Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη
Λίγα μέτρα μακριά από το κέντρο της πόλης του Ηρακλείου, σε ένα μικρό ύψωμα, βρίσκεται το δημοτικό κοιμητήριο του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης, που πήρε το όνομά του από την ομώνυμη εκκλησία.
Ο επιβλητικός Ιερός Ναός Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης δεσπόζει στο κέντρο του κοιμητηρίου και εντυπωσιάζει τόσο με την αρχιτεκτονική του όσο και την ιστορία του.
Το «Νέον Χριστιανικόν Κοιμητήριον» του Ηρακλείου, που ήταν και το πρώτο συγκροτημένο κοιμητήριο της πόλης, ιδρύθηκε περίπου το 1893. Λίγα χρόνια αργότερα, στις 25 Μαΐου του 1985 ολοκληρώνονται και οι οικοδομικές εργασίες της εκκλησίας των Αγίων.
Ο αρχιτεκτονικός διάκοσμος του ναού περιλαμβάνει περίτεχνα παράθυρα και πολύχρωμα βιτρό, ενώ οι εναλλαγές του κίτρινου και του λευκού χρώματος έρχονται σε πλήρη αρμονία με το φυσικό περιβάλλον. Εσωτερικά η εκκλησία κοσμείται από τις αγιογραφίες και τις εικόνες των Αγίων, με το ιερό να κεντρίζει το ενδιαφέρον του επισκέπτη με τη λαμπρότητά του. Ο μεγάλος αύλειος χώρος σε συνδυασμό με τις ξύλινες πέργκολες και τα καθίσματα, προσφέρουν ένα μέρος ανάπαυλας και περισυλλογής.
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης κουβαλά πολλές ιστορίες ανθρώπων, ανάμεσά τους και τον πρώτο γάμο του μεγάλου Κρητικού συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη με την Γαλάτεια Αλεξίου το 1911.
Λέγεται όμως πως παρότι οι δυο λογοτέχνες σύναψαν σχέση το 1901 παντρεύτκαν μια δεκαετία αργότερα επειδή το γάμο αυτό δεν τον ενέκρινε ο περίφημος καπετάν Μιχάλης, πατέρας του Νικου Καζαντζάκη.
Όταν λοιπόν αποφάσισαν να παντρευτούν έστω και τόσο καθυστερημένα επέλεξαν την εκκλησία απο φόβο μη τυχόν και υποψιαστεί αυτό που σκόπευαν να κάνουν ο καπετάν Μιχάλης,ωστόσο ακόμα κι αν το υποψιάζονταν ή κάποιος καλοθελητής του μετέφερε κάτι, η τελευταία εκκλησία που θα σκέφτονταν να τος αναζητήσει ήταν η εκκλησία του Κοιμητηρίου, και έτσι τον μετέπειτα καβγά δεν θα τον γλίτωναν βέβαια ωστόσο το μυστήριο θα είχε τελεστεί… όπως και τελέστηκε μυστικά με παρουσία λίγων φίλων και του κουμπάρου τους, συμφοιτητή και στενού φίλου του Καζαντζάκη, του δικηγόρο Γεωργίο Φανουράκη.
Σήμερα λειτουργούν 612 οικογενειακοί τάφοι, ανάμεσά τους και τάφοι που συνδέονται με την πρόσφατη ιστορία της πόλης και της Κρήτης, όπως το κοιμητήριο των 18 νεαρών Άγγλων που έπεσαν υπερασπιζόμενοι την ελευθερία της Κρήτης την 25η Αυγούστου του 1898, ο τάφος του Αρχιεπισκόπου Κρήτης Ευγένιου Ψαλιδάκη, τάφοι Δημάρχων του Ηρακλείου, πολιτικών, αντιστασιακών, λογοτεχνών και επιφανών Ηρακλειωτών.