Κάθε χρόνο μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου κατά τις πρωινές ώρες, παρατηρούνται στον κάμπο γύρω από το κάστρο σκιές που θυμίζουν φιγούρες ιππέων ή πολεμιστών.
Συνήθως παρατηρούνται να κινούνται από το μοναστήρι του Αγίου Χαραλάμπου προς το Φραγκοκάστελλο. Η εποχή που παρατηρείται το φαινόμενο συμπίπτει με την εποχή που διεξήχθη η φονική μάχη μεταξύ των εξεγερμένων κατοίκων (περίπου 600 άτομα) και τουρκικού σώματος (10.000 Τούρκοι στρατιώτες).
Συγκεκριμένα στις 17 Μαΐου 1828 διεξήχθη η μάχη μεταξύ ελληνικού σώματος με επικεφαλής τον Χατζημιχάλη Νταλιάνη και τουρκικού σώματος με επικεφαλής Μουσταφά Ναϊλή Πασά στην οποία ηττήθηκαν οι Έλληνες, πέφτοντας μεγάλο μέρος από αυτούς νεκροί.
Οπως λέει ο θρύλος, τα κορμιά των πολεμιστών του Νταλιάνη έμειναν άταφα, ώσπου δυνατός άνεμος φύσηξε κι έφερε την άμμο από τούς αμμόλοφους της παραλίας "Ορθή Αμμος" και τα σκέπασε.
Η τοπική παράδοση συνέδεσε το φαινόμενο με το γεγονός της μάχης θεωρώντας πως οι σκιές είναι τα φαντάσματα των στρατιωτών του Χατζημιχάλη Νταλιάνη. Ακόμη και κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, λέγεται ότι γερμανική περίπολος άνοιξε πυρ εναντίον τους.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι έχουν δει τις σκιές από τους Δροσουλίτες και, σύμφωνα με μια ερμηνεία, πρόκειται για αντικατοπτρισμό που οφείλεται στη διάθλαση των ηλιακών ακτίνων στο νέφος της πρωινής δροσιάς. Οι κάτοικοι του Φραγκοκάστελλου είχαν κάνει την παρατηρηση αυτή, ότι δηλαδή τα "φαντάσματα" εμφανίζονται μόνο πολύ νωρίς το πρωί με την δροσιά, γι αυτό και τους έδωσαν το όνομα "Δροσουλίτες". Οι Δροσουλίτες είναι άκακα φαντάσματα που δεν πείραξαν ποτέ κανένα.
Επιστημονικές εξηγήσεις
Σύμφωνα με την wikipediaμία μια εξήγηση είναι ότι το φαινόμενο οφείλεται σε οφθαλμαπάτη που προκαλείται από την εξάτμιση της πρωινής δροσιάς. Η ελαφριά ομίχλη που δημιουργείται από αυτή την εξάτμιση μοιάζει συχνά να δημιουργεί διάφορες φιγούρες που μπορούν να εκληφθούν και ως ανθρώπινες.[3] Κατά μια άλλη ερμηνεία, που ερμηνεύει τις εμφανίσεις αυτές ως απόκρυφο ψυχικό φαινόμενο, πρόκειται για μια μορφή διοράσεως (clairvoyance), ακριβῶς όπως εμφανίζεται σε άλλες χώρες όπως η Βρετανία και η Γερμανία, με ανάλογες εμφανίσεις σκιωδών στρατευμάτων.