Με δεδομένη την κλιματική αλλαγή, που αποτελεί αναμφισβήτητο φαινόμενο και με τις επιπτώσεις της όπως καύσωνες, πλημμύρες, λειψυδρία, απώλεια βιοποικιλότητας και έντονα καιρικά φαινόμενα, να γίνονται μέρος της καθημερινότητάς, η αντιμετώπισή της εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την επιστημονική γνώση των συνεπειών και των αιτιών της, αλλά και τη δράση ενεργών και συνειδητοποιημένων πολιτών, που θα περιορίσουν τα αίτια με καθημερινή ατομική και συλλογή δράση και θα είναι σε θέση να προσαρμοστούν σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.
Προς αυτή την κατεύθυνση και με δεδομένο ότι η βιωματική εμπειρία για την απόκτηση γνώσης είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος εκπαίδευσης, το Κέντρο Έρευνας, Καινοτομίας και Εκπαίδευσης για το Κλίμα και το Περιβάλλον στη Φινοκαλιά στην Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου Κρήτης αποσκοπεί στο «να συνεισφέρει στην εκπαίδευση των μαθητών, φοιτητών και νέων ερευνητών και των εκπαιδευτών τους, στην επιστήμη της κλιματικής αλλαγής και ταυτόχρονα στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού, όπως επίσης και σε έρευνα αιχμής για την κατανόηση των αιτίων και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στο ευάλωτο και συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον της Ανατολικής Μεσογείου» όπως ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η καθηγήτρια Υπολογιστικής Χημείας Περιβάλλοντος και διευθύντρια του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικών Χημικών Διεργασιών του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Μαρία Κανακίδου, η οποία τόνισε ότι «η δημιουργία του Κόμβου ανοίγει την 30ετή έρευνα του Πανεπιστημίου Κρήτης στο ευρύ κοινό, τη δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια εκπαίδευση, δημιουργώντας προϋποθέσεις κοινών δράσεων γύρω από τη βιώσιμη ανάπτυξη, την κλιματική αλλαγή και την προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος».
Ο περιβαλλοντικός σταθμός στη Φινοκαλιά κλείνει φέτος τα 30 χρόνια λειτουργίας του, υποστηριζόμενος από το Εργαστήριο Περιβαλλοντικών Χημικών Διεργασιών του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Κρήτης, ενώ με τη συμμετοχή του στις μεγάλες Ευρωπαϊκές Υποδομές και Δίκτυα Περιβαλλοντικών παρατηρήσεων (όπως ACTRIS, ICOS, eLTER) ο σταθμός υποδέχεται ερευνητές για διεξαγωγή πρωτοποριακής έρευνας, συμπληρωματικά στο έργο που πραγματοποιείται από τους ερευνητές του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Όπως ανάφερε η κ. Κανακίδου, «λόγω της θέσης του, προσφέρει στους επισκέπτες ερευνητές τη δυνατότητα να μελετήσουν τις ποικίλες περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή μας, η οποία βρίσκεται στο σταυροδρόμι αερίων μαζών (και πολιτισμών). Ο σταθμός με το εξειδικευμένο ερευνητικό προσωπικό και οργανολογία αιχμής, επιπροσθέτως παρέχει περιβαλλοντική εκπαίδευση και τεχνική υποστήριξη στους επισκέπτες του, που έρχονται στα πλαίσια προγραμμάτων συνεργασίας που προσφέρουν διακρατική πρόσβαση (ΤΝΑ). Τα τελευταία επτά χρόνια έχει προσφέρει πάνω από 500 μέρες πρόσβασης σε ξένους και πάνω από 2000 μέρες σε Έλληνες ερευνητές», η οποία πρόσθεσε ότι μόνο φέτος προβλέπεται να επισκεφτούν το Σταθμό, τουλάχιστον 5 τριμελείς ερευνητικές ομάδες του εξωτερικού για συνεργατική έρευνα στη Φινοκαλιά κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού 2023.
Πρόσφατα, με τη χρηματοδότηση από το ΕΛΙΔΕΚ στο πλαίσιο του προγράμματος «Επιστήμη και Κοινωνία» – «Κόμβοι Έρευνας, Καινοτομίας και Διάχυσης» – Μαθαίνοντας και διδάσκοντας τη κλιματική αλλαγή (https://edu4clima.gr ), ο Κόμβος στη Φινοκαλιά άνοιξε συστηματικά πλέον τις πόρτες του προς τα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το έργο του Πανεπιστημίου Κρήτης πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Περιφέρεια, τον δήμο Αγ. Νικολάου, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, την Περιφερειακή Διεύθυνση Κρήτης, τα ΕΚΦΕ Ηρακλείου και Λασιθίου. «Το έργο αυτό επέτρεψε την δημιουργία ενός βιωματικού εκπαιδευτικού προγράμματος για την ενημέρωση των εφήβων σχετικά με την επιστήμη και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στοχεύοντας στην δημιουργία περιβαλλοντικά υπεύθυνων και ενημερωμένων πολιτών. Για το πρώτο εξάμηνο του 2023 έχουν προγραμματιστεί 27 επισκέψεις σχολείων στον Κόμβο από όλη την επικράτεια της Περιφέρειας Κρήτης από τις οποίες έχουν ήδη πραγματοποιηθεί με επιτυχία περίπου οι μισές. Αισιοδοξούμε η δράση αυτή να συνεχιστεί και πέραν του προγράμματος ΕΛΙΔΕΚ και να επεκταθεί και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση» ανέφερε η κ. Κανακίδου.
