Πάνω από 3000 τόνοι φυτοφαρμάκων καταλήγουν στην κρητική γη. Από τους αγρότες ως τους καταναλωτές, όλοι είναι θύματα της αλόγιστης χρήσης φυτοφαρμάκων, σε τέτοιο βαθμό που να γίνεται λόγος για μια κατανάλωση η οποία είναι έξι φορές μεγαλύτερη σε σχέση με τον μέσο όρο σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι Κρητικοί είναι εκτεθειμένοι σε αυτό τον κίνδυνο ενώ οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Στην περιοχή της Κρήτης η έκταση της ελαιοκαλλιέργειας πλησιάζει τα 2 εκατομμύρια στρέμματα, των αμπέλων τα 253. 693 και των κηπευτικών τα 85.453 στρέμματα. Η έκταση των θερμοκηπίων είναι 26.000 στρέμματα ενώ καταναλώνονται ετησίως 3.000 τόνοι φυτοφαρμάκων κυρίως εντομοκτόνα, μηκυτοκτόνα και ζιζανιοκτόνα, ποικίλης τοξικότητας! Τόσο οι καταναλώσεις φυτοφαρμάκων όσο και οι δηλητηριάσεις από φυτοφάρμακα στη Κρήτη είναι υπερδιπλάσιες των μέσων εθνικών και 6πλάσιες της μέσης παγκόσμιας, σύμφωνα με έρευνα του Εργαστηρίου Τοξικολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Μάλιστα σε ειδικές περιοχές εντατικής καλλιέργειας παρατηρείται μόνιμη ρύπανση εδάφους, εξάντληση, υφαλμύρινση και νιτρορύπανση υδροφορέων με την ανάγκη να στραφούμε σε ένα νέο μοντέλο αγροτικής ανάπτυξης, με αποκλειστικά βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία να είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
Συνέπειες στην Υγεία
Την ίδια στιγμή παρατηρείται, ιδιαίτερα σε αγροτικές περιοχές υψηλής παραγωγικότητας, ραγδαία αύξηση αναπτυξιακών και συγγενών ανωμαλιών, νοσηρότητας και θνησιμότητας από καρκίνους, σακχαρώδη διαβήτη, παχυσαρκία, χρόνια νευρο-εκφυλιστικά, καρδιαγγειακά, αυτοάνοσα νοσήματα και μείωση της γονιμότητας που οφείλονται σε φυτοφάρμακα.
Οικονομική κρίση
Σε συνθήκες οικονομικής κρίσης και κλιματικής αλλαγής παρατηρείται προοδευτικά αυξανόμενη δυσκολία αντιμετώπισης εχθρών στις καλλιέργειες όπως του δάκου στην ελιά ή της Tuta absoluta στη τομάτα, με σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις, περιορισμό των υπαίθριων καλλιεργειών, αύξηση των κλειστών μονάδων αγροτοκτηνοτροφικής παραγωγής και σημαντική αύξηση εισαγόμενων ζωοτροφών, φυτοφαρμάκων, υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και κόστους παραγωγής. Σε επίπεδο Περιφέρειας Κρήτης υπάρχουν αναφορές για χημική σύσταση, νιτρορίπανση εδαφών, ποιοτικής και ποσοτικής αξιολόγησης υδροφορέων, αλλά δεν έχει ολοκληρωθεί η μελέτη περιβαλλοντικής επιβάρυνσης.
Η εικόνα στην Ελλάδα
Κάθε ημέρα καταναλώνονται στη χώρα μας 82 τόνοι φυτοφαρμάκων, με μέσο ημερήσιο κόστος 450.000 ευρώ. Κάθε ημέρα 5 Έλληνες δηλώνονται στο Εθνικό Κέντρο Δηλητηριάσεων με συμπτώματα δηλητηρίασης από φυτοφάρμακα, εκ των οποίων τα 2 είναι παιδιά.
Ανεπαρκής ενημέρωση
Κι ενώ γίνεται σοβαρή προσπάθεια προβολής και προώθησης τοπικών προϊόντων ποιότητας, κρίνεται ανεπαρκής η ενημέρωση του κοινού για τη χρήση φυτοφαρμάκων, τα πλεονεκτήματα της εφαρμογής ολοκληρωμένης ή βιολογικής καλλιέργειας, την ανάγκη περιορισμού των υπερκαταναλώσεων τοξικών και επιβλαβών φυτοφαρμάκων και το σεβασμό του περιβάλλοντος.
Μόνο ένα μικρό ποσοστό ψεκαστών λαμβάνουν τα ορθά και πλήρη μέτρα ατομικής προστασίας κατά τους ψεκασμούς, και σε πολλές περιοχές δεν τηρείται η νομοθεσία περί ορθής διαχείρισης φυτοφαρμάκων και αποστάσεων ψεκασμών από κατοικίες. Δεν πραγματοποιούνται τακτικοί έλεγχοι για υπολλείμματα φυτοφαρμάκων σε έδαφος, επιφανειακούς και υπόγειους υδροφορείς και δεν υπάρχει ενημέρωση του κοινού.
Αξίζει να σημειωθεί τέλος ότι στην Κρήτη, το πρόβλημα επιτείνεται από την ενέργεια πολλών ψεκαστών που απορρίπτουν τα υπολλείμματα των ψεκαστικών υγρών στο έδαφος και τις 2-3 εκατομμύρια κενές φιάλες των φυτοφαρμάκων τις καίνε ή πετάνε στα κοινά σκουπίδια και ρέμματα.
Σήμερα, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση, με την ισχύουσα κοινοτική νομοθεσία και τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική 2021-2027 προσπαθεί να περιορίσει τη χρήση φυτοφαρμάκων μέχρι και την οριστική κατάργηση τους, οι Έλληνες αγρότες δεν έχουν προσαρμοστεί και ενταχθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς και των νέων τεχνολογιών.
Το όφελος από τη μακροχρόνια χρήση των φυτοφαρμάκων στην αγροτική παραγωγή είναι μικρότερο από την αύξηση του κόστους υγείας και της προκαλούμενης επιβάρυνσης του περιβάλλοντος. Αναπτύσσονται διεθνώς νέες μέθοδοι ολοκληρωμένης και βιολογικής καλλιέργειας, νέες τεχνολογίες, εναλλακτικές πηγές παραγωγής ενέργειας και διατήρησης των οικοσυστημάτων. Δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για σταδιακή απεξάρτηση από το παλιό μοντέλο ανάπτυξης και τη πραγματοποίηση της βιώσιμης και αειφόρου αγροτικής ανάπτυξης.
