Τα παιδιά του 1ου Δημοτικού Σχολείου Αγίας Μαρίνας μέσα από το πρόγραμμα δεξιοτήτων «Φιλία» , συνάντησαν στην Πινακοθήκη Τυλίσσου και εμπνεύστηκαν για τις δικιές τους δημιουργίες από τον Αρχιτέκτονα -Εικαστικό Γιάννη Χαλαμπαλάκη.
Συραγώ Χορταριά Δ/ντρια στο 1ο Δ Σχολείο Αγίας Μαρίνας: Μέσα από το πρόγραμμα δεξιοτήτων «Φιλία» στο οποίο εργασθήκαμε με την Ε τάξη, και τα οποία είχαν ως αφόρμηση την τεχνοτροπία του εικαστικού – αρχιτέκτονα Χαλαμπαλάκη Ιωάννη , καθώς ο ίδιος παρουσίασε στην Πινακοθήκη Τυλίσσου το έργο του στους μαθητές μας και τους κατεύθυνε στη δημιουργία τους.
-Και τι σημαίνει κύριε αυτό το ομικρον το μικρό και το μικρότερο μέσα στο μεγάλο κύκλο κι όλα τα στρογγυλά σημαδάκια που ξεπετάγονται στον πίνακά σας;
Ο Γιάννης Χαλαμπαλάκης χαμογελά , το συναίσθημά του χρωματίζει τη φωνή του και τα χέρια του ,ξαναανακαλύπτουν το ρόλο του σημείου για να ερμηνεύσουν απλά και ολόπλευρα την αρμονία της Τέχνης του.
Μπροστά στο έργο ζωής του εξηγεί με την ζωντάνια του καλλιτέχνη που αναπαριστά με σύμβολα , σημεία και γραμμές πως τα γράμματα έχουν την προϊστορία τους και πώς η ιχνογραφία μια από τις πρώτες μορφές ανθρώπινης έκφρασης όπως και η φωνή μας ,μας οδήγησαν να υιοθετήσουμε τις αρχετυπικές φόρμες ως αναφορά πολιτισμού για να μιλήσουμε μια κοινή γλώσσα κατανόησης.
«Τα «γραμματάκια» είναι ο πολιτισμός της Κρήτης και συνδέονται άρρηκτα με τη γεωμετρική τέχνη της αγγειογραφίας αλλά και με τη γραμμική γραφή και τα ιδεογράμματα που ανακαλύφθηκαν», μας εξηγεί. Κι ο Γιάννης Χαλαμπαλάκης φτάνοντας στην υπεραπλούστευση της Τέχνης του μας ομολογεί , «Βρήκα έναν τρόπο να τα βάζω μαζί που να θυμίζει κάτι και να συγκινεί» .
Οι μαθητές της Ε δημοτικού του σχολειού που έχει επισκεφτεί την έκθεσή του «Ιχνογραφίες της Κρήτης» στην Πινακοθήκη «Μπότης Θαλασσινός» της Τυλίσου , έχουν καταιγισμό ερωτημάτων …
-Πώς ξεκινήσατε κύριε να ζωγραφίζετε;
Όπως κάθε καλλιτέχνης έχει κι εκείνος που έζησε τα παιδικά του χρόνια στον Αρχάγγελο Πεδιάδας το δικό του Άγγελο.. Η μητέρα του κυρία Ελένη Εργαζάκη πρωτομαστόρισσα στον αργαλειό και το κοφτό είχε τα δυο αδέλφια δίπλα της…Στα μασουράκια , να τη βοηθούν και να θαυμάζουν με υπομονή. Να παρατηρούν εκείνα τα αγαπημένα της χέρια που έδιναν ζωή στο άψυχο κι αρμονικά συνταίριαζαν τα χρώματα, τις κλωστές..τις υφές.
Στα έργα μου ψάχνω την αρμονία , όλα πρέπει να ισορροπούν Παρατηρείστε τα μικρά με τα μεγάλα κλαδιά του δέντρου ,κι όταν μια φυσική καταστροφή ή μια ανθρώπινη βίαιη παρέμβαση φέρνει το χάος και την ανατροπή, η δημιουργικότητά μας και το συναίσθημα θα αναστατωθούν μέχρι να καταφέρουν πάλι να εξισορροπήσουν. Δεν υπάρχει ισότητα όπως την εννοούμε …Υπάρχει ισορροπία που έρχεται και την οποία συναντάμε στη φύση.
Και ο Εικαστικός που ξεκινώντας από τη σχολή Δοξιάδη στην Αθήνα έφτασε να αποφοιτήσει με «άριστα» από την αρχιτεκτονική σχολή της Φλωρεντίας το 1974, ομολογεί με αφοπλιστική απλότητα πως τα πρώτα του χρώματα τα παρασκεύαζε από λουλούδια ενώ ο καμβάς του ήταν το τραπεζομάντηλο και τα μικρά χαρτάκια. «Δώδεκα σελίδες είχαν τότε τα τετράδια αλλά τα ντύναμε με μπλε σκληρό χαρτί να μη χαλάσουν και γράφαμε με τον κονδυλοφόρο και δίπλα το στυπόχαρτο..Αλλά μαθαίναμε καλλιγραφία και κάναμε ιχνογραφία με μολυβάκι» …
« Ζωγραφίζω θα πει …Γράφω τη ζωή»
Καθώς τον ακούω να …Ερμηνεύει τα έργα του .. Στέκομαι σε μικρές αλλά ουσιαστικές φράσεις του .. « Ζωγραφίζω θα πει …Γράφω τη ζωή» « Η ανάγνωση ενός έργου εξαρτάται από την Παιδεία του καθενός …Σημασία έχει να ανακαλύπτουμε αυτό που μας συγκινεί… Για παράδειγμα η Όχρα είναι άγνωστη σε έναν Εσκιμώο αλλά σε εμάς η άνοιξη είναι Όχρα..»
Χωρίς να είμαι λάτρης του παρελθόντος κι εκτιμώντας τις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία τουλάχιστον στην ιατρική, μελαγχολώ στη σκέψη πως ο γραφικός μας χαρακτήρας πλέον χάνεται και η πολύτιμη αυτή δεξιότητα καταργείται ακόμη και από τις υπογραφές μας , ενώ η δυσγραφία στα τετράδια των παιδιών φτάνει πλέον στα συντριπτικά ποσοστά των τάξεων …
Ποιος όμως είναι ο Γιάννης Χαλαμπαλάκης;
Ο Γιάννης Χαλαμπαλάκης από το 1972 έως το 1974 υπήρξε επιστημονικός συνεργάτης στο Ινστιντούτο Πολεοδομίας της Φλωρεντίας ενώ από το 1983 έως το 1988 ήταν επιστημονικός συνεργάτης στην Αρχιτεκτονική σχολή της Γένοβας. Το 1990 μέχρι το 1993 διδάσκει στο 5ο ΤΕΑ Ηρακλείου και παράλληλα στα Κρατικά Ι.Ε.Κ Ηρακλείου και από το 1993 διατηρεί εργαστήρι εφαρμοσμένων τεχνών στο Ηράκλειο Κρήτης.
Οι συνεργασίες του πολλές και ιδιαίτερα σημαντικές. Από το 1976 ως το 1984 εργάζεται ως αρχιτέκτονας σχεδιαστής αρχαιολογικών ανασκαφών σε Μινωικούς και Ρωμαϊκούς αρχαιολογικούς χώρους, με ανάθεση του αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου, ενώ το 1988 συνεργάζεται με τον αρχιτέκτονα Campodonico στην Πολεοδομική μελέτη στην περιοχή της Γένοβα. Από το 1975 εργάζεται ως Αρχιτέκτονας Μελετητής σε αρχιτεκτονικές μελέτες ιδιωτικών και δημοσίων έργων. Έχει εκπονήσει πάνω από οχτακόσιες Αρχιτεκτονικές μελέτες και τριακόσιες στατικές ιδιωτικού χαρακτήρα.
Η περίοδος αναζήτησης της έκφρασής του τον ώθησε μετά τη σχολή Δοξιάδη να φύγει το 1966 με το «Μιαούλης» Μπρίντεζι- Φλωρεντία ώστε να φοιτήσει εκεί στην αρχιτεκτονική σχολή. Επηρεασμένος από τις φιλοσοφικές αρχές του Uberto Eco και την ριζοσπαστική εννοιολογική κατεύθυνση που ακολούθησε ο ιδεολογικός πυρήνας της σχολής *,ακολουθεί την εξωσυμβατική κατεύθυνση στις φόρμες του ενάντια στο κατεστημένο.
Ο Χαλαμπαλάκης υποστηρίζει: « Δε ζωγραφίζω ένα βασιλιά ή ένα άλογο που τρέχει για να δείξω κίνηση . Τα σχήματα στη μεταβλητότητά τους τείνουν να ισορροπούν. Ένα έργο μου τελειώνει όταν βρω τη φύση, την αρμονική σχέση , την ισορροπία. Υπηρετώ την Πυθαγόρεια σκέψη όλα τα σχήματα τείνουν στη συνοχή ,όχι γιατί είναι ίσα αλλά γιατί είναι αρμονικά».
Το 1966 μια τεράστια καταστροφή έπληξε την Ιταλία. Για σαράντα μέρες έπεφταν καταρρακτώδεις βροχές …Τα ποτάμια φούσκωσαν …Τα αγριεμένα νερά του Άρνου παρασέρνουν γέφυρες, σπίτια και προκαλούν ανεπανόρθωτες ζημιές στα αριστουργήματα. Ο Χαλαμπαλάκης φοιτητής τότε αγωνίζεται εθελοντικά μαζί με τους συμφοιτητές του να διασώσουν από την Κρατική Βιβλιοθήκη σπάνια χειρόγραφα και έργα τέχνης.
Το 1967 ,οι μηχανισμοί της Χούντας παρακολουθούν τη δράση των Ελλήνων φοιτητών και στο εξωτερικό. Ο ίδιος αφηγείται …Μου πρόσφεραν Παλλάς τσιγάρα για να με κάνουν δότη των συλλόγων των Περσών , ώστε να αποκαλύψω που θα συνεδρίαζαν. .Εγώ πρότεινα στο σύλλογό τους…. Η αστυνομία με ρωτάει ..Βάλτε λοιπόν δυο άτομα μέσα και συνεδριάστε αλλού. Οι δωσίλογοι μου άνοιξαν το δωμάτιο ψάχνοντας έντυπα ριζοσπαστικά. Αν σε έπιαναν σου έκοβαν συνάλλαγμα και διαβατήριο.
Για οχτώ χρόνια ως την πτώση της Χούντας παρέμεινε στη Φλωρεντία.
Το 1968 ανακάλυψε τη «συμπαντική» και «σημειωτική» διάσταση στην Τέχνη και τη φιλοσοφία.. Ο Ελύτης έχει γράψει για κάθε χρώμα και ένα ποίημα. Ο Χαλαμπαλάκης παίρνει τα χρώματα και κάνει χρωματικές αξίες. Οι φόρμες «τσακώνονται» και μετουσιώνονται σε ατμόσφαιρες.
O Γιάννης Χαλαμπαλάκης στην Δημοτική Πινακοθήκη «Μπότης Θαλασσινός» στην Τύλισο
Η Πινακοθήκη «Μπότης Θαλασσινός» στην Τύλισσο –Μαλεβύζι πρωτοστατεί στην παρουσίαση εξαιρετικών προσωπικοτήτων της Τέχνης αυτό το διάστημα .Πρόσφατα έγινε η παρουσίαση του βιβλίου «Ώδή στην Κρήτη» της Santa Fizzarotti –Selvaggi **,για την οποία ο εικαστικός Χαλαμπαλάκης μιλάει με απεριόριστο θαυμασμό τόσο για το ψυχαναλυτικό και λογοτεχνικό της έργο όσο και για την αμέριστη υποστήριξή της καθώς η ίδια συνέτεινε στην προβολή του έργου του . Ή έκθεσή του « Ιχνογραφίες της Κρήτης», αφιερωμένη στο νησί ,μετά από πολλές παρουσιάσεις στο εξωτερικό, θα φιλοξενείται για αρκετό διάστημα στην Πινακοθήκη .
Εμείς και οι μαθητές μας ανακαλύψαμε ένα χειμαρρώδη καλλιτέχνη. Έναν γνήσιο υπερασπιστή της αξίας της αρμονίας που πηγάζει από την ψυχή μας και συνταιριάζει με τη φύση που γεννάει τις φόρμες και τα σχήματα. Φύγαμε με τόσο καμάρι και σεβασμό στον Άνθρωπο και στην Τέχνη ενώ οι ακουαρέλες των μαθητών μας είχανε πάρει φωτιά από χρώματα,, σχήματα και σημεία …Πάντα υπο τις οδηγίες του Χαλαμπαλάκη Γιάννη.
Ευχαριστούμε θερμά την Πινακοθήκη που μας φιλοξένησε .
Σας προτείνουμε ακόμη το πολύ σημαντικό αφιέρωμα στην εισβολή κατά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο που επίσης αυτές τις μέρες φιλοξενείται εκεί.
Συραγώ Χορταριά- Δ/ντρια στο 1ο Δ Σχολείο Αγίας Μαρίνας-Δημοσιογράφος.
