Το Φοινικόδασος του Βάι, βρίσκεται στην ανατολική Κρήτη στο νομό Λασιθίου, στις ακτές του Καρπάθιου πελάγους, κοντά στο χωριό Παλαίκαστρο.
Η απόσταση του είναι 94 χιλιόμετρα ανατολικά από την πόλη του Αγίου Νικολάου και 24 χιλιόμετρα ανατολικά από την πόλη της Σητείας. Το δάσος έχει ενταχθεί στην κατηγορία προστατευόμενων φυσικών περιοχών της Ελλάδας λόγω της ύπαρξης του ενδημικού κρητικού φοίνικα. Ο ξεχωριστός φοίνικας ονομάζεται Φοίνικας του Θεόφραστου (Phoenix theophrastil) και είναι γνωστός από την Μινωική εποχή. Εδώ υπάρχει η μεγαλύτερη φυσική αποικία φοινικόδεντρων στην Ευρώπη με 5.000 υπεραιωνόβια δέντρα περίπου.
Το Βάι είναι ένα από τα δημοφιλέστερα αξιοθέατα στην Κρήτη και μια από τις ιδιαίτερες και έμμορφες τοποθεσίες σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Η ονομασία του πηγάζει από την ελληνική λέξη της τοπικής διαλέκτου, όπου τα φοινικόδεντρα ονομάζονται Βάγιες ή Βάγια, οπότε … Βάι.
Καταλαμβάνει μια έκταση περίπου 250 στρεμμάτων που αποτελεί τη μεγαλύτερη αποικία φοινικόδεντρων της Ευρώπης. Η περιοχή του Βάι, λόγω της μοναδικότητας της, είναι ιδιαίτερα σημαντική για ολόκληρη την Ευρώπη, καθώς δεν απαντάται άλλο δάσος με Phoenix theophrastil στα εδάφη της. Το συγκεκριμένο είδος υπάρχει μόνο στα Κανάρια νησιά και στο Βάι. Το παραμυθένιο δάσος εκφύεται σε μια μεγάλη κοιλάδα με ένα μεγάλο σύστημα υγροτόπων με υφάλμυρο νερό που αναβλύζει από τη γη. Το δάσος είναι περιφραγμένο. Στην περιοχή υπάρχει μια μικρή πηγή που σχηματίζει ένα μικρό ρυάκι, το οποίο στο ανατολικό άκρο του, προς την μεριά της θάλασσας, έχει θίνες με έδαφος ιδιαίτερα ευνοϊκό για την ανάπτυξη των φοινικόδεντρων. Επίσης το κλίμα της περιοχής που είναι θερμό και ξηρό είναι ιδανικό για την ανάπτυξή των σπάνιων δέντρων.
Υπάρχουν διάφορες ιστορίες, που προσπαθούν να δικαιολογήσουν την ύπαρξη φοινικόδεντρων στο νησί της Κρήτης.
**Οι φοίνικες, σύμφωνα με τον πιο συνηθισμένο θρύλο, φύτρωσαν από τα κουκούτσια των χουρμάδων που πέταξαν Άραβες πειρατές. Ήρθαν κάποτε εδώ με τα καράβια τους, ταξιδεύοντας από μακριά, έφαγαν τους χουρμάδες που κρατούσαν μαζί τους, πέταξαν τα κουκούτσια στο χώμα με αποτέλεσμα να βρουν το κατάλληλο έδαφος και να φυτρώσουν. Λένε πως από τα κουκούτσια αυτά φύτρωσαν 6.000 φοίνικες. Σήμερα βέβαια υπάρχουν περίπου 4.500 δέντρα.
Ένας διαφορετικός θρύλος αναφέρει, πως το δάσος δεν δημιουργήθηκε από Άραβες πειρατές αλλά από Φοίνικες ναυτικούς που αποίκισαν σε αυτή την περιοχή της Κρήτης.
Καμιά όμως από τις παραπάνω ιστορίες δεν φαίνεται να ισχύει, καθώς, όπως έχουν αποδείξει οι επιστήμονες, οι φοίνικες που υπάρχουν στο Βάι, αποτελούν ξεχωριστό είδος και είναι ενδημικοί, δηλαδή ζουν μόνο στην Κρήτη. Επιπροσθέτως, ιστορικές πηγές, όπως τα κείμενα του Πλίνιου, φανερώνουν πως φοίνικες υπήρχαν στην Κρήτη από την αρχαιότητα.
Το Βάι “ανακαλύφθηκε’’ στις αρχές του 70, από τους χίπις που εκδιώχτηκαν από τα Μάταλα και ήρθαν στην περιοχή αναζητώντας νέο καταφύγιο. Μέσα σε μια δεκαετία, δηλαδή, έως τις αρχές του 1980, είχε γίνει τόπος μόνιμης κατασκήνωσης, με αποτέλεσμα να μετατραπεί σε απέραντο σκουπιδότοπο. Τότε κηρύχθηκε προστατευόμενη περιοχή και καθαρίστηκε. Σήμερα είναι μια από τις ομορφότερες περιοχές στην Κρήτη. Η παραλία του φέρει τη Γαλάζια σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο Βάι απαγορεύεται το άναμμα φωτιάς, η κατασκήνωση, το κάμπινγκ, αλλά και οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα που μπορεί να βλάψει το περιβάλλον, την χλωρίδα και την πανίδα της παραλίας. Επίσης δεν επιτρέπεται η περιήγηση στα περιφραγμένα σημεία χωρίς άδεια.
Το δάσος προστατεύεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Δασική Υπηρεσία. Έχει χαρακτηριστεί ως “Αισθητικό Δάσος” και είναι ένα από τα 19 που υπάρχουν στην Ελλάδα. Επίσης είναι “ειδικά προστατευόμενη περιοχή”, σύμφωνα με το πρωτόκολλο 4 της σύμβασης της Βαρκελώνης για τις προστατευόμενες περιοχές της Μεσογείου.
Στο σημείο που συναντιέται το δάσος με τη θάλασσα, σχηματίζεται μια εξωτική αμμώδης παραλία με ανοιχτόχρωμη ψιλή άμμο και λίγα βότσαλα στην μία άκρη της. Είναι η διασημότερη παραλία της ανατολικής Κρήτης, προσελκύοντας χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο. Θυμίζει τοπία της Καραϊβικής και της Αφρικής, καθώς έχει φόντο τα χιλιάδες φοινικόδεντρα. Σε λίγα σημεία, μέσα στη θάλασσα υπάρχουν λείοι βράχοι, ενώ εντός του όρμου βρίσκονται οι Περιστερόβραχοι, μικρά νησάκια, που ομορφαίνουν το ονειρεμένο τοπίο. Η περιοχή εκτός από την απαράμιλλη ομορφιά της παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και από άποψη βιοποικιλότητας, καθώς πολλά αποδημητικά πουλιά σταματούν στην περιοχή, στο ταξίδι τους από και προς την Αφρική.
Η παραλία είναι πλήρως οργανωμένη και διαθέτει ψάθινες ομπρέλες, ξαπλώστρες και ξύλινα μονοπατάκια για να περπατά κανείς με άνεση στην παραλία. Επιπροσθέτως προσφέρεται και η δωρεάν σκιά των φοινίκων, αρκεί να προλάβεις να απλώσεις από κάτω την πετσέτα σου. Tον Ιούλιο και τον Αύγουστο συγκεντρώνεται κοσμοπλημμύρα, όμως αν επισκεφτείτε την περιοχή στην αρχή και στο τέλος της τουριστικής σεζόν, θα ευχαριστηθείτε το τοπίο και τη θάλασσα περισσότερο. Η παραλία διαθέτει τουαλέτες και ντους. Στο πλάι της παραλίας βρίσκεται καφετέρια και εστιατόριο.
Επίσης δίνεται η δυνατότητα αν θέλει κάποιος να κάνει θαλάσσια σπορ, όπως τζετ σκι, μπανάνα και wakeboard.
dailycrete.gr