Η τοξικομανία είναι φαινόμενο σύνθετο για την εξάπλωση του οποίου κατά το τελευταίο αιώνα συντέλεσαν διάφοροι παράγοντες που μπορούμε να τους διακρίνουμε σε ψυχολογικούς και κοινωνικούς.
Για να σταματήσει λοιπόν τούτη η ραγδαία εξάπλωση των ναρκωτικών πολλά έχουν ειπωθεί κι άλλα τόσα έχουν γραφτεί για το θέμα κι ωστόσο το πρόβλημα της εξάρτησης από χημικές ουσίες δεν σταμάτησε να μετατρέπεται καθημερινά σε όλο και μεγαλύτερη μάστιγα κι όχι μόνο για τη χώρα μας φυσικά αλλά και για όλες τις προηγμένες χώρες του κόσμου.
Γι’ αυτό αξίζει το κόπο να μη παύσουμε λεπτό να αναφερόμαστε στο θέμα μια κι έτσι ίσως μόνο καταφέρουμε να αποτρέψουμε τα παιδιά μας από ετούτο το μεγάλο κίνδυνο βάζοντας τους καλά στο μυαλό ότι η λύση δεν θα βρεθεί ποτέ στο φανταστικό κόσμο των παραισθησιογόνων αλλά σε άλλα ουσιωδέστερα πράγματα της ζωής που ο καθένας από μόνος του πρέπει να ψάξει για να ανακαλύψει..
Ένας τρόπος λοιπόν που ίσως μας βοηθήσει να αποφύγουμε ετούτο το μεγάλο κίνδυνο είναι να γνωρίζουμε επ’ ακριβώς το τι είναι τα ναρκωτικά και το τι ακριβώς είναι οι συνέπειες που προκαλεί η χρήση τους κι αυτό θα προσπαθήσει κατά το δυνατόν περισσότερο να προσεγγίσει το παρόν άρθρο.
Τι είναι λοιπόν τα ναρκωτικά; Τα ναρκωτικά είναι ουσίες φυσικές ή τεχνητές οι οποίες επιδρούν στο Κεντρικό νευρικό σύστημα προκαλώντας μεταβολές στην αντίληψη, το συναίσθημα και τη συμπεριφορά δημιουργώντας παράλληλα εξάρτηση του ατόμου από αυτές.
Από πότε είναι γνωστά; Η χρήση παραισθησιογόνων βοτάνων είναι πανάρχαιη – αναφορές για τη χρήση του οπίου π.χ, υπάρχουν σε αιγυπτιακούς παπύρους, στην Οδύσσεια του Ομήρου, στον Διοσκουρίδη, το Γαληνό, το Πλίνιο και άλλους- και γινόταν αρχικά για θεραπευτικούς λόγους. Με τη παρέλευση ωστόσο του χρόνου ο διαχωρισμός της χρήσης τους από τη μια για ιατρικούς- θεραπευτικούς σκοπούς κι από την άλλη για λατρευτικούς, χρήση δηλαδή από μυημένους για συγκεκριμένες λατρευτικές εκδηλώσεις, ήταν αυστηρότερος. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η χρήση ναρκωτικών ουσιών στο απώτερο παρελθόν , είτε γινόταν για ιατρικούς είτε για λατρευτικούς σκοπούς, είτε για λόγους ανταπόκρισης σε ανάγκες αυξημένης εργασίας όπως λόγου χάρη στους ιθαγενείς των ΄Άνδεων της Κεντρικής Αμερικής που έκαναν χρήση κόκας για λόγους επιβίωσης, ήταν κοινωνικά οριοθετημένη και ελεγχόμενη βάσει ορισμένων κανόνων.
Ποιοι παράγοντες συντέλεσαν ιστορικά στη διάδοση και εκτεταμένη χρήση των ναρκωτικών; Η εξέλιξη όμως της κοινωνίας και το πέρασμα του ανθρώπου σε πιο σύνθετες μορφές κοινωνικής διαβίωσης συνοδεύτηκε και από μεταβολές στο τρόπο χρήσης των βοτάνων που περιείχαν ψυχότροπες ουσίες
Η χρήση λοιπόν των ναρκωτικών για ιατρικούς σκοπούς γενικεύτηκε στα χρόνια του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης και πιθανολογείται ότι καθιερώθηκε από Άραβες γιατρούς.
Από τον 18ο αιώνα και μετά είχαμε την πρώτη επιστημονική καταγραφή των ναρκωτικών ουσιών από το Σουηδό Κάρολο Λίναιο (1762) και την ανακάλυψη της μορφίνης από τον Γερμανό Άνταμ Σετούρνερ. Η δε παραγωγή μορφίνης από το όπιο που έγινε το 1803 χαιρετήθηκε από τον επιστημονικό κόσμο με ενθουσιασμό, η μορφίνη χαρακτηρίστηκε ως «φάρμακο του Θεού» και χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα ως αναλγητικό. Η παραπέρα όμως ανάπτυξη της φαρμακοποιίας σε συσχετισμό με την κατασκευή και την ευρεία διάδοση της υποδόριας ένεσης συνέτειναν στη διάδοση της χρήσης των ναρκωτικών ουσιών. Κι ενώ έως και το 19ο αιώνα η μορφίνη και τα ομοειδή της παράγωγα της πουλώνταν στα φαρμακεία ελεύθερα και χωρίς συνταγή γιατρού, η βιομηχανοποίηση της παραγωγής οπίου και των υποπροϊόντων, συντέλεσε σταθερά στην ιστορία της διάδοσης των ναρκωτικών ουσιών. Κι ενώ η μέχρι τότε χρήση του οπίου αναφερόταν σπάνια ως αιτία τοξικομανίας, η κατάσταση άλλαξε με την βιομηχανοποίηση του φαρμάκου και την οργανωμένη εξαγωγή προϊόντων σε χώρες με ανύπαρκτη ή ελάχιστη παραγωγή σε συνδυασμό βέβαια με τις επικρατούσες, δυσβάστακτες συνθήκες διαβίωσης των εργατικών κυρίως στρωμάτων που μετέτρεψαν την παραγωγή του οπίου σε μια τεράστια οικονομική επιχείρηση. Παράλληλα η ραγδαία ανάπτυξη της χημείας τον 20ο αιώνα , είχε ως αποτέλεσμα την ανακάλυψη πολλών ψυχότροπων ουσιών οι οποίες ναι μεν χρησιμοποιήθηκαν για τη θεραπεία διαφόρων παθημάτων αλλά παράλληλα συνέτειναν και με την ανεξέλεγκτη χρήση τους στην αύξηση της κατανάλωσης ναρκωτικών ουσιών. Σημαντικό επίσης ρόλο στην αύξηση της κατανάλωσης των νεκρωτικών ουσιών έπαιξε ακόμη η ιατρική επιστήμη με τις δυσκολίες που παρουσιάζονται στην εξακρίβωση των επιπτώσεων που προκαλούν τα ιδιοσκευάσματα που κάθε χρόνο ρίχνονται αλόγιστα στην αγορά ως «αθώα» για να αποδειχτεί αργότερα ότι δυστυχώς είναι εξαρτησιογόνα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ηρωίνη που αρχικά πουλιόνταν στα φαρμακεία χωρίς συνταγή.
Τι είναι η εξάρτηση; Είναι η συνήθεια, ο εθισμός στη χρήση μιας ναρκωτικής ουσίας που οδηγεί στην εμφάνιση ανοχής και στερητικού συνδρόμου ύστερα από μείωση ή σταμάτημα της λήψης της.
Τι είναι ανοχή; Είναι φαινόμενο κατά το οποίο μετά από επανειλημμένη λήψη κάποιας ουσίας παρατηρείται μείωση των αποτελεσμάτων της και ανάγκη για αυξημένη παροχή της στον οργανισμό ώστε να επιτευχθεί το αρχικό αποτέλεσμα. Αυτό οφείλεται στο ότι στον οργανισμό μας αναπτύσσονται αντί-ισορροπητικοί μηχανισμοί που μειώνουν την επίδραση της ουσίας.
Τι είναι η τοξίνωση; Πρόκειται για οργανική ψυχική διαταραχή που οφείλεται στη λήψη κάποιας ουσίας που επιδρά στο Κεντρικό Νευρικό σύστημα και προκαλεί διαταραχές στις ψυχικές λειτουργίες όπως π.χ, στην αντίληψη, στη συγκέντρωση, στο συναισθηματικό έλεγχο και αλλού.
Τι είναι το στερητικό σύνδρομο; Τα δυσάρεστα αποτελέσματα που εμφανίζονται σε ένα εξαρτημένο άτομο μετά από την απότομη διακοπή της λήψης ναρκωτικών ουσιών. Το στερητικό σύνδρομο χαρακτηρίζεται από έντονες διαταραχές των
φυσιολογικών λειτουργιών που εκδηλώνονται τόσο στη σωματική όσο και στη ψυχική σφαίρα και είναι διαφορετικές για κάθε ουσία.
Τι είναι η ψυχολογική εξάρτηση; Η κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την επιθυμία είτε συνεχούς είτε κατά περιόδους λήψης μιας ναρκωτικής ουσίας με τρόπο καταχρηστικό.
Τι είναι η διασταυρωμένη εξάρτηση; Η ιδιότητα μιας φαρμακευτικής ουσίας να υποκαθιστά κάποια άλλη ούτως ώστε να μην εμφανίζεται το στερητικό σύνδρομο κι αυτό οφείλεται στο ότι οι ουσίες των διαφόρων κατηγοριών έχουν παρόμοιες ιδιότητες.
