Το cluster γρίπης των πτηνών στην Καμπότζη και ο θάνατος ενός 11χρονου κοριτσιού στις 22 Φεβουαρίου έχουν θέσει τον ιό Η5Ν1 υπό στενή επιστημονική παρακολούθηση με τους φόβους για μια νέα … πανδημία να “φουντώνουν”.
Τον Φεβρουάριο του 2023, η Καμπότζη ανέφερε ένα οικογενειακό “σύμπλεγμα” στην περιοχή Sithor Kandal, στην επαρχία Prey Veng, με δύο άτομα (ένα κορίτσι και τον πατέρα της) μολυσμένα από τον ιό της γρίπης των πτηνών A(H5N1). Το 11χρονο κορίτσι δυστυχώς έχασε τη μάχη για τη ζωή, ο πατέρας ήταν ασυμπτωματικός, απομονώθηκε στο νοσοκομείο και πλέον έλαβε εξιτήριο.
Επιστήμονες που βρέθηκαν στην Καμπότζη ανακάλυψαν ότι το στέλεχος H5N1 εξελίχθηκε για να μολύνει καλύτερα τα ανθρώπινα κύτταρα, σύμφωνα με δημοσίευμα της Daily Mail. Οι επιστήμονες επεσήμαναν ότι το εύρημά τους “πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη μεγαλύτερη δυνατή ανησυχία”. Πρόσθεσαν δε ότι υπήρχαν ενδείξεις ότι ο ιός είχε ήδη περάσει στον άνθρωπο και προκαλέσει μεταλλάξεις πριν μολύνει το κορίτσι.
Ο Δρ Erik Karlsson, ο οποίος ηγήθηκε της ομάδας στο Ινστιτούτο Παστέρ της Καμπότζης που αποκωδικοποίησε τη γενετική αλληλουχία του ιού του κοριτσιού, προειδοποίησε ότι διαφέρει από αυτή που έχουν τα πουλιά. Οπως είπε στο Sky News: “Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι αυτός ο ιός έχει περάσει από άνθρωπο. Κάθε φορά που αυτοί οι ιοί εισέρχονται σε έναν νέο ξενιστή, θα έχουν ορισμένες αλλαγές που τους επιτρέπουν να αναπαράγονται λίγο καλύτερα ή ενδεχομένως να συνδέονται με τα κύτταρα της αναπνευστικής μας οδού λίγο καλύτερα. Πρόσθεσε δε ότι ο ιός δεν έχει ακόμη προσαρμοστεί πλήρως στους ανθρώπους, επισημαίνοντας ότι ουσιαστικά παραμένει “ένας ιός των πτηνών”. Ο Δρ Karlsson είπε ότι οι νέες μεταλλάξεις ήταν απίθανο να συνέβησαν στο κορίτσι, αλλά πιθανότατα υπήρχαν σε ένα “σύννεφο” ιών με τυχαίες γενετικές αλλαγές στο εσωτερικό των πτηνών.
Το στέλεχος στην τρέχουσα μορφή του είναι απίθανο να προκαλέσει μεγάλη εστία διασποράς. Η εκτεταμένη μετάδοση θα απαιτούσε μια μετάλλαξη που της επιτρέπει να συνδεθεί με έναν υποδοχέα που βρίσκεται στα κύτταρα της μύτης. Ο γενετικός έλεγχος αποκάλυψε ότι το κορίτσι είχε κολλήσει το στέλεχος 2.3.2.1c του H5N1, το οποίο είναι ενδημικό σε άγρια πτηνά και πουλερικά στην Καμπότζη. Αυτό διαφέρει από τον τύπο 2.3.4.4b που έχει εξαπλωθεί γρήγορα σε όλο τον κόσμο και έχει μολύνει πολλά πουλιά και θηλαστικά. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Δρα Karlsson αυτός δεν είναι λόγος να υποβαθμιστεί η απειλή.
Χαμηλός ο κίνδυνος για το ευρύ κοινό της Ευρώπης
Το 11χρονο κορίτσι που έχασε τη ζωή της ήταν το πρώτο περιστατικό γρίπης των πτηνών A(H5N1) που ανιχνεύθηκε σε ανθρώπους στην Καμπότζη από το 2014. Στο παρελθόν, η Καμπότζη ανέφερε 56 περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων 37 θανάτων μεταξύ 2005 και 2014.
Σύμφωνα με έκθεση που εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), σποραδικά κρούσματα σε ανθρώπους διαφορετικών υποτύπων γρίπης των πτηνών A(H5Nx) έχουν αναφερθεί στο παρελθόν παγκοσμίως. Η μετάδοση στον άνθρωπο παραμένει ένα σπάνιο γεγονός και δεν έχει παρατηρηθεί παρατεταμένη μετάδοση μεταξύ ανθρώπων.
Συνολικά, ο κίνδυνος μετάδοσης της γρίπης των πτηνών στο ευρύ κοινό στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης/Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου θεωρείται χαμηλός. Ο κίνδυνος για τις επαγγελματικά εκτεθειμένες ομάδες όπως οι εκτροφείς ζώων έχει αξιολογηθεί ως χαμηλός έως μεσαίος.
Η άμεση επαφή με μολυσμένα πτηνά ή μολυσμένο περιβάλλον είναι η πιο πιθανή πηγή μόλυνσης. Μέχρι τις 27 Φεβρουαρίου 2023, έχουν καταγραφεί 873 κρούσματα, συμπεριλαμβανομένων 458 θανάτων, ανθρώπινης μόλυνσης με τη γρίπη των πτηνών A(H5N1) σε 22 χώρες (Αζερμπαϊτζάν, Μπαγκλαντές, Καμπότζη, Καναδάς, Κίνα, Τζιμπουτί, Εκουαδόρ, Αίγυπτος, Ινδονησία, Ινδία , Ιράκ, Λάος, Μιανμάρ, Νεπάλ, Νιγηρία, Πακιστάν, Ισπανία, Ταϊλάνδη, Τουρκία, Βιετνάμ, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες). Μέχρι σήμερα, δεν έχει ανιχνευθεί μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο.
