Της
ΕΥΑΣ ΛΑΔΙΑ
Είναι άδικο η λέξη χωροφύλακας να συνδέεται μόνο με χαλεπούς καιρούς, όπου κάθε βάρδια ένστολου είχε αποκλειστικό προορισμό την παρακολούθηση ασυμβίβαστων ανθρώπων, που αρνούνταν να δεχθούν αντιδημοκρατικές συμπεριφορές.
Γιατί υπήρξαν και χωροφύλακες που επάξια κατέλαβαν μια περίοπτη θέση στο πάνθεον των ηρώων.
Δείτε Επίσης
Μπορεί για παράδειγμα ένας Γιάννης Δαφέρμος να συγκριθεί με αυτούς τους χωροφύλακες της ανάγκης και της συμφοράς;
Μαντεύουμε ότι αρκετοί θα αναρωτηθείτε… Ποιος να ήταν αυτός;
Κι όμως ήταν ένας πραγματικός ήρωας ο φόβος και ο τρόμος των ληστών που λυμαίνονταν κάποτε την ελληνική ύπαιθρο. Ας τον γνωρίσουμε…
Γεννήθηκε στην Αξό το 1898 ονομαζόταν δε και Αριστειδογιάννης.
Τέλειωσε το δημοτικό και φοίτησε στο Γυμνάσιο Ηρακλείου και Ρεθύμνου. Ήταν όμως φύση ανήσυχη που δεν μπορούσε να αφοσιωθεί μόνο στο διάβασμα. Διψούσε για δράση. Έτσι πήρε κάποια στιγμή τη μεγάλη απόφαση και παράτησε το σχολείο για να καταταγεί εθελοντής στην Ελληνική Χωροφυλακή.
Οι προϊστάμενοί του εκτίμησαν το θάρρος και την ευσυνειδησία του και ύστερα από τις πρώτες ανδραγαθίες του προήχθη στο βαθμό του Υπενωμοτάρχη και σε λίγο και Ενωμοτάρχη. Έδρασε σε διάφορους σταθμούς Χωροφυλακής Κρήτης και κυρίως στο Ρέθυμνο, όπου και εξόντωσε ένα περιβόητο ληστή της περιοχής.
Το θάρρος και η αυτοθυσία του προκάλεσαν το ενδιαφέρον και την προσοχή του Αρχηγείου Χωροφυλακής κι έτσι κλήθηκε ν’ αναλάβει εντονότερη δράση στη Θεσσαλία και τον Όλυμπο που εκείνη την εποχή ήταν μια απέραντη φωλιά ληστών φόβο και τρόμο της Κεντρικής Ελλάδας.
Στο πρόσωπο του Δαφέρμου όμως βρήκαν ένα σκληρό τιμωρό. Άρχισαν να τον τρέμουν οι πάντες που μέχρι τότε ζούσαν στην παρανομία. Ολόκληρη η Θεσσαλία βούιζε από τα ανδραγαθήματά του και οι πάντες τον ευλογούσαν, καθώς η παρουσία του είχε φέρει την ησυχία και την τάξη στην πολύπαθη αυτή περιοχή.
Ευτυχώς για τον ήρωα οι υπηρεσίες του αναγνωρίστηκαν από όλους και οι εύφημες μνείες συνοδεύονταν και από υλικές ανταμοιβές. Ξαφνικά το φτωχό εκείνο παλικάρι από την Αξό βρέθηκε με σεβαστή περιουσία που θα του επέτρεπε να ζει σαν άρχοντας.
Καθώς είχε κουραστεί κιόλας άρχισε να σκέπτεται σοβαρά την αποστρατεία.
Το 1929 πήρε τη μεγάλη απόφαση. Θα κατέβαινε στην Κρήτη και θα αφοσιωνόταν στην ανάδειξη και ανάπτυξη του χωριού του. Θα αξιοποιούσε με τον τρόπο αυτό την περιουσία που απέκτησε κυνηγώντας ληστές. Ήταν και νεότατος. Μόλις 32 χρόνων. Θα μπορούσε να κάνει και μια όμορφη οικογένεια.
Και τότε συνέβη το μοιραίο.
Τα ξημερώματα 8ης προς 9η Σεπτεμβρίου του 1929, ο γερουσιαστής του Κόμματος των Φιλελευθέρων Σωτήριος Χατζηγάκης μαζί με πέντε ακόμα άτομα είχε πέσει θύμα απαγωγής στο χωριό Περτούλι από τον λήσταρχο Μήτρο Τζατζά. Οι ληστές απαιτούσαν λύτρα 4 εκατομμυρίων δραχμών.
Η είδηση συντάραξε ολόκληρη την Ελλάδα και την κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου. Ο ίδιος ο Βενιζέλος εξάλλου είχε θέσει ως στόχο την οριστική πάταξη της ληστοκρατίας. Την υπόθεση χειριζόταν ο υπουργός Εσωτερικών Περικλής Αργυρόπουλος.
Ο Τζατζάς ήταν κάτι σαν «Ρομπέν των δασών της Θεσσαλίας».
Αναφέρει σχετικά η εφημερίδα «Ελεύθερο Βήμα» (10-9-1929).
«Το όνομα αυτό ακούεται και προφέρεται εις την Θεσσαλίαν, από τον χωρικόν της και κυρίως τον βλάχον των βουνών της, μ’ ένα κάπως παράδοξον συναίσθημα: Με κάποιον σεβασμόν, που τον εμπνέει μόνο ο τρόμος, με αρκετήν δόσιν συμπαθείας ένα όχι -όσον αφορά ιδίως του βλάχους- και με ολίγον θαυμασμόν μικτόν και με αγάπην, ημπορεί ακόμη κανείς να ειπή. (…) Ο Τζατζάς εις εμφάνισιν είνε πανύψηλος, επιβλητικός, λεβεντάνθρωπος, τα λίγο άσπρα μαλλιά του -καίτοι πραγματικώς είνε μόλις 41 ετών- του προσθέτουν μίαν συμπαθητικήν σοβαρότητα».
Δεν ήταν όμως μόνο η εμφάνισή του…
«Οι πράξεις τους τον παρουσιάζουν εις τα μάτια ολίγον και του Θεσσαλού χωρικού, αλλά προ παντός των Σαρακατσανέων και των Βλάχων της εδώ ορεινής υπαίθρου με μίαν αίγλην προστάτου των αδυνάτων, πράγματα που εν τω συνόλω των δεν τον καθιστούν καθόλου αντιπαθή. Όπως λέγουν ο Τζατζάς που αριθμεί τον μεγαλείτερον βίον των «Βασιλέων των βουνού» του ελληνικού πανθέου -15 χρόνια στο κλαρί- δεν έχει ποτέ διαπράξη ιδιοχείρως φόνον, είνε μειλίχιος, πολύ σώφρων και συντηρητικός, παντρεύει πολλές φορές κορίτσια και βοηθεί φτωχούς, κατ’ αυτόν δε τον τρόπον επέτυχε να συνδέση το όνομά του με θρύλους που τον έκαμαν να υποθάλπεται χωρίς δυσανασχέτησιν από τους χωριούς και τους βοσκούς».
Η απαγωγή του βουλευτή και των φιλοξενουμένων του είχε γίνει το θέμα της ημέρας για καιρό. Οι διαπραγματεύσεις με τους ληστές δεν έφερναν κανένα αποτέλεσμα.
Τελικά στις 17 Σεπτεμβρίου γίνεται γνωστό ότι οι ληστές απελευθέρωσαν αιφνίδια τους ομήρους τους χωρίς όμως να εισπράξουν λύτρα.
Ο Τζατζάς και οι άντρες του παρά τον στενό κλοιό των διωκτικών αρχών διέφυγαν.
Ο Δαφέρμος όμως δεν μπορούσε να ησυχάσει αν δεν έδινε το δικό του τέλος στην ιστορία που είχε συνταράξει το πανελλήνιο. Και η μοιραία στιγμή φθάνει. Στις 23 Μαρτίου 1930 ο Δαφέρμος με τους γενναίους του εντοπίζει το Τζατζά και τη συμμορία του. Ακολουθεί φονική μάχη που σημαίνει και το τέλος των ληστών.
Στη μάχη αυτή σκοτώνεται ο Γιάννης Δαφέρμος.
Ο θάνατός του βύθισε στο πένθος τη Θεσσαλία. Κανένας δεν ήθελε να πιστέψει ότι αυτός ο Αετός του Ψηλορείτη, ο άνδρας που τον έτρεμαν οι πλέον αιμοχαρείς ληστές δεν υπήρχε πια. Η κηδεία του έγινε με τιμές ήρωα και τάφηκε στο Νεκροταφείο της Λάρισας.
Υπάρχει μάλιστα και μια μαρμάρινη στήλη στον τάφο του που παριστάνει έναν ολόσωμο ανάγλυφο άγγελο, με ανοιγμένα φτερά, που κρατάει στα χέρια του μια πλάκα με την επιγραφή:
«Ενθάδε κείται Ιωάννης Αριστ. Δαφέρμος -Ανθυπασπιστής Χωροφυλακής».
Πιο κάτω αναγράφεται και το ιστορικό του θανάτου του.
«Ο απαλλάξας του ληστρικού ζυγού την Θεσσαλία,-Ανθ. της Χωροφυλακής Ιωάννης Α. Δαφέρμος – Κρης την καταγωγή -ετών 32- έπεσεν ηρωικώς μαχόμενος κατά την εξόντωσιν της ληστοσυμμορίες Τζατζά την 23η Μαρτίου 1930».
Αυτό ήταν το ηρωικό τέλος του Γιάννη Δαφέρμου από την Αξό που τίμησε την ιστορική του οικογένεια και με τα δικά του ανδραγαθήματα.
Πηγές:
Ιωάννη Κ. Κουνδουράκη (Εφημερίδα «Ρεθεμνιώτικα Νέα»)
