Η Μονή της Παναγίας της Χρυσοσκαλίτισσας βρίσκεται 72km νοτιοδυτικά των Χανίων, πολύ κοντά στην μαγευτική λιμνοθάλασσα του Ελαφονησίου . Είναι γυναικείο μοναστήρι με μορφή φρουρίου, σκαρφαλωμένο σε βράχο 35m με απεριόριστη θέα στη θάλασσα.
Η παράδοση αναφέρει ότι η ιερότητα του χώρου αρχίζει με την παρουσία (εύρεση) της εικόνας της Κοίμησης της Θεοτόκου σε κόγχη του βράχου. Η εικόνα αυτή κρύφτηκε εδώ πιθανότατα την εποχή της εικονομαχίας 726-842 μ.Χ. Λέγεται μάλιστα ότι βρέθηκε από ένα γεωργό που έβλεπε σαν όραμα φλόγα καντηλιού τα βράδια.
Το 1637 στην ενετική απογραφή των μοναστηριών
αναφέρεται ως Παναγία Γουνοσκαλίτισσα και ο ναός της ήταν κτισμένος στη σπηλιά του βράχου. Το όνομα ”Χρυσοσκαλίτισσα” σημαίνει ουσιαστικά την Παναγία του χρυσού σκαλοπατιού. Σύμφωνα με την παράδοση το τελευταίο από τα 98 σκαλοπάτια που είχε η μονή όταν κτίστηκε ήταν ολόχρυσο. Πουλήθηκε, όμως, επί Τουρκοκρατίας.
Ο ναός είναι δίκλιτος με τα κλίτη του αφιερωμένα στην Κοίμηση της Θεοτόκου και στην Αγία Τριάδα. Δεν είναι γνωστή η ακριβής ημερομηνία ιδρύσεως της μονής. Κοντά σε αυτήν υπήρχε η μονή του Αγίου Νικολάου, η οποία λειτουργούσε τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Στην παραλία, κοντά στην μονή, ανακαλύφθηκε μικρός οικισμός ψαράδων της Μεσομινωϊκής Περιόδου.
Στο χώρο της μονής τάφηκε το 1527 κατά την παράδοση ο επαναστάτης Γεώργιος Καντανολέων και ο γιος του Πέτρος, για τους οποίους γράφτηκαν οι Κρητικοί Γάμοι από τον Ζαμπέλιο. Επίσης σε κοντινή απόσταση από τη μονή, στο Λαφονήσι, σφαγιάστηκαν το 1824.
