Μετά την Άλωση του Χάνδακα οι 71 συνοικίες του Ηρακλείου, εσυντμήθησαν σε 20. Σε όλες εκτός από τη συνοικία της Αγίας Αικατερίνης , που διατήρησε το όνομά της δόθηκαν τουρκικά ονόματα.
Στα όψιμα χρόνια της τουρκικής κατάκτησης που γίνονταν αρχαιρεσίες για τα τοπικά συμβούλια οι συνοικίες είχαν ονόματα που σίγουρα στους παλαιότερους κάτι θυμίζουν.
Με κάποια από αυτά τα ονόματα μέχρι και πριν πενήντα χρόνια, στο Ηράκλειο οι ντόπιοι , ήξεραν για ποια περιοχή γίνονταν λόγος. Ας δούμε κάποια ίσως τα πιο γνωστά από αυτά.
Βαλιντέ Τζαμί. (Η περιοχή γύρω από την σημερινή πλατεία Κορνάρου, όπου υπήρχε ο Ναός του Σωτήρα, που είχε μετατραπεί στο ομώνυμο τζαμί).
Βεζίρ Τσαρσί.( Η συνοικία εκτείνονταν στην 25η Αυγούστου, από το σημερινό Δημαρχείο της πόλης και την Πύλη του Μόλου, στην έξοδο προς τη θάλασσα).
Μαχμούτ Αγά ( Η συνοικία στην οποία υπήρχε και η γνωστή αγορά Σειτανογλου. άρχιζε από το Μεϊντάνι και έφτανε ως την πλατεία Αρκαδίου, ήταν δηλαδή η οδός 1821 και περιελάμβανε και τέμενος με το όνομα του Αγά. Γιάννη
Μπαλτά Τζαμι. ( Η συνοικία βρισκόταν στο Μποδοσάκιο . Ο Τούρκος Μπαλτάς είχε μετατρέψει εκεί την ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Ιωάννη Χρυσόστομου σε τέμενος. Το τέμενος κατεδαφίστηκε για να κτιστεί τον δημοτικό σχολείο.
Αγκεπούτ Αχμέτ Πασά ή Κουχιακλί. ( Η συνοικία που βρισκόνταν γύρω από την σημερινή εκκλησία της Παναγίας των Σταυροφόρων στην οδό Μάρκου Μουσούρου).
Στον ιδιότυπο αρχιτεκτονικό ρυθμό του Ναού με τα τόξα, οφείλεται το όνομα Κουχιακλί.
Τσουκούρ Τσεσμέ –Βρύση του Λάκκου. Η συνοικία βρισκόταν κοντά στη Σιναϊτική εκκλησία του Αγίου Ματθαίου , στην αρχή της σημερινής οδού Σπιναλόγκας.
Φιντίκ Πασά ( Ήταν η συνοικία που πήρε το όνομά της από τον Ελχάτζ Μεχμέτ Πασά, τον επονομαζόμενο και Φιντίκ λόγω της ποντιακής του καταγωγής. Σωζόταν μέχρι το Β Παγκόσμιο πόλεμο.
Ρετζέπ Αγά ( ήταν το Καμαράκι. Με την άλωση του Χάνδακα, η ορθόδοξη εκκλησία της Αγίας Αναστασίας , που βρισκόταν στην οδό Δελημάρκου μετατράπηκε στο ομώνυμο τέμενος.)
Βλέπουμε ότι εκτός από τη συνοικία της Αγίας Αικατερίνης , όλες οι άλλες, τις οποίες δεν έχω παραθέσει, αποτέλεσαν τμήματα τουρκικής διοίκησης με μετατροπή των χριστιανικών εκκλησιών σε τζαμιά.
Αυτό αποτελεί προσβολή της πίστης του κατακτημένου , ενώ ο κατακτητής δηλώνει την κυριαρχία του καταλύοντας τα ιερά και τα όσια της γης ην οποία καταλύει.
Η Αγία Μαρίνα του Τσαλικάκι, υπήρξε μετόχι του Τούρκου Αγά Τσαλικάκι και συμπεριλαμβάνεται στις απογραφές του 1881 και του 1900 με το συλλογικό όνομα Μετόχια» που βρίσκονται γύρω από το Ηράκλειο. Είναι γνωστή ως το 1940 ως Τσαλικάκι , ενώ η μικρή εκκλησία , μετατράπηκε σε μεγάλο Ναό, ενορία της Αγίας Μαρίνας, δίνοντάς σε όλη την περιοχή χριστιανικό όνομα.
Αν και πολλοί δεν αξιοποιούν την χριστιανική ονομασία της περιοχής, αλλά εξακολουθούν να ονοματίζουν ως Τσαλικάκι την περιοχή, ίσως πλέον θα πρέπει να αποστασιοποιηθούμε από το όνομα του Τότε Αγά.
Είδαμε πως μέσα σε απειροελάχιστο χρόνο οι συνοικίες του Ηρακλείου βαπτίστηκαν τουρκικές. Εμείς γιατί έχουμε προσηλωθεί στον Τσαλικάκι , υποβαθμίζοντας αυτήν την περιοχή, που και εξελίσσεται πληθυσμιακά και αναμορφώνεται; Ας το ξανασκεφτούμε . Το Αγία Μαρίνα, είναι υπέροχη ονομασία και δηλώνει την πίστη μας.
Συραγώ Χορταριά
