Ποιες είναι οι ιατρικές καινοτομίες που θα μπορούσαν να αυξήσουν το προσδόκιμο ζωής μας
Έχουν περάσει 24 χρόνια από το 1997, τότε που η Γαλλίδα Ζαν Καλμάν πέθανε σε ένα γηροκομείο της Αρλ, στη Νότια Γαλλία. Γεννήθηκε το 1875, έζησε αποδεδειγμένα 122 χρόνια, πέντε μήνες και 14 ημέρες και υπήρξε ο μακροβιότερος άνθρωπος στην ιστορία.
Οι επιστήμονες υποστήριζαν από τότε την θεωρία ότι, εφόσον έστω και ένας άνθρωπος έφτασε τα 122 χρόνια ζωής, αυτό σημαίνει ότι το σώμα μας διαθέτει τις γενετικές προδιαγραφές για να φτάσει μέχρι (τουλάχιστον) τα 150 χρόνια – ίσως και τα 200, αλλά αυτό είναι ένα πιο τρελό σενάριο.
Πολλοί ερευνητές πάντως πιστεύουν ότι ο πρώτος άνθρωπος που θα ζήσει μέχρι τα 140 χρόνια του έχει γεννηθεί ήδη, ζει ανάμεσά μας και δεν ξέρει καν ο ίδιος ότι σε αρκετές δεκαετίες από τώρα θα πάρει τον τίτλο-ρεκόρ της Καλμάν. Άλλωστε, το προσδόκιμο ζωής έχει ήδη διπλασιαστεί τα τελευταία 150 χρόνια.
Και ο μέσος όρος ζωής μεγάλωσε κατά 40 χρόνια και από τα 40 έτη που ήταν κατά την Βιομηχανική Επανάσταση στα τέλη του 19ου αιώνα, πλέον βρίσκεται κάπου μεταξύ 75-80 έτη, κυρίως μέσω των δραματικών βελτιώσεων στις συνθήκες υγιεινής.
Επιπλέον, τα τελευταία είκοσι χρόνια έχουν αποκαλυφθεί τουλάχιστον 10 γονιδιακές μεταλλάξεις που αυξάνουν σχεδόν κατά το ήμισυ τη ζωή των ποντικών. Όλα αυτά μπορούν να ισχύσουν, μελλοντικά, κάλλιστα και στους ανθρώπους.
Υπάρχουν και κακά νέα, ασφαλώς: εδώ και 100 χρόνια, η ποιότητα της διατροφής μας επιδεινώθηκε, η περιβαλλοντική ρύπανση αυξήθηκε δραματικά, η φυσική άσκηση σχεδόν… κόπηκε μαχαίρι, ενώ αυξήθηκε το άγχος και το στρες λόγω οικονομικοκοινωνικών παραγόντων.
Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το 80% των θανάτων σήμερα οφείλονται σε όλους τους παραπάνω παράγοντες, σημαίνει ότι αν καταφέρουμε και ελέγξουμε την μόλυνση του περιβάλλοντος και προσέξουμε τον τρόπο ζωής και διατροφής μας, τότε μπορούμε να βελτιώσουμε σημαντικά την υγεία μας και να αυξήσουμε δραστικά το προσδόκιμο ζωής μας.
Βέβαια, όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, τα γηρατειά δεν μπορούν να καταργηθούν εντελώς, οπότε το μόνο που μπορεί να γίνει είναι να καθυστερήσουν. Σύμφωνα με πειράματα στο εργαστήριο και υπολογισμούς που βασίζονται στην μέγιστη διάρκεια ζωής μεμονωμένων κυττάρων του ανθρώπινου σώματος, το όριο για την μέγιστη διάρκεια ζωής του ανθρώπου, με σημερινά στοιχεία, τίθεται κάπου μεταξύ 140-170 έτη, ενώ σε πολύ ειδικές και σπάνιες περιπτώσεις μπορεί και μέχρι τα 200. Πολλοί επιστήμονες σε όλο το κόσμο υποστηρίζουν πλέον σθεναρά ότι τα 140 έτη ζωής είναι ένας εφικτότατος στόχος.
Το προσδόκιμο ζωής εξαρτάται και από το πού μένουμε
Φυσικά, ρόλο στο προσδόκιμο, παίζει και η εντοπιότητα του καθενός. Λόγου χάρη, οι πλούσιες χώρες έχουν το υψηλότερο προσδόκιμο ζωής.
Οι άνθρωποι στην Ιαπωνία υπολογίζεται να ζήσουν περισσότερα από 85 χρόνια. Όταν ξεκίνησαν οι μετρήσεις και οι καταγραφές το 1963, στην Ιαπωνία, καταγράφηκαν μόλις 153 αιωνόβιοι ενώ στην καταγραφή του 2018 καταμετρήθηκαν περίπου 70.000 αιωνόβιοι.
Επιπλέον, οι κάτοικοι της Οκινάουα, του πέμπτου μεγαλύτερου νησιού της Ιαπωνίας, ζουν περισσότερα χρόνια από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο (ακόμη και από την Ικαρία). Το μυστικό τους για μακροζωία πιθανόν να οφείλεται σε δίαιτες που αποτελούνται από χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και αλάτι καθώς και στην ιδιαίτερη προτίμηση τους στα λαχανικά και στα ψάρια. Αντίστοιχα, οι χώρες που έχουν το μικρότερο προσδόκιμο ζωής ανήκουν όλες στην Αφρική, παρόλο που ο μέσος όρος ζωής της Αφρικής έχει αυξηθεί σημαντικά από το 1925.
Το γενικότερο συμπέρασμα είναι ότι με την βοήθεια της ιατρικής και των ανακαλύψεών της αλλά και τις βελτιώσεις στον τομέα της ιατρικής περίθαλψης, όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα έχουν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής.
Πάνω σε αυτή την κατεύθυνση, οι New York Times δημοσίευσαν έναν υπεραναλυτικό πίνακα με όλες τις καινοτομίες που σε βάθος χρόνου από τα 5 μέχρι τα 50 έτη θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να ξεπεράσουμε τα 150 χρόνια ζωής και να… «χτυπήσουμε» με αξιώσεις την διακοσάρα (χρόνια).
Οι πιθανές ιατρικές ανακαλύψεις σε 5 χρόνια
Ανάμεσα στα βραχυπρόθεσμα οφέλη της ιατρικής συμπεριλαμβάνονται συμπληρώματα διατροφής για επέκταση του χρόνου ζωής, ένα νέο επαναστατικό φάρμακο, η σεμαγλουτίδη, που βοηθάει στην απώλεια βάρους και την καταπολέμηση της παχυσαρκίας και η καθιέρωση της χρήσης της μάσκας προσώπου που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση των θανάτων από γρίπη.
Στα σκαριά είναι επίσης μικροπρωτεΐνες όπως το MOTS-c, που ενισχύει τη φυσική κατάσταση, αποτρέπει την παχυσαρκία και αυξάνει τη διάρκεια της ζωής σε ποντίκια, δοκιμάζεται σε ανθρώπους και θα μπορούσε να εγκριθεί εντός 4-5 ετών. Στο ζήτημα του καρκίνου, υπάρχουν ολοένα και νέοι τρόποι υπερ-βελτίωσης του ανοσοποιητικού μας συστήματος αλλά και νέοι συνδυασμοί υπαρχουσών θεραπειών, ενώ στο θέμα του Αλτσχάιμερ ετοιμάζονται να πάρουν έγκριση κάποιες συσκευές που θα διεγείρουν τον εγκέφαλο χρησιμοποιώντας συγκεκριμένες συχνότητες φωτός και ήχου.
Οι πιθανές ιατρικές ανακαλύψεις σε 5-10 χρόνια
Ένα νομοσχέδιο που ετοιμάζεται να περάσει από έγκριση στο αμερικανικό Κογκρέσο, θα επιβάλλει υποχρεωτικά την τεχνολογία ανίχνευσης μεθυσμένων οδηγών σε όλα τα νέα αυτοκίνητα που θα πωλούνται μελλοντικά στις ΗΠΑ, αποτρέποντας (μόνο στις ΗΠΑ) 10.000 θανάτους ετησίως. Επίσης, πιθανές είναι καινοτομίες όπως η διέγερση του εγκεφάλου για τη μείωση της επιθυμίας για φαγητό ως μια δραστική μέθοδος για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, ενώ μέχρι το 2030 είναι πιθανή η ύπαρξη του «χαπιού της σωματικής άσκησης», δηλαδή φάρμακα που μιμούνται τα οφέλη της γυμναστικής και βελτιώνουν την φυσική μας κατάσταση.
Υπάρχει επίσης η μετφορμίνη, ένα φάρμακο που βοηθά εκατομμύρια ανθρώπους να διαχειριστούν τον διαβήτη τύπου 2 και οι πρώτες μελέτες δείχνουν ότι θα μπορούσε να χρησιμεύσει μελλοντικά για τη θεραπεία της γήρανσης. Στο φλέγον ζήτημα του AIDS ετοιμάζεται μια νέα, «άκρως λειτουργική θεραπεία» η οποία καταστέλλει τον ιό HIV που προκαλεί το AIDS, χωρίς την ανάγκη συνεχούς θεραπείας. Επίσης, το CDC (το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ) έχει θέσει ως στόχο του να αυξηθεί στο 80% το ποσοστό των Αμερικανών οι οποίοι εξετάζονται για καρκίνο του παχέος εντέρου μέσω ειδικών τεστ κοπράνων στο σπίτι τους.
Οι πιθανές ιατρικές ανακαλύψεις σε 10-20 χρόνια
Μέχρι το 2040 πιθανόν να είναι έτοιμες κάποιες συγκεκριμένες γονιδιακές θεραπείες που θα μπορούσαν να μας επιτρέψουν να τροποποιούμε τα γονίδιά μας για την πρόληψη και τη θεραπεία του καρκίνου, των αυτοάνοσων νοσημάτων και του διαβήτη. Μέχρι τότε είναι πιθανό να έχουμε αντιμετωπίσει ολοκληρωτικά [ο ΠΟΥ κάνει λόγο για 95%] την φυματίωση, η οποία σκότωσε πάνω από 1,4 εκατ. ανθρώπους το 2019, κυρίως στον Τρίτο Κόσμο.
Εντός της δεκαετίας του 2030, είναι πολύ πιθανό να έχουμε ένα φάρμακο που θα μπορούσε να αποτρέψει ή να επιβραδύνει πάρα πολύ την εξέλιξη της νόσου του Αλτσχάιμερ, ενώ αντίστοιχα ετοιμάζονται νέες κλινικές δοκιμές σε εμβόλια mRNA, που θα μπορούσαν να έχουν πολύ καλύτερα αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της ελονοσίας.
Επίσης, προετοιμάζεται εργαστηριακά μια νέα κατηγορία φαρμάκων που θα μπορεί να εξουδετερώνει τα «γηρασμένα» κύτταρα του οργανισμού μας επιβραδύνοντας την κυτταρική παρακμή. Αντίστοιχα, υπάρχει η ραπαμυκίνη, ένα αντιμυκητιασικό φάρμακο που ήδη εγκρίθηκε και έχει επιμηκύνει κατά 33% την ζωή των ποντικών.
Οι πιθανές ιατρικές ανακαλύψεις σε 20-50 χρόνια
Σε βάθος 50ετίας, θα μπορούσε να καθιερωθεί η χρήση αυτοκινούμενων αυτοκινήτων σε όλο τον κόσμο θα μπορούσε να μειώσει τους θανάτους από τροχαία ατυχήματα κατά περίπου 600.000 ζωές σε βάθος δεκαετίας. Αντίστοιχα, η ολοκληρωτική μετάβαση σε ηλεκτρικά οχήματα [τουλάχιστον στις ΗΠΑ] μέσα στα επόμενα 30 χρόνια, θα μπορούσε να βελτιώσει την ποιότητα του αέρα και να σώσει χιλιάδες ζωές ετησίως. Ο στόχος της ιατρικής κοινότητας είναι επίσης μέχρι το 2050 να έχουμε εξαλείψει εντελώς την ελονοσία διαμέσου περισσότερης πρόσβασης σε rapid tests και νέες θεραπείες με αρτεμισινίνη, αποτρέποντας πάνω από 400.000 θανάτους ετησίως.
Οι πιθανές ιατρικές ανακαλύψεις σε 50-100 χρόνια
Τέλος, στα σενάρια που ανήκουν (ακόμη) στην σφαίρα της… επιστημονικής φαντασίας, η ρομποτική στοχεύει στην δημιουργία χειρουργών-ρομπότ που θα μπορούσαν να αφαιρούν όγκους με θαυμαστή ακρίβεια, μειώνοντας τους θανάτους από ιατρικά λάθη. Ένας ακόμη στόχος είναι ο λεγόμενος κυτταρικός επαναπρογραμματισμός, ήτοι την ενεργοποίηση κάποιων συγκεκριμένων γονιδίων που θα μπορεί να αναζωογονήσει τα κύτταρά μας. Και, τέλος, ενδέχεται μέχρι το τέλος του αιώνα να διαθέτουμε την δική μας, προσωπική κλινική μέσα στο σπίτι μας. Η Τεχνητή Νοημοσύνη θα μπορεί, μέσα στον επόμενο μισόν αιώνα, να δημιουργήσει ένα customized ιατρικό κέντρο μέσα στο σαλόνι μας, που θα περιλαμβάνει τεστ σάλιου και ούρων, καθώς και μια οικιακή ιατρική συσκευή που θα σχεδιάζει και θα παράγει τα φάρμακα που χρειάζεται ο καθένας μας.
Αλλά, είπαμε, αυτό ανήκει στη σφαίρα του sci-fi (ακόμη)…
