Όχι δεν πρόκειται για τηγάνι που βρέθηκε με το περιεχόμενό του στο πεζοδρόμιο. Δεν έγινε τυχαία από αδέξια νοικοκυρά ή θυμωμένο μάγειρα.
Είναι η υπογραφή της περιοχής του Πυθαγόρειου, της πλέον τουριστικής περιοχής νοτιοανατολικά της Σάμου. Του χωριού που παλαιότερα λεγόταν τηγάνι , ενώ μετονομάστηκε για λόγους κύρους και προβολής σε Πυθαγόρειο. Το τηγάνι όμως σα σχήμα παραπέμπει και στο σχήμα του λιμανιού της περιοχής.
Η ονομασία Πυθαγόρειο δόθηκε από την Διεθνή Οργάνωση Πυθαγορείων, προς τιμήν του μεγάλου φιλόσοφου Πυθαγόρα, που καταγόταν από τη Σάμο. Και έτσι έγινε περισσότερο γνωστό το χωριό, αρκετά πρόσφατα, από το 1955 που άλλαξε η ονομασία του.
. Η Σάμος αρχόντισσα του ανατολικού Αιγαίου , κλείνει το μάτι στην ανατολή, αλλά είναι βαθύτατα ελληνική καθώς αποτέλεσε την ιδιαίτερη πατρίδα του Πυθαγόρα, του πλέον σημαντικού Έλληνα μαθηματικού, αλλά και πολλών φιλοσόφων , ιστορικών και τεχνιτών.
Ο Πυθαγόρας όμως υψώνει το ανάστημα της επιστήμης με το θεώρημά του καθώς από τα νοτιοανατολικά του νησιού ατενίζει τη θάλασσα στη μια άκρη του λιμανιού του Πυθαγόρειου.
Ο περιηγητής θα θαυμάσει την αναδυόμενη ολοζώντανη ιστορία στην περπατησιά του καθώς η αρχαία Αστυπάλαια έχει αφήσει ζωντανά τα ίχνη της , όπως και το επιβλητικό Πολυκράτειο Τείχος. Ο αριστοκράτης Πολυκράτης πραξικοπηματίας και γερός κομπιναδόρος πέτυχε να ναυπηγήσει εκατό πεντηκοντόρους και σαράντα μοντέρνες για την εποχή τριήρεις , ενώ η απαίτηση του να ναυπηγήσουν «διήρεις», παραλλαγή δικής του έμπνευσης τα λεγόμενα «Σάμαινα», τα οποία στην εποχή τους ασκούσαν και πειρατικές δραστηριότητες, του απέδωσαν αμύθητα πλούτη.
Ένας πλούσιος τόπος δεν μπορεί παρά να αποτέλεσε και ο ίδιος θανάσιμο πειρατικό στόχο αιματηρών επιδρομών , που ερήμωσαν το νησί. Χρειάστηκε να δώσει ο σουλτάνος στα χρόνια της τουρκοκρατίας ειδικά προνόμια για να επιτρέψουν οι φοβισμένοι Σαμιώτες στον τόπο τους.
Παρά τα σουλτανικά προνόμια οι Σάμιοι δεν υπέμειναν στωικά την τουρκική σκλαβιά. Πρώτη η Σάμος από όλα τα νησιά ύψωσε την σημαία της επανάστασης το 1821 με επικεφαλή το Λυκούργο Λογοθέτη. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας η πρωτεύουσά της το Βαθύ ήταν ένα ψαροχώρι ενώ η καινούργια πόλη ονομάστηκε Λιμήν Βαθέος. Μετά δε τη μικρασιατική καταστροφή και την εγκατάσταση προσφύγων στο νησί, οι δύο οικισμοί παλιό Βαθύ και νέο, ενώθηκαν πολεοδομικά και μάλιστα το σύγχρονο λιμάνι της Σάμου στηρίχθηκε στις υποδομές του αρχαίου.
Όμως στο Πυθαγόρειο σήμερα δεσπόζει η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα που οικοδομήθηκε από το 1831 έως το 1833, σημαντικό μνημείο της πεισματικής αντίδρασης των Σαμιωτών απέναντι στην Οθωμανική επέλαση.
Σημαντικό μνημείο πίστης επίσης αποτελεί η Μονή της Παναγίας Σπηλιανής πάνω από το αρχαίο θέατρο, που σώζονται ερείπια του. Μάλιστα η εκκλησία βρίσκεται στην είσοδο μεγάλης σπηλιάς, ένα σημείο που αφήνει έκθαμβο τον περιηγητή καθώς απλώνεται το μάτι σε ολόκληρη την γύρω περιοχή.
Αρμονικά συνυφασμένο το χθες με το σήμερα στη Σάμο. Είναι κρίμα του ελληνικοί τόποι γίνονται γνωστοί, καθώς πλέον προσφέρουν φτηνούς προορισμούς διακοπών λόγω των παθών που τους βρίσκουν. Τέτοια και τόση μεγάλη ιστορική αξία , τόποι ζωντανά μουσεία, πολιτισμού και δύναμης ,έχουν την αίγλη των αιώνων στο δισάκι τους και πορεύονται με αυτά. Τόποι ευλογημένοι με νερό, δίχως τη μάστιγα του υπερτουρισμού να οδηγεί σε επιχειρησιακές ακρότητες τους ντόπιους.
Συραγώ Χορταριά
