Η γιορτή των Χριστουγέννων είναι μια από τις μεγαλύτερες γιορτές του χρόνου με πλούσια έθιμα και παραδόσεις…..
Τα παλιά χρόνια οι άνθρωποι περίμεναν τις γιορτές των Χριστουγέννων με μεγάλη ανυπομονησία. Έτσι οι προετοιμασίες άρχιζαν από τις 6 Δεκεμβρίου, ημέρα του Αγίου Νικολάου ξεκινώντας με τα παραδοσιακά γλυκά!
Παραδοσιακά Χριστουγεννιάτικα γλυκά
Το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι περιλάμβανε πλούσια εδέσματα και πολλά γλυκά φτιαγμένα με τέχνη και μεράκι. Οι νοικοκυρές έφτιαχναν παραδοσιακά γλυκά μελομακάρονα, κουραμπιέδες, ξεροτήγανα, χριστόψωμα και τα κουλουράκια τα «ζεματιστά» όπως τα έλεγαν.
Το Χριστόψωμο ήταν το βασικό ψωμί των Χριστουγέννων αφιερωμένο στο Χριστό. Τα Χριστόψωμα φτιάχνονταν στρογγυλά με ένα σταυρό στη μέση και ένα καρύδι πάνω. Επίσης το στόλιζαν με διάφορα σχέδια προσπαθώντας με τη γλώσσα των συμβόλων να επηρεάσουν τα πράγματα και να δημιουργήσουν ευνοϊκές συνθήκες για υγεία, ευημερία. καλή σοδειά. Το ψωμί μοίραζε ο νοικοκύρης του σπιτιού στα μέλη της οικογένειας την ημέρα των Χριστουγέννων.
Τα ρόδια
Ο νοικοκύρης σπάει το ρόδι για να κάνει το καλό ποδαρικό! Τα παιδιά μαζεμένα γύρω-γύρω κοιτάζουν τις ρώγες, αν είναι τραγανές και κατακόκκινες. Όσο γερές κι όμορφες είναι οι ρώγες, τόσο χαρούμενες κι ευλογημένες θα είναι οι μέρες που φέρνει μαζί του ο νέος χρόνος.
Το πέταλο του αλόγου θεωρείται σα σύμβολο ευτυχίας και προφυλακτικό από το κακό μάτι.
Η εξήγηση είναι ότι: α) το άλογο που το φόραγε είχε μαγικές ιδιότητες, β) έχει το σχήμα της ημισελήνου που ήταν μυστικό σύμβολο για πολλούς αρχαίους λαούς και γ) είναι σίδερο κρύο και γι' αυτό δεν μπορούν να το περάσουν οι μάγισσες.
Tα κάλαντα
Καλήν εσπέραν άρχοντες, αν είναι ορισμός σας,
Χριστού τη Θεά γέννηση να πω στ’ αρχοντικό σας.
Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ την πόλη
οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρετ’ η φύσις όλη.
Χριστούγεννα, πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου,
Ελάστε για να μάθετε που ο Χριστός γεννάται.
Γεννάται κι ανατρέφεται με μέλι και με γάλα
Και με μελισσοβότανα που έχουν τα χωράφια.
Τα κάλαντα είναι τραγούδια με στίχους που μας υπενθυμίζουν την έλευση κάποιας χαρμόσυνης είδησης. Συνήθως δίνουν ευχές και επαινούν το νοικοκύρη και τα άλλα μέλη της οικογένειας όπου λέγονται.
Την παραμονή των Χριστουγέννων τα μικρά παιδιά γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι και λέγανε τα κάλαντα. Πολλές φορές το τραγούδι τους συνοδευόταν από λύρα ή λαούτο. Οι νοικοκυρές τα υποδεχόταν και τα κερνούσαν με «καλοχερίδια» δηλαδή τους έδιναν κουλούρια , κάστανα, καραμέλες και βέβαια αυγά και λάδι όπου πολλές φορές τα παιδιά πήγαιναν στο μπακαλικάκι του χωριού και τα αντάλλασαν με λεφτά. Επίσης πολλές φορές τους έριχναν στο καλαθάκι που κρατούσαν που κρατούσαν καρπούς για την «καλή σοδιά.».
Το παραπάνω κείμενο αποτελεί μέρος λαογραφικής εργασίας για διδασκαλία σε νηπιαγωγείου και ανήκει στην Διευθύντρια του 1ου εξαθέσιου νηπιαγωγείου Αγίας Μαρίνας Άννα Φραντζεσκάκη την οποία και ευχαριστούμε για την παραχώρηση.