Ο ύπνος είναι ένα θεμελιώδες στοιχείο της ανθρώπινης υγείας και ευημερίας, και οι ανάγκες του αλλάζουν δραστικά σε διάφορες περιόδους της ζωής. Η εφηβεία και το γήρας είναι δύο φάσεις που επηρεάζουν τη διαδικασία του ύπνου με ιδιαίτερους τρόπους.
Οι έφηβοι, κατά την διάρκεια της ανάπτυξής τους, βιώνουν σημαντικές ορμονικές και φυσιολογικές αλλαγές. Συχνά, αυτή η περίοδος συνοδεύεται από την επιθυμία να κοιμούνται αργά και να ξυπνούν αργά το πρωί. Ο κύκλος ύπνου-αφύπνισης τους επηρεάζεται από την αύξηση της μελατονίνης, της ορμόνης που ρυθμίζει τον ύπνο, με αποτέλεσμα να αισθάνονται πιο ενεργητικοί το βράδυ.
Από την άλλη πλευρά, οι ηλικιωμένοι συνήθως υιοθετούν έναν διαφορετικό ύπνο ρυθμό. Πολλοί από αυτούς πέφτουν για ύπνο νωρίς το βράδυ και ξυπνούν νωρίς το πρωί. Αυτή η αλλαγή συνδέεται με φυσιολογικές διαδικασίες του οργανισμού, όπως η μείωση της παραγωγής ορμονών που επηρεάζουν τον ύπνο.
Η προώθηση υγιών συνηθειών ύπνου μπορεί να συμβάλλει θετικά στην ποιότητα της ζωής και να βοηθήσει τον οργανισμό να λειτουργεί καλύτερα σε κάθε ηλικία.
Μωρά
Κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής τους, τα μωρά τριπλασιάζουν το βάρος τους και με τον πολύωρο ύπνο πετυχαίνουν σωματική και γνωστική ανάπτυξη.Από τη γέννηση έως τους τρεις μήνες, τα μωρά κοιμούνται 14 έως 17 ώρες την ημέρα.
«Υπάρχουν πολλές νέες νευρικές συνδέσεις που σχηματίζονται και πολλές νέες γνώσεις σε εξέλιξη», δήλωσε στο TIME ο διευθυντής χειρουργικής ύπνου στο Ιατρικό Κέντρο Irving του Πανεπιστημίου Κολούμπια, Γι Κάι. «Όλα είναι καινούργια και αυτό είναι ένας σημαντικός παράγοντας των αναγκών ύπνου για αυτήν την ηλικία».
Από τέσσερις έως δώδεκα μήνες, τα μωρά αρχίζουν να κοιμούνται λιγότερο καθώς προσαρμόζονται σε κιρκάδιο ρυθμό.
Οι ανάγκες ύπνου ξεκινούν να μειώνονται καθώς τα μωρά περνούν στην παιδική ηλικία και οι ρυθμοί ανάπτυξης επιβραδύνονται. Τα παιδιά χρειάζονται 11-14 ώρες ύπνου από ένα έως δύο ετών και 10-13 ώρες από τρία έως πέντε.
Κάποιο μέρος αυτού του ύπνου κατανέμεται στον χρόνο του μεσημαριανού ύπνου, που μειώνεται με την ηλικία.
Σύμφωνα με το Εθνικό Ίδρυμα Ύπνου, στους 18 μήνες τα περισσότερα νήπια έχουν κατά μέσο όρο έναν μεσημεριανό ύπνο την ημέρα, που διαρκεί μία έως τρεις ώρες. Από τα τρία χρόνια και μετά, οι απαιτήσεις διαφέρουν από παιδί σε παιδί, με κάποια να το καταργούν εντελώς.
Εφηβική ηλικία
Η εφηβεία φέρνει μεταβαλλόμενες ανάγκες και μια έναρξη προκλήσεων. Συνιστάται στους έφηβους να κοιμούνται 8 έως 10 ώρες κάθε βράδυ.
«Πολλοί έφηβοι απλώς καθυστερούν να κοιμηθούν», εξήγησε ο Κάι. «Γι’ αυτό αντιμετωπίζουν προβλήματα με το πρωινό ξύπνημα και τις πρώτες ώρες στο σχολείο. Γι' αυτό το μεσημέρι μπορεί να επιλέξουν να κοιμηθούν.
Έρευνες δείχνουν ότι οι έφηβοι που κοιμούνται τακτικά για 30 έως 60 λεπτά την ημέρα έχουν βελτιωμένη προσοχή, ικανότητα μη λεκτικής λογικής και χωρική μνήμη.
Ενήλικες
Όταν φτάνουμε στο σημείο της ενηλικίωσης, το σώμα βρίσκεται σε «λειτουργία συντήρησης». Επομένως έχουμε μειωμένες ανάγκες ύπνου, με επτά έως οκτώ ώρες να είναι το απόλυτο.
Εάν χρειάζεστε περισσότερα, ο Κάι προειδοποιεί ότι μπορεί να πάσχετε από μια διαταραχή ύπνου, όπως άπνοια ύπνου ή υπερυπνία και θα πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια.
Για όσους θέλουν να βελτιώσουν την ποσότητα και την ποιότητα του ύπνου τους, οι ειδικοί προτείνουν βραδινή άσκηση και μια διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά.
Και αν ψάχνετε για έναν άλλο λόγο για να πατήσετε το snooze το Σάββατο, οι ερευνητές λένε ότι ο ύπνος τα Σαββατοκύριακα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής. Εάν ελπίζετε να ενισχύσετε τη δημιουργικότητα, οι ειδικοί λένε ότι θα πρέπει να κοιμάστε επαρκώς.
Ηλικιωμένοι
Μετά τα 65, η παραγωγή και η απελευθέρωση μελατονίνης μειώνεται, με αποτέλεσμα λιγότερο και ελαφρύτερο ύπνο. Καθώς το σώμα γερνά, η ούρηση μπορεί να γίνει πιο συχνή, διαταράσσοντας τα πρότυπα ύπνου.
Η προχωρημένη ηλικία σχετίζεται επίσης με έναν προχωρημένο κιρκάδιο ρυθμό που προκαλεί το σώμα να έχει ανάγκη να κοιμηθεί νωρίτερα όπως και να ξυπνά, αλλά ο στόχος θα πρέπει να είναι οι επτά έως οκτώ ώρες.
φωτό:αρχείου
