Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε ακούσει ή χρησιμοποιήσει την φράση «από μηχανής θεός»για να χαρακτηρίσουμε μία κατάσταση ή ένα πρόσωπο, που συνέβη ή εμφανίστηκε ξαφνικά από το πουθενά,και μας έβγαλε από μία δύσκολη θέση.
Aρκετοί δεν γνωρίζουν πως προέκυψε αυτή η φράση που χρησιμοποιούμε.
Από μηχανής θεός κυριολεκτικά σημαίνει «ο θεός από τη μηχανή» και είναι όρος που προέρχεται από την αρχαία ελληνική τραγωδία, εννοώντας την απρόσμενη παρέμβαση επάνω στην θεατρική σκηνή ενός παράγοντα (γεγονός, πρόσωπο ή αντικείμενο) που προσφέρει λύση σε μία δύσκολη κατάσταση.Εμφανίζεται λίγο πριν από το τέλος του έργου και δίνει διέξοδο.
Κατά την κορύφωση του δράματος, όταν τα προβλήματα και οι συγκρούσεις που βίωναν τα πρόσωπα του έργου οδηγούσαν σε αδιέξοδο, ο σκηνοθέτης φρόντιζε να εμφανίζει αναπάντεχα στη σκηνή, με εκπληκτικό τρόπο, προφανώς με τη βοήθεια κάποιου μηχανισμού, συνήθως γερανού, την παρουσία ενός θεού.
Ο θεός αυτός, εμφανιζόταν να κατεβαίνει από ψηλά, μπροστά στους θεατές,ίσως με κάποια τρομερή μουσική υπόκρουση και ανάλογα εφέ της εποχής, ώστε να ξεχωρίσει ως θεϊκό πρόσωπο, αλλά και το κοινό που είχε μπει στην λογική του έργου, να πειστεί ότι αυτή η τρομερή και αναπάντεχη εμφάνιση ήταν η παρέμβαση ενός θεϊκού προσώπου στο έργο. Αυτό γινόταν, όταν σύμφωνα με το σενάριο της τραγωδίας δεν μπορούσε να υπάρχει ανθρώπινη λύση, παρά μόνο με μία ανώτερη παρέμβαση.
Μερικά τέτοια παραδείγματα θα βρούμε στην αρχαία τραγωδία του Σοφοκλή «Φιλοκτήτης», όπου παρεμβαίνει ο Ηρακλής προκειμένου να πείσει τον Φιλοκτήτη να εκστρατεύσει μαζί με τους Αχαιούς στην Τροία.
Επίσης, το συναντούμε στην «Μήδεια», μία τραγωδία του Ευριπίδη, όπου ο θεός Ήλιος εισακούοντας την παράκληση του Χορού, αποστέλλει ένα άρμα που το σέρνουν δράκοντες, για να μεταφέρει την παιδοκτόνο Μήδεια μακριά από τον Ιάσονα.