Ο άκρως εντυπωσιακός ναός της Παναγίας Ελεούσας στην Κιθαρίδα που χρησιμοποιείται σήμερα ως κοιμητηριακός του χωριού υπήρξε το καθολικό της ανδρικής μονής της Παναγίας της Ελεούσας.
Η λειτουργία της μαρτυρείται καθ' όλη την περίοδο της Ενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας ως τα τέλη του 19ου αιώνα, οπότε ερημώθηκε. Σήμερα σώζεται το καθολικό της, λίγα ερειπωμένα κελιά και το ασκεπές σχολείο της, το οποίο λειτουργούσε ως αλληλοδιδακτικό την περίοδο 1841-1866.
Ο ναός αποτελείται από τρία κλίτη αφιερωμένα στον Άγιο Χαράλαμπο, στην Κοίμηση της Θεοτόκου και στον Άγιο Φανούριο, και νάρθηκα τοποθετημένο μπροστά από το ιερό πιθανόν τον 12ο ή 13ο αιώνα.
Μια από τις σημαντικότερες επεμβάσεις υπήρξε η ανοικοδόμηση το κεντρικού, ανατολικού και του εγκάρσιου κλίτους τον 15ο αιώνα. Πάνω σε κάθε κλίτος υπάρχει ένας τρούλος και το γεγονός ότι υπάρχει τρούλος πάνω στο ιερό είναι αρκετά σπάνιο. Ο προσανατολισμός των αψίδων, που αντί την ανατολή αντικρίζουν τον βορρά, μάλλον σχετίζεται με κάποιο προϋφιστάμενο κτίσμα.
Το αρχαίο μνημείο της Παναγίας της Ελεούσας ή ναός Αγίου Φανουρίου στην Κιθαρίδα.
Ο ναός της Παναγίας της Ελεούσας, που συχνά θα ακούσετε να αποκαλούν και ναό του Αγίου Φανουρίου αποτελούσε κατά το παρελθόν τμήμα μιας από τις παλαιότερες εκκλησίες της Κρήτης γι’ αυτό και έχει χαρακτηριστεί ως αρχαίο μνημείο καθώς ως μονή υπάρχει εκεί από την Β Βυζαντινή περίοδο, τον 11ο αιώνα δηλαδή, χωρίς όμως να έχει διαπιστωθεί αν στην ίδια θέση δεν υπήρχε κάποιο άλλο μοναστήρι και πριν την αραβική κατάκτηση.
Το σίγουρο πάντως είναι πως η ακμή του μοναστηριού προσδιορίζεται την περίοδο της Ενετοκρατίας (1204-1669), και λειτουργούσε ως γυναικεία Μονή, κατά την όψιμη ωστόσο Τουρκοκρατία γίνεται ανδρική και αποτελούσε μετόχι της μονής Αγίας Ειρήνης.
Το συγκρότημα εκτός από τα κελιά διέθετε επίσης ξενώνες και βιβλιοθήκη, τα περισσότερα από αυτά όμως καταστράφηκαν από τους Τούρκους κατά την επανάσταση του 1821 και το 1841, με άδεια της Τουρκικής διοικήσεως, ιδρύεται στη μονή σχολείο, ένα από τα πρώτα στην Κρητική ύπαιθρο.
Σήμερα δυστυχώς σώζεται μόνο το Καθολικό του μοναστηριού, ένα τμήμα των κελιών κι ένα από το σχολείο, έστω κι έτσι όμως μπορούμε να διαπιστώσουμε πως πρόκειται για ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό, αρχιτεκτονικά, έργο!
Το σημερινό κτήριο κτίσθηκε κατά τα τέλη του 19ου αιώνα, λειτουργούσε δε ως τα μέσα του 20ου αιώνα, εξυπηρετώντας τα χωριά του Μαλεβιζίου
