Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της Ανατολικής Ελλάδας είναι η Λειψυδρία. Στην Κρήτη εντοπίζεται κυρίως Ηράκλειο και Σητεία. Η περιφέρεια της Κρήτης προχωρεί σε διαπιστώσεις και αναζητά μέτρα αντιμετώπισης της ξηρασίας με τον επιστημονικό κόσμο.
Η ΕΘΕΑΣ ζητάει με επιστολή της στην Ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης στήριξη καθώς το εισόδημα των ελαιοκαλλιεργητών έχει υποστεί μεγάλες ζημιές λόγω αναομβρίας.
Στην αυτοψία που πραγματοποίησε ο αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Οικονομίας της Περιφέρειας Κρήτης κος Τζεδάκης, με τον προϊστάμενο τουΕΛΓΑ Κρήτης, Νίκο Δασκαλάκη, σε ελαιώνες της ΠΕ Ηρακλείου που έχουν πληγεί από την παρατεταμένη ξηρασία, συνοδευόμενοι από τον Εντεταλμένο Σύμβουλο της Περιφέρειας Πρίαμο Ιερωνυμάκη, τον Πρόεδρο Μικρών Συνεταιρισμών της ΕΘΕΑΣ Μύρων Χιλετζάκη και τον Προϊστάμενο της Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης ΠΕΗ Γιάννη Ζηδιανάκη, διαπιστώθηκε το σοβαρό πρόβλημα λειψυδρίας που πλήττει κυρίως την ανατολική Κρήτη και έχει δημιουργήσει έντονο υδατικό στρες σε χιλιάδες ελαιόδενδρα.
Ιδιαίτερα σε περιοχές που δεν αρδεύονται. Το πρωτόγνωρο φαινόμενο εκδηλώνεται στην καλύτερη περίπτωση με συρρίκνωση του ελαιοκάρπου ενώ όπου υπάρχει έντονη υδατική καταπόνηση παρατηρείται καρπόπτωση και κυρίως εκτεταμένες ξηράνσεις των βλαστικών μερών. Με αυτά τα δεδομένα, η φετινή παραγωγή δυστυχώς αναμένεται μειωμένη, αρκετές χιλιάδες ελαιόδενδρα θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να επανέλθουν σε πλήρη παραγωγή ενώ η κατάσταση θα επιδεινώνεται όσο παρατείνεται η ανομβρία στο νησί.
Μέλημα της Περιφέρειας Κρήτης είναι σε συνεργασία με την επιστημονική επιτροπή της, για την διαχείριση των εκτεταμένων προβλημάτων που προκλήθηκαν στις καλλιέργειες ελιάς και αμπέλου στην Κρήτη, να τεκμηριωθεί ο φάκελος και να διαμορφωθεί μια πρόταση με βάση την έκταση του προβλήματος ώστε να αναζητηθούν λύσεις για την αποζημίωση από την Πολιτεία και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το νερό μειώνεται τα τελευταία δύο χρόνια τραγικά στην Κρήτη
Με αφορμή την εξωπραγματική εικόνα της λίμνης του Κουρνά στη Γεωργιούπολη Χανίων, όπου η στάθμη του νερού έχει υποχωρήσει στα 2,2 μέτρα, με τον μέγιστο μέσο όρο μέγιστο φτάνει τα 7,5 μέτρα.
Η παρατεταμένη ανομβρία δημιουργεί πολύ έντονα προβλήματα στην ανατολική κυρίως Κρήτη.Στο φράγμα Αποσελέμη, τον Νοέμβριο του 2023 είχαμε 4.200.000 κυβικά,
Σήμερα το ίδιο φράγμα έχει περίπου 2,8 εκ. κυβικά. Επίσης στο Φράγμα Ποταμών στο Αμάρι που έχει χωρητικότητα 22,5 εκ.κυβικά και τέτοια εποχή το 2023 είχαμε 20,8 εκ. κ., μια πληρότητα δηλαδή 93%, σήμερα φτάνουμε στο 79%, αφού έχουμε 17.900.000 κ.ν.Η λιμνοδεξαμενή του Αγίου Γεωργίου στο Λασίθι, που έχει χωρητικότητα 2.150.00 κ.ν., φέτος έχει περίπου 600.000 κυβικά, μια πληρότητα στο 34%, ενώ την ίδια περίοδο πέρυσι αντίστοιχα, είχαμε 1.750.000 κυβικά, δηλαδή πληρότητα 81%.
“Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι ακόμα και σε σχέση με την περυσινή δύσκολη χρονιά, είμαστε σε χειρότερη κατάσταση».
Τα μεγάλα υδραυλικά έργα, η ενδεχόμενη δημιουργία νέων ταμιευτήρων και η αξιοποίηση άλλων πηγών, συγκαταλέγονται στην ατζέντα των πρωτοβουλιών για τη διασφάλιση της επάρκειας νερού στην Κρήτη, στην οποία ακόμα υπάρχουν νερά. Μια ελπίδα δίνει ο Αλμυρός ποταμός στο Μαλεβίζι, που έχει διπλάσιες ποσότητες νερού από τον Αποσελέμη. Την περίοδο Ιανουάριο με Μάιο, οι ποσότητες αυτές είναι πολύ ικανοποιητικές και στο επίπεδο της ποιότητας του νερού. Το πρόβλημα είναι ότι το νερό
καθίσταται υφάλμυρο και για τη χρησιμοποίησή του απαιτούνται έργα αφαλάτωσης.
Η αφαλάτωση αποδίδει αλλού.
Από το 1970 άρχισαν να τίθενται σε λειτουργία μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις αφαλάτωσης στις ΗΠΑ, στη Ρωσία, στο Μεξικό, στη Μέση Ανατολή, σε παράλιες χώρες όπως είναι η Σαουδική Αραβία (24% της παγκόσμιας χρήσης), το Κουβέιτ, η Αίγυπτος αλλά και το Ισραήλ. Στον δυτικό κόσμο ο μεγαλύτερος χρήστης της μεθόδου είναι η Ισπανία, όπου ξεκίνησε μαζική χρήση αφαλάτωσης στα Κανάρια Νησιά. Το μεγαλύτερο εργοστάσιο αφαλάτωσης της Ευρώπης βρίσκεται σήμερα στο Καρμπονέρας της Νότιας Ισπανίας.
Εφαρμογή στην Ελλάδα
Η αφαλάτωση στην Ελλάδα δεν εφαρμόζεται ευρέως. Πολλοί θεωρούν ότι θα ήταν μια χρήσιμη μέθοδος για τα πολύ ξηρά ελληνικά νησιά στις Κυκλάδες, τα οποία σήμερα υδροδοτούνται με υδροφόρα πλοία. Πάντως σχετικά μικρές μονάδες αφαλάτωσης έχουν ήδη εγκατασταθεί στη Σύρο, στη Νίσυρο, στη Μήλο, στην Αίγινα αλλά και στο Μαλεβίζι.
Πλέον οι επεμβάσεις για τη λειψυδρία αφορούν στον συνδυασμό έργων ΑΠΕ, αντλησιοταμίευσης και αφαλάτωσης, τα οποία θα εγκατασταθούν κατά προτεραιότητα στις Κυκλάδες, που αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα λειψυδρίας, καθώς και σε ορισμένα άλλα νησιά του Αιγαίου. Προφανώς αυτή η δυνατότητα θα πρέπει να δοθεί και στην Κρήτη. Αυτή τη χρονική στιγμή, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε συνεργασία με εξειδικευμένους καθηγητές, αναζητά, μελετώντας τα μορφολογικά και άλλα χαρακτηριστικά, τις καταλληλότερες τοποθεσίες ανά νησί για την εγκατάσταση των εν λόγω έργων. Η ανατολική πλευρά της Κρήτης θα πρέπει να ενταχθεί στο σχεδιασμό. Η φιλοσοφία του σχεδίου είναι πως μπορούν επίσης να αξιοποιηθούν οι υφιστάμενες δεξαμενές και τα υπάρχοντα φράγματα στα
νησιά. Ταυτόχρονα ο σχεδιασμός του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου στο Μαλεβίζι , θα πρέπει με την κατασκευή μικρών φραγμάτων να αξιοποιήσει και τη δυνατότητα λιμνοδεξαμενών, ώστε το πολύτιμο νερό των χειμάρρων να μην καταλήγει στη θάλασσα.
Η αντλησιοταμίευση θα χρησιμοποιείται τόσο για παραγωγή ενέργειας όσο και ως αποθήκη ενέργειας, καθώς τις ώρες που η ζήτηση ενέργειας θα είναι χαμηλή και η παραγωγή από αιολικά και φωτοβολταϊκά υπερβαίνει την κατανάλωση, η περίσσεια ενέργειας θα χρησιμοποιείται για την επιστροφή του νερού στους ταμιευτήρες προκειμένου να ξαναχρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ρεύματος. Όλα αυτά στο σχεδιασμό τους θα πρέπει να έχουν ως σημείο αναφοράς τη δημοκρατία της ενέργειας, ώστε οι τοπικές κοινωνίες, να έχουν δυνατότητα φτηνού ρεύματος και νερού.
Συραγώ Χορταριά