Πρόκειται για νεράιδα των θρύλων και των μυθιστοριών του κύκλου του Αρθούρου, η καταγωγή της οποίας είναι αβέβαιη. Κάποιοι θεωρούν ότι προήλθε από την κελτική Muirgen (θαλασσογεννημένη), άλλοι από την ιρλανδική θεά του πολέμου Morrigan και άλλοι από την κελτική Ματρόνα, τη Modron.
Αναφέρεται για πρώτη φορά στο έργο του Τζέφρι του Μόνμοθ «Η Ζωή του Μέρλιν» ( Vita Merlini) που γράφτηκε περίπου το 1150. Στην αφήγηση αυτή, η νεράιδα γνωρίζει τις τέχνες της θεραπείας και της μεταμόρφωσης και βασιλεύει μαζί με τις αδελφές της στο νησί Άβαλον (νησί του βρετανικού μυθικού κύκλου, μια μορφή Ηλυσίων Πεδίων) , όπου μεταφέρθηκε και συνέχισε να ζει αιώνια ο Αρθούρος μετά τον θανάσιμο τραυματισμό του. Στη μυθιστορία «Erec» («Ερέκ», περ.1165) του Κρετιέν ντε Τρουά εμφανίζεται για πρώτη φορά ως αδελφή του Αρθούρου.
Ο αντικατοπτρισμός Φάτα Μοργκάνα
Έτσι, όταν επικρατούν ιδανικές συνθήκες, αντικείμενα (π.χ. πλοία, βράχοι κλπ.) μπορεί να φαίνονται σαν οπτασία, εν μέρει στον ουρανό και εν μέρει στη θάλασσα. Ο τύπος αυτός του αντικατοπτρισμού που εμφανίστηκε και στα Χανιά (στην περιοχή των οποίων, στο Φραγκοκάστελλο συγκεκριμένα παρουσιάζονται οι Δροσουλίτες, που θεωρούνται επίσης αντικατοπτρισμός) παρατηρείται επίσης στον Κόλπο Τογιάμα, στη δυτική ακτή της Ιαπωνίας και στις λεγόμενες Μεγάλες Λίμνες της Βόρειας Αμερικής (Σουπίριορ, Ίρι, Χιούρον, Μίσιγκαν και Οντάριο).
Στο ιταλικό Λεξικό Lo Zingarelli(2022) βρήκαμε ότι η λέξη Fata εμφανίζεται για πρώτη φορά στα ιταλικά, ήδη από το 1250. Στο Λεξικό Merriam Webster διαβάζουμε ότι ο όρος «Fata Morgana» πρωτοεμφανίστηκε το 1785. Παλαιότερα είχε συνδεθεί με «μαγικά» φαινόμενα. Σήμερα γνωρίζουμε ότι τέτοιες οπτικές ψευδαισθήσεις προκαλούνται από τις ατμοσφαιρικές συνθήκες. Γενικότερα ο όρος «Φάτα Μοργκάνα» είναι συνώνυμος του αντικατοπτρισμού.
«Fata Morgana» και Νίκος Καββαδίας
Πηγή: ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΠΑΠΥΡΟΣ – ΛΑΡΟΥΣ – ΜΠΡΙΤΑΝΝΙΚΑ, τ.59