Η Ένωση Φιλολόγων Ν. Ηρακλείου (ΕΦΝΗ) έχει την τιμή να φιλοξενεί οργανωτικά το 50ο Συνέδριο της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων (ΠΕΦ), που είναι αφιερωμένο στον Κώστα Βάρναλη και θα διεξαχθεί στο Ηράκλειο Κρήτης, 7 – 9 Νοεμβρίου 2024 , στο Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου (ΠΣΚΗ), Πλαστήρα & Ρωμανού.
Το Συνέδριο διεξάγεται με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης και την οργανωτική επιμέλεια της Ένωσης Φιλολόγων του Ν. Ηρακλείου (ΕΦΝΗ) και τελεί υπό την αιγίδα του Πολιτιστικού Συνεδριακού Κέντρου Ηρακλείου
Σε μια περίοδο που η ανθρωπότητα σκιάζεται από την απειλή μιας γενικευμένης πολεμικής ανάφλεξης, που καταπιεσμένοι λαοί υψώνουν ηρωικά το ανάστημά τους για λευτεριά, ανεξαρτησία και πατρίδα, σε μια ιστορική φάση που τα δημοκρατικά δικαιώματα και οι κοινωνικές ελευθερίες δοκιμάζονται από την επικίνδυνη εξάπλωση αντιδραστικών ιδεών, η ποίηση του Βάρναλη και γενικά ο λόγος των ποιητών μπορεί και χρειάζεται να ακουστεί ξανά στα αυτιά, τον νου και την καρδιά των ανθρώπων και να γίνει το «φως που καίει» το φως μιας ηχηρής και ισχυρής απάντησης για την παγκόσμια φιλία και ειρήνη.
Σήμερα, που οι μορφωτικές κατακτήσεις αμφισβητούνται και τα προβλήματα στην Εκπαίδευση πολλαπλασιάζονται, εμείς ως ΕΦΝΗ, ως συλλογική φωνή έκφρασης των φιλολόγων του νομού μας- ακούγοντας τη διαμαρτυρία του ποιητή :«Γανιάσατε, δάσκαλοι, να ξεμάθω να ’μαι εγώ, να στοχάζομαι, να θέλω..»- επιδιώκουμε με την ανάληψη αυτής της πρωτοβουλίας να τονίσουμε και να αναδείξουμε τον αφυπνιστικό ρόλο του «μάχιμου φιλολόγου της έδρας» και γενικά του δασκάλου, που στις μέρες μας υποβαθμίζεται.
Οι θεματικές ενότητες του Συνεδρίου έχουν ως εξής:
Ο Κ. Βάρναλης και η εποχή του
• Το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο
• Η ιδεολογική πορεία του Κ. Βάρναλη από τη «Μεγάλη Ιδέα» στον μαρξισμό και τον ιστορικό υλισμό
• Η κοινωνική και πολιτική του δράση
• Η θέση του στο γλωσσικό ζήτημα: οι γλωσσικές του απόψεις και οι γλωσσικοί του αγώνες
Ο λογοτέχνης Κ. Βάρναλης
• Η ποιητική του εξέλιξη από τις «Κηρήθρες» στον «Προσκυνητή» και στο «Φως που καίει»
• Η ποίηση του Κ. Βάρναλη (χαρακτηριστικά, ύφος, επιδράσεις, πρόσληψη)
• Το πεζογραφικό και θεατρικό του έργο
Κ. Βάρναλης ως κριτικός και δημοσιογράφος
• Η συμβολή του στη νεοελληνική λογοτεχνική κριτική και οι θεωρητικές του απόψεις
• Το κριτικό του έργο
• Το δημοσιογραφικό του έργο
Ο Κ. Βάρναλης ως κλασικός φιλόλογος και μεταφραστής
Ο Δάσκαλος Κώστας Βάρναλης
• Οι παιδαγωγικές του απόψεις
• Η πορεία του στη Μέση Εκπαίδευση
Ο Κ. Βάρναλης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
• Η θέση του στον λογοτεχνικό κανόνα
• Η διδακτική προσέγγιση του έργου του
ΠΈΜΠΤΗ 7/11/2024
16.00– 16. 40 Προσέλευση
16.40 – 17.00 Χαιρετισμοί
17.00 – 17.20 Μαρία K. Πεσκετζή, δ.φ., Πρόεδρος της ΠΕΦ: Εναρκτήρια ομιλία: Ο Βάρναλης και η εποχή μας
17.20 – 17.40 Ερατοσθένης Καψωμένος, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων: Το ενιαίο σύμπαν του ποιητή Κώστα Βάρναλη- Από το διονυσιακό κοσμοείδωλο στο κοινωνικό του ισοδύναμο
Ο Κώστας Βάρναλης και η εποχή του
Α΄ Συνεδρία 17.40 – 19.00
Πρόεδρος: Άννα Λάζου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ
17.40 – 18.00 Γιώργος Μαργαρίτης, Καθηγητής Ιστορίας του ΑΠΘ: Το εθνικό, το ταξικό, το πνευματικό. Η εξερεύνηση μιας νέας πατρίδας
18.00 – 18.20 Παναγιώτης Νούτσος, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων: Η σύγκρουση Βάρναλη – Μάρκου Αυγέρη στο πεδίο της λογοτεχνίας και όχι μόνο
18.20 – 18.40 Βαγγέλης Λάσκαρης, Διδάκτωρ Ιστορίας, Ειδικός Γραμματέας της ΠΕΦ: «Τη λευτεριά δεν τη ζητάνε με τα παρακάλια, την παίρνουνε με τα ίδια τα χέρια μοναχοί!»: Απαρχές της στροφής της ποίησης του Κώστα Βάρναλη στην ταξική πάλη και αναμέτρηση
18.40 – 19.00 Συζήτηση
19 – 19. 20 Διάλειμμα
Β΄ Συνεδρία 19.20 – 20.40
Πρόεδρος: Μανώλης Στεργιούλης, δ.φ., μέλος του Δ.Σ. της ΠΕΦ
19.20 – 19.40 Ευγενία Καβαλλάρη, Φιλόλογος, Η απήχηση της ποίησης του Κώστα Βάρναλη στις σοσιαλιστικές χώρες- Οι μεταφράσεις των έργων του
19.40 – 20.00 Αντώνης Καρτσάκης, Διδάκτωρ Φιλολογίας Παν/μίου Κρήτης: «Τάχα η θέλησή μας λίγη …» : Η κριτική πρόσληψη του Βάρναλη από την αριστερή διανόηση κατά τη μεταπολεμική περίοδο
20.00 – 20.20 Γιούλη Χρονοπούλου, δ.φ. : «Δεν είναι δημοτική γλώσσα αυτή είναι «μισή γλώσσα»»: Η σχέση του Βάρναλη με το κίνημα του δημοτικισμού και τον Ψυχάρη
20.20 – 20.40 Συζήτηση
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 8/11/2024
Γ΄ Συνεδρία 9.00 – 10 .40
Πρόεδρος: Γιούλη Χρονοπούλου, δ.φ.,
9.00 – 9. 20 Αλίκη Βρανά, υποψήφια διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Κρήτης: Η συμβολή του Κώστα Βάρναλη στη διαμόρφωση των αισθητικών τάσεων στο ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα και στη διάδοση του σοσιαλιστικού ρεαλισμού στην Ελλάδα , την περίοδο του εμφυλίου πολέμου
9.20 – 9.40 Γεώργιος Η. Ορφανός, Msc Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Νοέμβριος 1944, άρθρο Κ. Βάρναλη για πνευματικούς ανθρώπους και λαό, εφημερίδα «Ελεύθερη Κρήτη», Ηρακλείου Κρήτης
9.40 – 10.00 Μαρία Σφακιανάκη – Σαββάκη, ΜΑ Ιστορίας ΑΠΘ, Φιλόλογος στο 26ο Πειραματικό ΓΕΛ Αθηνών – Ευαγγελία Ρηγοπούλου – Οικονόμου, ΜΑ Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου, Β Διευθύντρια Μέσης Εκπαίδευσης Κύπρου: Ο Κώστας Βάρναλης μέσα από τον τοπικό τύπο Κρήτης και Κύπρου
10.00 – 10.20 Ζωή Χρυσάνθου, Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας, Καθηγήτρια Μέσης Εκπαίδευσης στην Κύπρο, Μέλος του Συνδέσμου Ελλήνων Κυπρίων Φιλολόγων, «Στα μύχια της ψυχής – Λογοτεχνικές εγγραφές της ψυχικής νόσου στο έργο Άνθρωποι ζωντανοί – αληθινοί του Κώστα Βάρναλη
10.20 – 10.40 Συζήτηση
10.21 10.40 – 11.00 Διάλειμμα
