρίζα μιας μεγάλης μυρτιάς, η οποία υπάρχει και σήμερα στα νοτιοανατολικά του ναού. Εκεί καίει το «ακοίμητο καντήλι» και εορτάζει στις 24 Σεπτεμβρίου, όπως αναφέρει το Δια-SOS-τε τη Μεσαρά..
Η «Αγία Μυρτιά» παρουσιάζει εκπληκτική επιβίωση λατρείας ιερού δένδρου της μινωικής θρησκείας.
Η εικόνα της Παναγίας θεωρείται ότι περικλείεται στον κορμό της Μυρτιάς και μπορούν να τη δουν μόνο παιδιά. Στα φύλλα της μυρτιάς αποδίδονται θεραπευτικές ιδιότητες και χρησιμοποιούνται για θεραπευτικό κάπνισμα αφεψήματα και φυλακτά.
https://www.facebook.com/diasostetimesara/videos/683908625393988/?t=5