Η Ρίτα Χέιγουορθ αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα στην παραγωγή ειδώλων, sex symbol, από το Χόλιγουντ. Και συνάμα από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις λαμπερών σταρ που έζησε περισσότερο μέσα στη δυστυχία, την κακοποίηση, που δεν γεύτηκε ποτέ τη δόξα της και είχε ένα οδυνηρό τέλος.
Είναι το κορίτσι από το Μπρούκλιν που μπήκε στον χώρο του θεάματος, λόγω της απαράμιλλης ομορφιά της, ως μοντέλο pin up, έφτασε στην κορυφή του Χόλιγουντ, έκανε πέντε καταστροφικούς γάμους -μεταξύ των οποίων και με τον Όρσον Γουέλς- πολλές φορές πνιγόταν σε πελάγη αλκοόλ και πέθανε μοναχικά, αφού από σχετικά μικρή ηλικία έπασχε από τη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Η τραγική ιστορία τής ζωής της δημιούργησε έναν θρύλο, κυρίως μετά την απόσυρσή της από το σινεμά, πέρα και πάνω από το υποκριτικό της ταλέντο, που, κακά τα ψέματα, δεν ήταν ιδιαίτερο. Οι ερμηνείες της Χέιγουορθ ήταν απλοϊκές, χωρίς κανένα βάθος, που καλύπτονταν ως ένα σημείο από ικανότατους σκηνοθέτες, ενώ ακόμη και η κίνησή της, παρότι δεν ήταν ιδιαιτέρως ψηλή, ήταν άχαρη. Αυτό, όμως, που ήταν αδιαπραγμάτευτο πάνω της ήταν η απαστράπτουσα λάμψη της, τα σμιλεμένα χαρακτηριστικά τού προσώπου της, η αλαβάστρινη επιδερμίδα της, η ικανότητα ενός μοντέλου να παίρνει πόζες, που κλέβουν τη ματιά από την ηθοποιία. Ίσως γι’ αυτό και το καλύτερό της ήταν οι αφίσες των ταινιών και φυσικά τα εξώφυλλα.
Συμπληρώνοντας 35 χρόνια, από τον βασανιστικό θάνατό της, στις 14 Μαΐου 1987, θα θυμηθούμε τις απίστευτες δυσκολίες της ζωής της, από τα μικράτα της, μέχρι τις εποχές δόξας, τις κακοποιητικές περιόδους που έζησε δίπλα στον πατέρα της και στους πέντε συζύγους της, αλλά και τις καλύτερες στιγμές της στο σινεμά.
Ο χορός του τρόμου
Η Μαργαρίτα Κάρμεν Ντολόρες Κανσίνο, όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, γεννήθηκε το 1918, στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης από Ισπανό πατέρα, έναν χορευτή του φλαμένκο, τον Εντουάρντο Κανσίνο, και μητέρα την Αμερικανίδα ηθοποιό Βόλγκα Χέιγουορθ, όπως γράφει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. Τα μαρτύρια ξεκίνησαν από την παιδική της ηλικία, όταν ο βάναυσος πατέρας της την ανάγκασε να ξεκινήσει μαθήματα χορού από τριών ετών. Η παιδική της ζωή ήταν μόνο πρόβες, αν και, όπως είχε εξομολογηθεί η ίδια, δεν της άρεσε ο χορός και ίσως για αυτό ποτέ δεν άφησε το υποσυνείδητό της να μπει στο κορμί της ο ρυθμός. Πριν πάει στο γυμνάσιο, αναγκάστηκε να διακόψει το σχολείο, για να γίνει η παρτενέρ του πατέρα της, απ’ τον οποίο έτρωγε πολύ ξύλο, όταν δεν τον υπάκουε. Χόρευαν σε πλοία για χαρτοπαίχτες, σε άθλια καζίνο του Μεξικού. Και όλα αυτά δεν ήταν τίποτα, μπροστά σε αυτά που αποκάλυψε χρόνια μετά ο Όρσον Γουέλς, για τον πατέρα-τέρας. Ο Εντουάρντο, που την παρουσίαζε ως… σύζυγό του, για να αποφεύγει και τον νόμο που απαγόρευε την παιδική εργασία, το απόγευμα την κακοποιούσε σεξουαλικά και το βράδυ χόρευε μαζί της…
Και σύζυγος και προαγωγός
Η Ρίτα θα ξεφύγει από τα νύχια του πατέρα της και το 1937 θα παντρευτεί, όπως συμβαίνει συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις, έναν απατεωνίσκο, τον Έντουαρντ Τσαρλς Τζάντσον, που της παρουσιάστηκε ως Τεξανός πετρελαιάς, ενώ ήταν ένας πωλητής αυτοκινήτων! Ο Τζάνστσον την έπεισε να γίνει ο προσωπικός της μάνατζερ, αλλά αποδείχθηκε ο χειρότερος από τους πέντε άνδρες που παντρεύτηκε. Είναι αυτός που την ανάγκασε να αλλάξει, με επώδυνο τρόπο, κάποια χαρακτηριστικά του προσώπου της. Φυσικά, ήταν κι αυτός βίαιος, ξεσπώντας πάνω της όταν του αρνιόταν να πάει με άλλους άνδρες. Μάλιστα, δεν δίστασε να προτείνει στον διευθυντή τής Columbia να κοιμηθεί μαζί της για να την προωθήσει. Συμβόλαιο που, τελικά, υπέγραψε ως Χέιγουορθ, ακόμη μια ιδέα του Τζάνστσον.
Ερωτικό σύμβολο
Το 1939 θα κάνει την πρώτη της σημαντική εμφάνιση, στο δράμα του Χάουαρντ Χοκς «Μόνο οι Άγγελοι έχουν Φτερά», δίπλα σε Κάρι Γκραντ και Τζιν Άρθουρ. Θα ακολουθήσει το μιούζικαλ «Ποτέ Δεν θα Πλουτίσεις» με τον Φρεντ Αστέρ και η κλασική ρομαντική περιπέτεια «Αίμα και Άμμος» με τον Τάιρον Πάουερ, που την έκαναν φίρμα και εξώφυλλο στο Time. Ένα εξώφυλλο που έγινε αφίσα σε εκατομμύρια τοίχους πάνω από τα κρεβάτια εφήβων. Όμως, η μεγαλύτερη επιτυχία της ήταν το πολυπόθητο διαζύγιο που θα έπαιρνε επιτέλους από τον άνδρα της το 1942, αφού του έδωσε ένα σεβαστό ποσό κι ενώ την είχε απειλήσει ότι θα της χαρακώσει το πρόσωπο. Θα ακολουθήσει το εξώφυλλο στο Life με τίτλο «Η Μεγάλη Αμερικανίδα Θεά του Έρωτα», με την Χέιγουορθ να είναι γονατιστή στο κρεβάτι με ένα δαντελένιο νυχτικό. Για την εποχή, πραγματικά μια φωτογραφία που υπονοούσε πολλά, αλλά ουδείς δεν μπορούσε να καταλάβει την αληθινή Χέιγουορθ, μια σταρ, που ζούσε μέσα στην ανασφάλεια, με κόμπλεξ κατωτερότητας, μόνιμο θύμα κακοποίησης και εκμετάλλευσης και προφανώς με το Σύνδρομο της Στοκχόλμης…
Ο Όρσον, η Τζίλντα και η βόμβα
Η φωτογραφία της θάμπωσε και τον Όρσον Γουέλς, ο οποίος θα αγνοήσει τις φήμες για τη σύντομη θυελλώδη σχέση της με τον ιδιόρρυθμο και διαταραγμένο, δισεκατομμυριούχο Χάουαρντ Χιουζ, θα την προσεγγίσει και θα παντρευτούν το 1943. Τον επόμενο χρόνο θα αποκτήσουν την κόρη τους Ρεμπέκα. Το 1946, θα είναι μια χρονιά σημαδιακή, καθώς θα γυρίσει την περίφημη “Τζίλντα”. Ένα αξιόλογο αν και άνισο φιλμ νουάρ, με γλυκερό τέλος, που συμβάδιζε με αυτό που ήθελε το ευρύ κοινό, το οποίο γύρισε ο έμπειρος Τσαρλς Βίντορ, τοποθετώντας δίπλα της τον εξαιρετικό και ιδιαιτέρως αξιόπιστο πρωταγωνιστή Γκλεν Φορντ. Ωστόσο, εξετάζοντας ψύχραιμα την ερμηνεία της, μάλλον θα χαρακτηριζόταν μέτρια και είναι ενδεικτικό της δύναμης που είχε το Χόλιγουντ να φτιάχνει από το τίποτα τεράστιες επιτυχίες, χειραγωγώντας και σημαντικό μέρος του Τύπου. Ενδεικτικό πάντως της επιτυχίας, αλλά και της κατάστασης που επικρατούσε τότε στην Αμερική, είναι και η ιστορία με την κλασική φωτογραφία από την ταινία που τοποθετήθηκε στη βόμβα υδρογόνου, κατά την πρώτη δοκιμή, ανοικτά της ατόλης Μπικίνι. Η Χέιγουορθ, όπως είχε πει ο Γουέλς, έγινε έξαλλη, «σχεδόν τρελάθηκε», ήθελε να πάει στην Ουάσινγκτον για να διαμαρτυρηθεί, αλλά την απέτρεψε τελικά ο διευθυντής της Columbia, λέγοντάς της ότι «δεν είναι πατριωτικό»!
Το διαζύγιο της Κυρίας από τη Σαγκάη
Και ο δεύτερος γάμος της πήγαινε από το κακό στο χειρότερο, καθώς ο Γουέλς προσπαθούσε με πολλά βιβλία να τη «βελτιώσει» πνευματικά, ήταν πιεστικός και χωρίς να το καταλάβει την απομάκρυνε από κοντά του. Όπως είχε πει η Ρίτα «δεν άντεχα άλλο την ιδιοφυΐα του». Ωστόσο, θα προλάβουν να γυρίσουν μαζί το φιλμ νουάρ «Η Κυρία απ’ την Σαγκάη», τη δεύτερη πιο γνωστή ταινία της. Ως σκηνοθέτης ο Γουέλς, θα φροντίσει να της δώσει μια διαφορετική περσόνα, θα την προστατέψει από υπερβολές και θα της χαρίσει την ασύγκριτη σκηνή με τους καθρέφτες.
Το έπαθλο του Αλή Χαν
Εκείνη την εποχή η Χέιγουορθ ήταν η πιο ακριβοπληρωμένη σταρ, με 5 εκατομμύρια δολάρια ετησίως -εκτός από τις τεράστιες αμοιβές της από εταιρίες καλλυντικών-, αλλά και πάλι δεν έβρισκε την ικανοποίηση, νιώθοντας εγκλωβισμένη στο Χόλιγουντ. Θα γνωριστεί με τον πλέι μπόι πρίγκηπα Αλή Χαν το 1949 στις Κάννες, απ’ τον οποίο θα γοητευτεί και τον ίδιο χρόνο, κι ενώ είναι δυο μηνών έγκυος, θα τον παντρευτεί σε μια χλιδάτη τελετή στην Κυανή Ακτή. Λίγους μήνες μετά θα γεννήσει στην Ελβετία την κόρη τους πριγκίπισσα Γιασμίν. Θα ακολουθήσουν ακόμη τέσσερα σκληρά χρόνια, με τον Χαν να της κάνει τη ζωή μαρτύριο, με τις απιστίες του και την περιφρόνηση που της έδειχνε. Ουσιαστικά την ήθελε ως έπαθλο, ενώ όπως παραδέχθηκε έπειτα από χρόνια και η ίδια, ήταν ένας από τους άνδρες «που ερωτεύτηκαν την Τζίλντα και ξύπναγαν με τη Ρίτα».
Βουτιά στο αλκοόλ
Η αυτοκαταστροφική πορεία της συνεχίστηκε και πάλι με τον τέταρτο γάμο της, καθώς το 1953 παντρεύτηκε τον αλκοολικό τραγουδιστή, με κακή φήμη στο Χόλιγουντ, Ντικ Χέιμς. Ο γάμος τους θα λήξει έπειτα από δυο χρόνια με πολύ ξύλο, ενώ θα έρθει και το αλκοόλ, για να καλμάρει τα τσακισμένα νεύρα της. Παρά ταύτα, η Ρίτα, θα προχωρήσει και σε πέμπτο γάμο, όταν το 1958 θα παντρευτεί τον παραγωγό Τζέιμς Χιλ, ακόμη ένα βάναυσο σύζυγο, που θα τη μαυρίσει στο ξύλο. Το 1961 θα πάρει και το πέμπτο διαζύγιο, αλλά η ζωή της είχε καταστραφεί, παρότι συνέχιζε να «γράφει» στη μεγάλη οθόνη.
Μαρτυρικό τέλος
Το 1971 θα κάνει την τελευταία απόπειρά της να μπει στα στούντιο, αλλά εγκατέλειψε τα γυρίσματα, επειδή ξεχνούσε τα λόγια της. Όλοι νόμισαν ότι αυτό είναι αποτέλεσμα του αλκοολισμού της, αλλά στην πραγματικότητα είχε αρχίσει το επόμενο μαρτύριο, καθώς έπασχε από τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Η μόνη που θα μείνει δίπλα της, ήταν η κόρη της Γιασμίν.
Η Ρίτα Χέιγουορθ θα γυρίσει συνολικά 60 ταινίες, δίπλα σε μεγάλους σταρ και έχοντας πίσω της πολλές φορές σπουδαίους σκηνοθέτες, αλλά αυτό τελικά είχε μικρή σημασία. Είναι άγνωστο αν θα διάλεγε μια ήσυχη απλή ζωή ή όσα πέρασε ως σταρ, αλλά σίγουρα ήπιε και την τελευταία σταγόνα τού «αμερικάνικου ονείρου», που αποδείχθηκε εφιάλτης και απ’ τον οποίο δεν κατάφερε να βγει ποτέ.
