Του Δημήτρη Γιαουρτά*
Το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και η Συνθήκη των Σεβρών εισήγαγαν μία περίοδο σημαντικών μεταβολών στο πολιτικό τοπίο της ανατολικής Μεσογείου,
ενώ η συνθήκη της Λωζάννης αποτέλεσε για την Ελλάδα τον επίλογο της Μικρασιατικής εκστρατείας και Καταστροφής αλλά και τη διεθνή πράξη που διευθέτησε οριστικά
το χρονίζον Ανατολικό Ζήτημα και συνεχίζει να διέπει μέχρι και σήμερα τις διεθνείς σχέσεις στην ανατολική Μεσόγειο.
Πέρα από την υποχρέωση να διατηρήσουμε την ιστορική μνήμη των τραγικών γεγονότων, είναι εξίσου σημαντικό να αναγνωρίζουμε και να μεταφέρουμε στις επόμενες γενιές
την τεράστια συμβολή των Μικρασιατών, στην ανάπτυξη του ελληνικού κράτους και τη διαμόρφωση της κουλτούρας του ελληνισμού.
Η ιστορία μας είναι γεμάτη από "συντρίμμια", χαμένες πατρίδες και "διαλυμένα" όνειρα, αλλά είναι ταυτόχρονα "φάρος" ελπίδας και οδηγός δημιουργίας.
Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που Μικρασιατική μνήμη πρέπει να διασωθεί με τον πλέον ενδεδειγμένο τρόπο.
Οι πρόσφυγες πρόσφεραν τη δική τους φυσιογνωμία στο τόπο μας. Ποιο είναι σήμερα το αποθετήριο μνήμης;
Ειδικά σε επίπεδο Δήμου Ηρακλείου, του σπουδαιότερου αστικού κέντρου της Κρήτης. Η ανταλλαγή των πληθυσμών, τα βιώματα των προσφύγων, οι αναφορές, οι συνήθειες και οι καταβολές διαμόρφωσαν σημαντικά την παράδοση της πόλης και έχουν πλέον γίνει ένα με αυτήν.
Είτε ήταν αγρότες, έμποροι, τεχνίτες, αστοί, άλλοι με ανατολίτικη παράδοση, άλλοι με ευρωπαϊκό τρόπο ζωής, οι Μικρασιάτες συνετέλεσαν σε αυτό που σήμερα είναι το Ηράκλειο.
Έχει λοιπόν μεγάλη σημασία να αποκτήσει η πόλη το δικό της Μουσείο μνήμης αλλά και ανάλυσης της επίδρασης που είχε σε αυτήν η έλευση των προσφύγων.
Ένα μουσείο όπου θα παρουσιάζεται η συνολική εικόνα της ιστορίας των ανταλλαγών από το 1922 μέχρι και σήμερα. Κι αυτών που ήρθαν αλλά και εκείνων που έφυγαν.
Στο Μουσείο θα συγκεντρωθούν λαογραφικά στοιχεία, μαρτυρίες από όλες τις πλευρές, ήθη και έθιμα, θέματα πολιτισμού κ.α. γιατί οι πατρίδες που χάθηκαν δεν πρέπει και να ξεχαστούν.
Μόνο εάν κάτι λησμονηθεί χάνεται ολοκληρωτικά!
Στο μουσείο θα μπορούν να λειτουργήσουν βιβλιοθήκη, ταινιοθήκη, εκθέσεις φωτογραφίας αλλά και εικαστικών, παραδοσιακών στολών, ανεκτίμητα κειμήλια, χώροι χορού και μουσικής.
Να λειτουργήσει Κέντρο Μικρασιάτικων Ερευνών. Να γίνεται χρήση σύγχρονων πολυμέσων κτλ.
Πλέον τα Μουσεία δεν είναι στατικοί οργανισμοί, υλοποιούνται προγράμματα που μέσα από την διάδραση, όχι απλά συντηρείται η μνήμη αλλά μετατρέπεται σε εφαλτήριο δημιουργίας.
Είναι πιο επίκαιρο από ποτέ το όραμα της ανέγερσης του Μουσείου Μικρασιάτικης Προσφυγικής Μνήμης, στην Νέα Αλικαρνασσό, στη θέση που στέκουν τα ερείπια του πρώην κέντρου διασκέδασης,
του Φάρου.
Όχι μόνο γιατί εκεί υπάρχουν οι αναγκαίοι χώροι για ένα πολυλειτουργικό μουσείο αλλά και επειδή αναβαθμίζει όλη την ευρύτερη περιοχή.
Και επειδή η Νέα Αλικαρνασσός είναι ο τόπος που εγκαταστάθηκαν χιλιάδες πρόσφυγες κυρίως από την Αλικαρνασσό, το Bodrum, έχει ακόμη ένα σπουδαίο συμβολισμό!
Σηματοδοτεί τη μετάβαση από την Παλιά στην Νέα Αλικαρνασσό και την αναγέννηση μέσα από την καταστροφή.
Εκεί αποκτά ιδιαίτερη αξία ένα ιστορικό, λαογραφικό, πολυλειτουργικό μουσείο με εκθεσιακούς χώρους. Με χώρους για ποικίλες εκδηλώσεις, διαλέξεις, προβολές και άλλες δραστηριότητες.
Θα αποτελεί τόπο συνάντησης και δράσης όλων των προσφυγικών σωματείων και συλλόγων αλλά και κάθε ενδιαφερόμενου πολίτη.
Το περιεχόμενό του Μουσείου θα είναι ο αδιάψευστος μάρτυρας της συμβολής των μικρασιατών προσφύγων για τα όσα δημιούργησαν με την εργατικότητα, την συγκρότηση
και τα πιστεύω τους, που αποτελούν οδηγό για όλους εμάς μέχρι σήμερα.
Αντλούμε κι εμείς από αυτές τις πηγές της δύναμης που τους βοήθησαν να μην χαθούν στο διάβα του χρόνου και όχι μόνο να επιβιώσουν αλλά να συντελέσουν τα μέγιστα στην ανάπτυξη
και στην πρόοδο της μάνας πατρίδας.
Αποτελεί για όλους μας μεγάλη ευθύνη η διαφύλαξη της μικρασιάτικης κληρονομιάς και είναι σίγουρα απαραίτητη η ανέγερση ενός Μουσείου .
Έτσι θα "φέρουμε" εδώ τα παράλια, τη Σμύρνη, το Αιβαλί, το Μπουρνόβα, την Αλικαρνασσό, την Καππαδοκία, το Πόντο, το Ικόνιο και τις άλλες "χαμένες" αλλά αλησμόνητες πατρίδες
*Δημοτικός Σύμβουλος Ηρακλείου
Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΕΠΑΝΑΛ Α.Ε.
