Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, κατά πλειοψηφία, αποφάσισε σε διάσκεψη κεκλεισμένων των θυρών να ακυρώσει την κοινή απόφαση των υπουργών Εξωτερικών και Μετανάστευσης και Ασύλου, η οποία χαρακτήριζε την Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του προέδρου του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, Μιχάλη Πικραμένου, η απόφαση κρίθηκε ανεπαρκώς τεκμηριωμένη και χωρίς επαρκή αιτιολογία.
Δεδομένου ότι η Τουρκία δεν δέχεται την επιστροφή των αιτούντων άσυλο στο έδαφός της, τα αιτήματα διεθνούς προστασίας για υπηκόους από τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές και τη Σομαλία δεν μπορούν πλέον να απορρίπτονται ως απαράδεκτα από τις ελληνικές Αρχές. Αντίθετα, θα πρέπει να εξετάζονται επί της ουσίας.
Ως αποτέλεσμα, οι αιτούντες διεθνή προστασία από τις πέντε αυτές χώρες δεν θα προωθούνται πλέον στην Τουρκία, αλλά οι υποθέσεις τους θα αξιολογούνται ατομικά. Ανάλογα με την εξέταση της κάθε περίπτωσης, οι αιτούντες είτε θα παραμένουν στην Ελλάδα είτε θα επιστρέφουν στη χώρα καταγωγής τους.
Η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ αφορά πέντε υποθέσεις, οι οποίες συζητήθηκαν στις 7 Φεβρουαρίου 2025.
Οι υποθέσεις αυτές αφορούσαν:
α) την κατάρτιση εθνικού καταλόγου ασφαλών τρίτων χωρών που περιλαμβάνει την Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα για τους αιτούντες διεθνή προστασία με χώρα καταγωγής τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές και τη Σομαλία και
β) τις αποφάσεις Ανεξάρτητων Αρχών Προσφυγών, με τις οποίες απορρίφθηκαν ως απαράδεκτα αιτήματα για τη χορήγηση διεθνούς προστασίας κατ’ επίκληση του χαρακτηρισμού της Τουρκίας ως ασφαλούς τρίτης χώρας.
Το ΣτΕ έκρινε, κατά πλειοψηφία, ότι «από τα στοιχεία του φακέλου που συνοδεύουν την 538595/12.12.2023 κοινή απόφαση των υπουργών Εξωτερικών και Μετανάστευσης και Ασύλου περί «καθορισμού τρίτων χωρών που χαρακτηρίζονται ως ασφαλείς και κατάρτιση εθνικού καταλόγου κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 91 του ν. 4939/2022» και ιδίως, από την εισήγηση του διοικητή της Υπηρεσίας Ασύλου, δεν προκύπτει ότι για τον χαρακτηρισμό της Τουρκίας ως ασφαλούς τρίτης χώρας για τις προαναφερθείσες κατηγορίες αλλοδαπών εκτιμήθηκαν δεόντως τα κριτήρια που τάσσονται στο άρθρο 91 του ν. 4939/2022».
Και αυτό, γιατί η σχετική εισήγηση περιορίζεται στην παράθεση κειμένων διεθνών πηγών που ελήφθησαν υπόψη, χωρίς να αξιολογούνται ειδικώς οι πληροφορίες που περιέχονται στις πηγές σε σχέση με τα τασσόμενα στον νόμο κριτήρια, ώστε να τεκμηριώνεται η συνδρομή των νομίμων προϋποθέσεων για τον χαρακτηρισμό.
Για τον λόγο αυτό η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε ότι «πρέπει να ακυρωθεί η 538595/12.12.2023 κοινή υπουργική απόφαση, κατά το μέρος που αφορά τον χαρακτηρισμό της Τουρκίας ως ασφαλούς τρίτης χώρας για τους αιτούντες διεθνή προστασία με χώρα καταγωγής τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές και τη Σομαλία».
Περαιτέρω, το ΣτΕ έκρινε ομόφωνα ότι πρέπει να ακυρωθούν οι ατομικές αποφάσεις των Ανεξάρτητων Επιτροπών Προσφυγών, με τις οποίες απορρίφθηκαν τα αιτήματα διεθνούς προστασίας των αιτούντων αλλοδαπών αφγανικής ιθαγένειας, με την αιτιολογία ότι εισήλθαν στην Ελλάδα από την Τουρκία, η οποία είναι ασφαλής τρίτη χώρα.
Και αυτό γιατί από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι η Τουρκία έχει αναστείλει γενικώς την επανεισδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία στο έδαφός της από τον Μάρτιο του 2020, οι αρμόδιες Ελληνικές αρχές, όπως έγινε δεκτό με την απόφαση του Δ.Ε.Ε. της 4.10.2024, δεν δύνανται να απορρίπτουν αιτήσεις διεθνούς προστασίας ως απαράδεκτες, με την αιτιολογία ότι η Τουρκία είναι ασφαλής τρίτη χώρα.
