Ομιλία με αφορμή τη Ματωμένη επέτειο – Κύπρος: 46 χρόνια από την τουρκική εισβολή «Αττίλας ΙΙ»
Λόγο για τον ήρωα Ηλία Τούλη στο Μάραθος εκφώνησε ο Απόστολος Κλινάκης, Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στις Επιστήμες της Αγωγής και Δ/ντής του 2ου Δημοτικού Σχολείου Αγίας Μαρίνας:
Μάραθο 19-07-2020
Σεβαστοί πατέρες της εκκλησίας,
κ. Δήμαρχε
κ. Αντιπ/ρχη, κ. Αντιδ/ρχοι,
κ. Περιφερειακοί σύμβουλοι, κ. Δημοτικοί σύμβουλοι
κ. Πρόεδρε και μέλη του τοπικού Συμβουλίου
κ. Πρόεδρε του Πολιτιστικού Συλλόγου, κ. Εκπρόσωποι φορέων,
Αγαπητοί συγχωριανοί, κυρίες και κύριοι,
Ως Μαραθιανός νιώθω πραγματικά την ανάγκη να πω ότι είναι μεγάλη η τιμή και η υπερηφάνεια για μένα, αλλά ιδιαίτερα μεγάλο είναι το χρέος, να μιλήσω στο σημερινό επετειακό μνημόσυνο. Είναι υποχρέωση και καθήκον ιδιαίτερα για μας τους Εκπ/κούς απέναντι σε όλους και κυρίως απέναντι στη νέα γενιά, τους μαθητές μας, να διδάσκουμε ιστορία, να διδάσκουμε αξίες και ιδανικά ικανά να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για μια άλλη κοινωνία πιο δίκαιη και πιο ανθρώπινη, αντάξια των προσδοκιών των προγόνων μας που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για αυτές.
Ακούγεται τετριμμένο αλλά νομίζω ότι είναι πολύ πιο επίκαιρο τώρα από ποτέ, το γεγονός ότι ξεχνώντας ή αγνοώντας την ιστορία μας γίνεται ακόμα πιο επισφαλής η ύπαρξη μας ως Έθνος και ιδιαίτερα σήμερα που τα πάντα αμφισβητούνται, δέστε τελευταία τις νέες απροκάλυπτες απειλές και προκλήσεις της γείτονα χώρας που δυστυχώς γίνονται ήδη πράξεις με την ανοχή όλων όσων θα έπρεπε να πάρουν ξεκάθαρες θέσεις. Πράξεις που επιτείνουν ακόμα περισσότερο την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια που νιώθουμε ως πολίτες αυτής της χώρας. Πιστεύω όμως ότι γνωρίζοντας καλά το παρελθόν και αξιοποιώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το παρόν, δημιουργούμε τις καλύτερες δυνατές συνθήκες και προϋποθέσεις για το μέλλον.
Με αίσθημα ευθύνης και σεβασμού λοιπόν και με πλήρη συναίσθηση της τιμής, αφιερώνω αυτά τα λόγια, στον ήρωα καταδρομέα Ηλία Τούλη, στη χαροκαμένη ηρωίδα μάνα του και σε κάθε ηρωίδα μάνα, αλλά και σε όλους τους αγωνιστές αυτού χωριού που πέρασαν στην ιστορία ως μάρτυρες της λευτεριάς, σε όλους εκείνους, που πότισαν με το τίμιο αίμα τους αυτά τα χώματα.
Η σημερινή επέτειος είναι ιστορικής μνήμης και τιμής στους αγώνες των Μαραθιανών, αλλά και όλων των Κρητικών και των Ελλήνων, για τις αξίες και τα ιδανικά της ελευθερίας, της εθνικής ανεξαρτησίας, της αυτοδιάθεσης των λαών και της εθνικής ενότητας.
Όλα ξεκίνησαν στις 20 Ιουλίου 1974, πέντε μέρες μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου. Η Τουρκία ακόμα και σήμερα, συνεχίζει να υποστηρίζει πως η επιχείρηση αποτελούσε ειρηνευτική επέμβαση νομιμοποιημένη από το άρθρο 4 της Συνθήκης Εγγυήσεων, αναφέρομαι στις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου. Τόσο τα Ηνωμένα Έθνη όσο και το Συμβούλιο της Ευρώπης όμως την αναφέρουν ως εισβολή. Το πραξικόπημα διατάχθηκε από τη Χούντα των Αθηνών και πραγματοποιήθηκε από την κυπριακή Εθνική Φρουρά σε συνεργασία με την οργάνωση ΕΟΚΑ Β΄. Το πραξικόπημα ανέτρεψε τον πρόεδρο Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και στόχος του ήταν η ένωση του νησιού με την Ελλάδα. Ο τοποθετημένος από τους πραξικοπηματίες νέος Πρόεδρος, Νίκος Σαμψών, ανακήρυξε την Ελληνική Δημοκρατία της Κύπρου.
Στις 20 Ιουλίου, η Τουρκία εισέβαλε στο νησί, προφασιζόμενη όπως είπα και παραπάνω το άρθρο 4 της Συνθήκης Εγγυήσεων. Οι τούρκικες δυνάμεις εντός τριών ημερών κατέλαβαν την Κερύνεια και την περιοχή γύρω από την πόλη. Στις 23 Ιουλίου κηρύχθηκε εκεχειρία και τόσο η Χούντα των Αθηνών όσο και η πραξικοπηματική κυβέρνηση της Κύπρου κατέρρευσαν. Ακολούθησαν δύο γύροι διαβουλεύσεων στη Γενεύη μεταξύ των εμπλεκόμενων χωρών, στις οποίες η Τουρκία ζητούσε ομοσπονδιακή λύση, ανταλλαγή πληθυσμού και το 34% των εδαφών της Κύπρου να ελέγχεται από τους Τουρκοκύπριους. Στις 14 Αυγούστου, οι συνομιλίες της Γενεύης κατέρρευσαν και η Τουρκία ξεκίνησε δεύτερη επιχείρηση («Αττίλας ΙΙ») κατά την οποία κατέλαβε το 36,2% του νησιού και εκτόπισε 120 χιλιάδες Κύπριους (άλλες 20 χιλιάδες παρέμειναν εγκλωβισμένοι), ενώ συνολικά σκοτώθηκαν περίπου 3 χιλιάδες Ελληνοκύπριοι.
Περίπου 150.000 άνθρωποι (πάνω από το ένα τέταρτο του συνολικού πληθυσμού και το ένα τρίτο των Ελληνοκυπρίων) προσφυγοποιήθηκαν. Ένα χρόνο αργότερα, 60.000 Τουρκοκύπριοι, μετακινήθηκαν από τις ελεύθερες νότιες περιοχές, στις ελεγχόμενες από τις τουρκικές δυνάμεις βόρειες περιοχές. Το 1983, ανακηρύχθηκε η Τούρκικη Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου, αναγνωρισμένη μόνο από την Τουρκία. Η διεθνής κοινότητα θεωρεί τα εδάφη της Τούρκικης Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου ως κατεχόμενη περιοχή της Δημοκρατίας της Κύπρου από τις τουρκικές δυνάμεις. Η κατοχή εξακολουθεί να θεωρείται παράνομη, ενώ οι συνομιλίες για λύση του Κυπριακού ζητήματος συνεχίζονται.
Κυρίες και κύριοι,
Σήμερα, εδώ, στο Μάραθο, 46 χρόνια μετά, όλοι εμείς, ως ευλαβικοί προσκυνητές, αποτίνουμε για άλλη μια φορά τον ελάχιστο φόρο τιμής στον ήρωα καταδρομέα Ηλία Τούλη έναν από τους πολλούς ήρωες που τον Ιούλιο του 1974, έπεσαν στην Κύπρο, συμμετέχοντας στη στρατιωτική αποστολή της Ελλάδος με το όνομα «ΝΙΚΗ», με σκοπό να ενισχύσουν την Κύπρο κατά την διάρκεια της Τουρκικής εισβολής. Όμως ένα λάθος στα κέντρα ελέγχου της αποστολής είχε σαν αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους από εχθρικά αντιαεροπορικά πυρά. Από τότε και κάθε χρόνο τιμάται η μνήμη τους, για τον ηρωισμό τους και τους αγώνες υπέρ της πατρίδας.
Οι ήρωες αυτοί, όπως και αυτοί που κείτονται λίγο πιο πέρα από εδώ, ακολούθησαν το δρόμο της τιμής και του καθήκοντος, με τις πράξεις τους δίδαξαν -για ακόμη μία φορά- ότι «Η μεγαλοσύνη στα Έθνη δεν μετριέται με το στρέμμα, με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και το αίμα».
Με τη μαζική παρουσία όλων σας στο σημερινό μνημόσυνο, καταδεικνύεται ότι το Μάραθο, το χωριό μας, με τη μακρά ιστορία, τιμά με θρησκευτική ευλάβεια και με σεβασμό τη μνήμη των ηρώων του.
Σήμερα, νιώθουμε όλοι υπερήφανοι για τη μεγάλη αυτή ιστορική στιγμή. Είναι άλλη μια ιστορική στιγμή που ως Έλληνες και με τις όποιες αδυναμίες μας υψωθήκαμε στη σφαίρα των πραγματικών αξιών που διακρίνουν τους ανθρώπους και τους λαούς και τους κάνουν να μεγαλουργούν.
Όμως, η εθνική υπερηφάνεια δεν μπορεί να στηρίζεται μόνο στις δάφνες του παρελθόντος. Είναι καθημερινό χρέος όλων μας να αναζητούμε και να ανταποκρινόμαστε στα ιδανικά που υπηρέτησε ο λαός μας σε κάθε κορυφαία ιστορική στιγμή, στις αξίες που τον οδήγησαν να πετύχει πολλές φορές το ακατόρθωτο. Χρέος μας είναι να αξιοποιήσουμε την πολύτιμη παρακαταθήκη των προγόνων μας με στόχο τη διαμόρφωση μιας πραγματικής κοινωνίας λαών και πολιτισμών, εντός της οποίας η Ελλάδα θα στέκεται δυναμικά, δημιουργικά, με όραμα και προοπτική.
Ως Έλληνες έχουμε χρέος να συνδέσουμε το μέλλον μας με το μέλλον μιας Ενωμένης Ευρώπης, που θα στηρίζεται σε κοινές ανθρωπιστικές αξίες όπως: τη δικαιοσύνη, τη δημοκρατία, και την αυτοδιάθεση των λαών.
Αυτό το χρέος, το χρέος προς τη νέα γενιά κυρίως, καθίσταται ακόμη πιο επιτακτικό σήμερα, που η χώρα βιώνει μια ηθική, οικονομική και κοινωνική κρίση. Καλούμαστε να κάνουμε πράξη αυτές τις αξίες. Καλούμαστε να συμμετέχουμε ενεργά στις μεγάλες αλλαγές που έχει ανάγκη η χώρα μας. Γιατί όπως, λέει κι ο Μακρυγιάννης στα απομνημονεύματά του: «Τούτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι αμαθείς και πλούσιοι και φτωχοί και πολιτικοί και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι. Το λοιπόν δουλέψαμε όλοι μαζί, να την φυλάμεν κι όλοι μαζί και να μην λέγη ούτε ο δυνατός "εγώ", ούτε ο αδύνατος. Είμαστε εις το "εμείς" κι όχι εις το "εγώ".»
Σας ευχαριστώ ! ! !
Απόστολος Κλινάκης,
Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στις Επιστήμες της Αγωγής,
Δ/ντής του 2ου Δημοτικού Σχολείου Αγίας Μαρίνας
ΜΑΡΑΘΟΣ 19 ΙΟΥΛΙΟΥ 2020