Της Ρίκης Ματαλλιωτάκη
Με αφορμή την πρόσφατη Παγκόσμια ημέρα της Γυναίκας ας δούμε πως αντιμετώπιζαν ως και πριν μερικά χρόνια την γυναικεία υπόσταση στην Ελλάδα
«Τη γυναίκα πρέπει να τη δέρνεις τρεις φορές την ημέρα, κι αν δε ξέρεις εσύ γιατί τη δέρνει αυτή πάντως ξέρει γιατί τις τρώει…»
Τραγικό αλλά πέρα για πέρα αληθινό…Κι όσο κι αν σήμερα ακούγεται πλέον σαν ένα κακόγουστο αστείο, δεν είναι όμως και τόσο μακρινή η εποχή που παντού στην Ελλάδα οι παραπάνω κουβέντες μόνο σαν αστείο δεν εκλαμβάνονταν αλλά αντίθετα τα χαστούκια, τα οποία εκείνες δέχονταν αδιαμαρτύρητα, άστραφταν εν ριπή οφθαλμού με μοναδική δικαιολογία ότι «αφέντης του σπιτιού» κάπου έπρεπε να ξεσπαθώσει τις έννοιες του και να εκτονώσει τα νεύρα του….
Ούτε επίσης τόσο μακρινή είναι η εποχή που όρθιες οι γυναίκες σερβίριζαν τους άντρες περιμένοντας να τελειώσουν για να έρθει η σειρά τους να φάνε και που φυσικά δεν ερχόταν παρά μονάχα όταν εκείνοι αποφάσιζαν να σηκωθούν, μια και ο βασικός γυναικείος ρόλος έως και κατά τη μεγαλύτερη σχεδόν διάρκεια του αιώνα που πρόσφατα πέρασε, δεν ήταν άλλος από αυτόν του άψυχου αντικειμένου που πάνω του πατέρας και σύζυγος, ενίοτε και γιος, κυρίαρχα αρσενικά γύρω της, είχαν δικαίωμα ζωής και θανάτου χρησιμοποιώντας το κατά βούληση.
Εξάλλου η γυναίκα δεν ήταν άνθρωπος, εξ ου και το γνωστό «έχω δυο παιδιά κι ένα κορίτσι…»
Σήμερα βέβαια τα πράγματα έχουν κάπως αλλάξει και τουλάχιστον όσο μιλάμε για σωματική κακοποίηση ο αριθμός των γυναικών που την έχουν γνωρίσει , κι αν δεν έχει εξαλειφτεί εντελώς, είναι έστω αρκετά μικρότερος.
Η κακοποίηση φυσικά δε περιορίζετε μόνο στα πλαίσια της χειρωνακτικής βίας μια κι ως γνωστόν υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να εξασκήσεις και να επιβάλλεις στον άλλο τη θέληση σου και για διάφορους λόγους να γίνεις ο δυνάστης του. Η συναισθηματική κακοποίηση, η λεκτική βία, ο οικονομικός εκβιασμός, όλα αυτά κι άλλα πολλά αναμφισβήτητα είναι μορφές κακοποίησης αφού εξακολουθούν ακόμα να υπάρχουν άντρες μας που διεκδικούν να μπουν στη « θέση ισχύος» των προπατόρων τους.
Δυστυχώς όμως, – κι αυτό είναι το πιο τραγικό-υπάρχουν ακόμα πάρα πολλές γυναίκες που έχοντας ανάγκη να βρουν ένα στήριγμα, ένα «σωτήρα» οποιαδήποτε μορφής, μπαίνουν στη θέση του ανθρώπου που δέχεται κι ανέχεται κάποια πράγματα μέχρι που σταδιακά αλλά αναπόφευκτα ξεκινά η αφομοίωση από τον άνδρα- θύτη που την κακοποιεί έως ότου εκ των υστέρων μετατραπεί σ΄ ένα άβουλο πλάσμα με τις ανάλογες βέβαια καταστροφικές συνέπειες στη ζωή του. Αυτό τουλάχιστον μας επιβεβαιώνουν οι συνεχείς γυναικοκτονίες και η ασταμάτητη ενδοοικογενειακή βία που αυξήθηκε κατά κόρον ειδικά τα τελευταία χρόνια της πανδημίας.
Όπως όμως λένε οι ψυχολόγοι σε τέτοιου είδους καταστάσεις οφέλη υπάρχουν πάντα και στις δυο θέσεις μια και η λέξη «θύμα» μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί σαν μια θαυμάσια δικαιολογία για τις λάθος επιλογές μας άσχετα φυσικά αν αυτό είναι μια αλήθεια που για διάφορους λόγους δε παραδέχονται πολλές γυναίκες.
Κι ένας από τους κυριότερους λόγους που προβάλλονται συνήθως ως δικαιολογία για την ανοχή μη επιτρεπτών καταστάσεων, είναι ο λόγος της ύπαρξης παιδιών που προς χάριν τους αποφεύγεται η οριστική ρήξη της σχέσης. Κάτι τέτοιο όμως, πάντα κατά την άποψη των ψυχολόγων δεν είναι παρά απλά μια δικαιολογία για τη κάλυψη της δικής τους, είτε οικονομικής είτε συναισθηματικής , κάλυψης και σταθερότητας μια και τα παιδιά σίγουρα μεγαλώνουν καλύτερα μακριά από περιβάλλοντα στα οποία δεν υπάρχουν συγκρούσεις και προστριβές.
Μέχρι εδώ όλα καλά , δεν υπάρχει όμως μονάχα η πλευρά που περικλείει τα πράγματα στο ψυχρό περιτύλιγμα μιας θεωρητικής άποψης, έστω και επιστημονικής.
Γιατί αν λάβουμε υπ΄ όψη μας σοβαρά και την άποψη των λαϊκών αποφθεγμάτων και ρύσεων- υπάρχει άραγε κανείς που αμφισβητεί τη σοφία τους;- και η οποία επισημαίνει πως «ο γάμος είναι καρπούζι που το αγοράζεις μα δε ξέρεις αν σου βγει τζούφιο ή ζουμερό..» καθώς δε γίνεται να το φαλιάρεις για να διαπιστώσεις έγκαιρα τι κρύβει μέσα του, τότε από το να ισχυριζόμαστε πράγματα που πρακτικά ο ίδιος δεν έχεις βιώσει σαφώς και είναι προτιμότερο να μη μιλάς.
Ουδείς δε μπορεί να μπει στη θέση του προβλήματος αν πρώτα δεν έχει νιώσει την αγωνία του κατάσαρκα, και καμιά γυναίκα αλήθεια δε γίνεται να γνωρίζει μετά βεβαιότητας τι θα έκανε αν βρισκόταν στη θέση κάποιας της οποίας τη συμπεριφορά βλέποντας την από απόσταση κατά πάσα πιθανότητα μπορεί και να έχει επικρίνει.
Η πιο ασφαλής οδός θα ήταν να απευχόμαστε να μας οικειοποιηθούν καταστάσεις σαν αυτές που ανωνύμως, για ευνόητους λόγους διηγούνται στο maleviziotis.gr ότι αντιμετώπισαν ή αντιμετωπίζουν κάποιες γυναίκες που ρωτήθηκαν:
Ράνια.
Μεγάλωσα ορφανή από πραγματικό πατέρα. Η μητέρα μου όμως δύο χρόνια μετά το θάνατο του παντρεύτηκε ξανά μόνο που δυστυχώς ο δεύτερος σύζυγος αποδείχτηκε πολύ γρήγορα «μάπα το καρπούζι…» Μπεκρής και τζογαδόρος κάθε φορά που ερχόταν στο σπίτι πιωμένος ή χαμένος γινόταν ένας χαμός από τις φωνές και τους καβγάδες κι εγώ από το φόβο μου κάθε φορά που τους άκουγα έτρεχα και τρύπωνα σαν κυνηγημένο κουτάβι στη πρώτη γωνιά που έβρισκα για να τους αποφύγω. . Νομίζοντας ότι έτσι θα απόφευγα όλη ετούτη τη κατάσταση φρόντισα να παντρευτώ πολύ γρήγορα, δεν είχα δεν είχα προλάβει να πάρω. καν το απολυτήριο του λυκείου και το τι ακριβώς μ…… έκανα όταν το κατάλαβα ήταν δυστυχώς πολύ αργά. Ήμουν ήδη έγκυος το πρώτο μου παιδί. . Ο άντρας μου ήταν εικόνα κι ομοίωση του πατριού μου κι επιπλέον δεν έβριζε μόνο μα σήκωνε και χέρι κι «όποιον πάρει ο χάρος…» Από έπιπλα και μικροαντικείμενα μέχρι μάγουλα και χειροπόδαρα… Τι να κάνω, να πάω που, πίσω στη μάνα μου και στον άντρα της, σε μια κατάσταση δηλαδή όμοια με αυτή του σπιτιού μου; Όχι βέβαια… Άσε που όταν ξεμεθούσε γινόταν άλλος άνθρωπος ξεγελώντας με μ΄ ένα σωρό υποσχέσεις ότι όλα θα φτιάξουν κι όλα θα διορθωθούν. Όταν επιτέλους συνειδητοποίησα πως τίποτα δεν υπάρχει πιθανότητα να φτιάξει και να διορθωθεί κι έπαψα να αυταπατώμαι είχα ήδη τρία παιδιά κι εγώ πλέον ήμουν τριάντα οκτώ χρονών. Αν σήμερα τον χωρίσω, τα τρία αυτά παιδιά ποιος θα τα ταΐσει, εγώ; Με τι προσόντα… Κι αν μου πεις πως τα παιδιά έχουν κιόλας σχεδόν μεγαλώσει, πολύ σύντομα δεν θα έχουν ανάγκη να τα ταΐζει κανείς κι ότι αποφασίσω να το αποφασίσω απλώς και μόνο για τη δική μου τη ζωή, μου εγγυάται κανείς πως θ΄ αλλάξει κάτι προς το καλύτερο; Σου είπα πως έπαψα να εθελοτυφλώ…
Σοφία.
Διάβασα κάπου πριν από καιρό, δε θυμάμαι που, πως ένα σκυλί , από τη στιγμή που γεννήθηκε κακοποιημένο κι αλυσοδεμένο, κάποιος το λυπήθηκε, του έσπασε την αλυσίδα του και το άφησε να φύγει ελεύτερο. Δυο μέρες μετά εκείνο είχε ξαναγυρίσει στο τόπο του μαρτυρίου του… Νομίζω πρέπει να κατάλαβες, ένα κάτι παρόμοιο έχω πάθει κι εγώ, συνήθισα σα σκυλί τη σκλαβιά μου… Έχω συνείδηση, βλέπω, κρίνω κι εν τούτοις δε μπορώ να πάω παραπέρα, το γιατί ρώτα τους ψυχολόγους να σου το πούνε. Ο Άκης είναι ο πρώτος άντρας της ζωής μου, τον γνώρισα στα δεκαπέντε μου, εκείνος ήταν δεκαεννιά, και διατηρήσαμε μια σχέση που ούτε έκλαιγε ούτε γελούσε για περίπου μια οκταετία έως και πριν τέσσερα χρόνια που παντρευτήκαμε και τα παραβάν έπεσαν πια εντελώς..
Είναι τόσο νευρικός, δεν ελέγχει τα νεύρα του σε σημείο που στην ελάχιστη άρνηση μου μπορεί να σπάσει τα πάντα στο σπίτι αν εκείνη η στιγμή το δει ανάποδα. Χώρια το ότι με βρίζει κιόλας όποτε του κάνει κέφι δίχως να λάβει υπ΄ όψιν του αν υπάρχουν εκατό άτομα γύρω του. Κι όμως, παρ΄ ότι στο γάμο μας δεν υπάρχουν ακόμα παιδιά και θα μπορούσα πιο εύκολα να το κάνω, παρ΄ όλα αυτά δεν αποφασίζω να τον χωρίζω. Με όλα όσα ακούω γύρω μου αισθάνομαι τόσο ανασφαλής που δε τολμώ ούτε να το σκεφτώ και νομίζω πως η μόνη μου δικαιολογία γι΄ αυτή μου την ανασφάλεια είναι ότι δεν έχω γνωρίσει άλλο άντρα στη ζωή μου. Αν ποτέ κάνω παιδιά, κορίτσια εννοώ, θα τους αφήσω ευχή και κατάρα και μόνο αν διανοηθούν να παντρευτούν το πρώτο που θα τους τύχει…
Ρένα
Θα χώριζα, αν είχα έστω κι ένα σπίτι δικό μου θα τον έγραφα κι αυτόν κι όλο τον κόσμο και θα χώριζα. Να φύγω όμως μαζί με δυο μωρά και να πάω που; Στης μάνας μου; Μα αυτή μου το έχει διαγράψει, «εκεί είναι η θέση σου, με τον άντρα σου ότι κι αν σου κάνει, αν αποφασίσεις να φύγεις από μένα δεν έχεις να περιμένεις το ελάχιστο..» Που να απευθυνθώ λοιπόν, σε κάτι υποτιθέμενα ιδρύματα για κακοποιημένες γυναίκες που δε ξέρουν να δίνουν παρά μόνο συμβουλές; Τέτοιες ξέρω κι εγώ να δίνω και πολλές μάλιστα όταν δε με αφορά το θέμα, σε κάτι πιο πρακτικό έχουν να δώσουν όπως γίνεται στο εξωτερικό που πληρώνουν τη χωρισμένη μέχρι να μεγαλώσει τα παιδιά της;
Αναγκαστικά λοιπόν κάθομαι και υπομένω έως ότου δω κάποια στιγμή αν βρεθεί μια ουσιαστική λύση για να με απαλλάξει…
Αργυρώ.
Τώρα θα μου πεις δεν το είχες καταλάβει, ηλίθια ήσουν; Εντάξει λοιπόν χαρακτήρισε με όπως θέλεις αλλά όχι, όσο κι αν σου φαίνεται ακραίο έγκαιρα τουλάχιστον δεν το είχα καταλάβει. Πετούσε βέβαια εξ αρχής κάποιες αιχμές τη συγκεκριμένη ώρα μα απ΄ ότι είχα συζητήσει και με τις φιλενάδες μου κι οι δικοί τους έλεγαν παρόμοια μερικές φορές οπότε κι εγώ δεν τα έλαβα υπ΄ όψη μου σαν τίποτα παραπάνω πέρα από λόγια της κ…… Ήμουν κι είκοσι δύο χρονών τότε, επαρχιώτισσα φοιτήτρια γεμάτη από ταμπού που έπρεπε πάση θυσία να τα αποβάλλω μια και στον έρωτα τίποτα δεν είναι ντροπή κι όλα επιτρέπονταν όπως έλεγε..
Το αληθινό μέγεθος της διαστροφής του το κατάλαβα μονάχα όταν παντρευτήκαμε, τότε που ξαφνικά παρουσίασε μπροστά μου μια βαλίτσα γεμάτη από δονητές διαφόρων μεγεθών και υλικών, έως και μεταλλικό, και ζητούσε να χώνει όλα αυτά τα ματσούκια με τη βία μέσα μου. Από εκεί και μετά άρχισε ο Γολγοθάς μου, αν ήθελα να διατηρήσω το γάμο μου έπρεπε να δέχομαι τη παράνοια του αν πάλι όχι τι δικαιολογία θα έβρισκα για τον έξω κόσμο τη στιγμή που όλοι μας θεωρούσαν ένα απόλυτα ευτυχισμένο νιόπαντρο ζευγάρι;
Για να είμαι ειλικρινής προκειμένου να διατηρήσω το γάμο μου αλλά και επειδή με είχε πείσει κιόλας πως δε κάναμε κάτι κακό, για αρχή προτίμησα τη πρώτη λύση, αν όχι πάντα τουλάχιστον πότε πότε.
Όσο όμως περνούσε ο καιρός εκείνος όλο και αποθρασυνόταν περισσότερο…όλο και περισσότερο… έως ότου έφτασε να μου ζητήσει και ομαδικό σεξ.
Στην αρχή το ζητούσε, μετά με φωνές και καβγάδες το απαιτούσε κι όλη αυτή η ιστορία κράτησε περίπου έξη μήνες μέχρι που πήγε να εγκλωβίσει στη θέληση του φέρνοντας με προ τετελεσμένου γεγονότος.
Εκεί ήταν και το τέλος…