Ένα ξεχωριστό έθιμο αναβιώνει στο Παλαιόκαστρο Χαλκιδικής, το οποίο προσφέρει γέλιο και όμορφες αναμνήσεις τόσο στους κατοίκους όσο και στους επισκέπτες.Οι «Φωταροί» κάνουν την εμφάνισή τους παραμονή των Θεοφανίων, ξεκινώντας μια παραδοσιακή γιορτή που συνδυάζει μουσική, χορό και παιχνίδια.Την ονομασία του την οφείλει στην ημέρα που πραγματοποιείται, την ημέρα των Φώτων.
Το έθιμο ξεκινά από την παραμονή των Φώτων. Αμέσως μετά τον εσπερινό, οι Φωταροί περιηγούνται από σπίτι σε σπίτι, τραγουδώντας κάλαντα και γεμίζοντας την ατμόσφαιρα με εορταστικό πνεύμα. Ανήμερα της μεγάλης γιορτής, οι συμμετέχοντες συναντιούνται στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας, όπου η γιορτή συνεχίζεται με μοναδικές στιγμές και έντονη συμμετοχή της κοινότητας.
Ο κεντρικός χαρακτήρας της γιορτής είναι ο «βασιλιάς», ο οποίος έχει ορκιστεί από την προηγούμενη νύχτα. Είναι αυτός που θα φορέσει την κάπα του βοσκού και κουδούνια, τα οποία κάνουν εκκωφαντικό θόρυβο και θα σύρει το χορό. Εμφανίζεται συνοδευόμενος από τους Φωταρούς, που εντυπωσιάζουν με τις παραδοσιακές τους φορεσιές. Κρατάει ένα μεγάλο ξύλινο σπαθί με το οποίο κάνει κινήσεις-παραγγέλματα. Το χρησιμεύει για να χτυπά ή να αποθαρρύνει τους «ανεπιθύμητους» αλλά και να τιμωρεί τους «ανυπάκουους» του χορού. Είναι αυτός που σέρνει πρώτος το χορό.
Μια φιγούρα που δεν περνά απαρατήρητη είναι ο μάγειρας, που κρατάει στο χέρι του ένα λουκάνικο δεμένο σε κοντάρι.Δεν χορεύει μαζί με τους άλλους Φωταρούς, αλλά κάθεται στη μέση του χορού δίπλα στο λουκάνικο. Κρατάει ένα μεγάλο ξύλινο σπαθί αλλά δεν ακολουθεί τα παραγγέλματα του «Βασιλιά». Έργο του είναι να φυλάει το λουκάνικο.
Οι Φωταροί είναι ντυμένοι με παραδοσιακές στολές και υπερασπιστές του λουκάνικου και κρατούν μεγάλα ξύλινα σπαθιά. Ακολουθούν με αυτά τις κινήσεις-παραγγέλματα του «Βασιλιά», αλλά προστατεύουν και το λουκάνικο. Με χτυπήματα και γέλια προσπαθούν να αποτρέψουν τους πιο τολμηρούς που προσπαθούν να αρπάξουν το λουκάνικο.
Χορεύουν όλοι στην πλατεία του χωριού έναν κυκλικό χορό.Όσοι βρίσκονται έξω από το χορό προσπαθούν να πάρουν το λουκάνικο.
Κάποιος επιτήδειος σπάζει πρώτος τον κλοιό και κλέβει το λουκάνικο, οπότε η φρουρά μεν ντροπιασμένη καταθέτει τα σπαθιά, ο κόσμος δε, χαρούμενος για την ταπείνωση του σκληρού «βασιλιά», πιάνει το χορό».
Στήνεται μεγάλος χορός με τη συμμετοχή όλου του κόσμου και κρατάει μέχρι να βασιλέψει ο ήλιος. Σε όλη τη διάρκεια του γλεντιού μοιράζεται στους καλεσμένους άφθονο κρασί και νόστιμα λουκάνικα.
Αυτή η ιδέα προσφέρει αρκετή διασκέδαση.Όποιος από τους επισκέπτες καταφέρει να πάρει το λουκάνικο, θα είναι ο καλότυχος της χρονιάς.
Το έθιμο των Φωταρών στο Παλαιόκαστρο είναι μια εορταστική εκδήλωση που ενώνει την κοινότητα, γεμίζοντας την περιοχή με χαρούμενες φωνές και παραδοσιακούς χορούς, και παρακολουθείται με ενθουσιασμό από όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας. Σκοπός του είναι όχι μόνο η διασκέδαση αλλά και η διατήρηση των τοπικών παραδόσεων και της πολιτιστικής κληρονομιάς.
φωτό:αρχείου glomex