Τον Ιανουάριο του 1817, κατέφθασε στην Κρήτη ς σημαντικός γιατρός περιηγητής από την Πράγα. Ο Franz Wilhelm Sieber, ο γιατρός αυτός είχε μια πολύ πρωτοποριακή ιδέα για εκείνα τα χρόνια , να δημιουργήσει μια εταιρεία συλλογής και εμπορίου φυσικών προϊόντων, όπως τα βότανα της κρητικής γης , που θα του έδινε διεθνή αναγνώριση και φυσικά πλουτισμό πέρα από κάθε σύλληψη για εκείνην την εποχή.
Στην Κρήτη βρέθηκε εν μέσω τριών φοβερών ασθενειών, και βέβαια συνοδεύονταν από βοτανολόγους και άλλους συλλέκτες που εργάζονταν υπό τις οδηγίες του. Η αλήθεια είναι ότι οι γνώσεις του περί ιατρικής διέσυραν τον γνωστό ιταλό γιατρό Domenico , o οποίος ήταν προσωπικός γιατρός του Πασά.
Μαζί με τον κορυφαίο γιατρό τότε του Ηρακλείου Ιωάννη Λευθεραίο, επισκέφτηκαν μια Τουρκάλα ασθενή , την οποία ο γιατρός του Σουλτάνου είχε διαγνώσει ως έγκυο , ενώ η βουβωνική πανώλη μάστιζε την Κρήτη.
Ο μαύρος θανατάς μεταδίδονταν από το 14ο αιώνα από τσιμπήματα μολυσμένων ψύλλων. Μετά από 2-8 μέρες τα τρομερά συμπτώματα πρήξιμο λεμφαδένων, αιμόπτυση στις περιπτώσεις πνευμονική πανώλης ,δίχως θεραπεία, οδηγούσαν τους ασθενείς στο θάνατο. Το 1810 , μετά από ένα φοβερό σεισμό που κατέστρεψε τα 2/3 του Κάστρου και φόνευσε πάνω από 3.000 ανθρώπους ξέσπασε αυτή η φοβερή ασθένεια. Εκείνην την εποχή , η πόλη χορτάριασε ενώ οι αγιογράφοι επικαλούμενοι τη βοήθεια του Αγίου Χαραλάμπους , ζωγράφιζαν την πανούκλα ως δαίμονα και τον Άγιο να πατά , συντρίβοντας το κεφάλι του.
Η πανούκλα όμως μεταφέρονταν από τις συνήθειες των Τούρκων που δεν έθαβαν βαθιά τα πτώματα , ενώ σύχναζαν για τις γιορτές τους στα νεκροταφεία. Η θέση δε των χώρων ταφής, βρίσκονταν κοντά στους δρόμους τους, ενώ η χρήση των νεκροταφείων ως πάρκων αναψυχής, ιδιαίτερα στις αμμώδεις περιοχές της Αιγύπτου , έφερνε τη δυσοσμία από την αποσύνθεση και επηρέαζε τους πνεύμονες. Αυτό αποτέλεσε τη βάση πιθανολογείται για τη διάδοση της πανούκλας ενώ επιτείνονταν η κατάσταση από την απροσεξία και την ακαθαρσία των Τούρκων σε σχέση με τα σπίτια τους, αλλά και από την παντελή έλλειψη δικτύων για την απομάκρυνση των ακαθαρσιών από τις πόλεις.
Η συσσώρευση των σκουπιδιών αύξησε τον πληθυσμό των ποντικιών και από τα ποντίκια πέρασε η νόσος στον άνθρωπο. Ένας Γάλλος περιηγητής ο Savary υποστηρίζει στα κείμενά του ότι οι Τούρκοι κατέστρεψαν τα ενετικά λοιμοκαθαρτήρια και η νόσος ενδημεί στην Κρήτη καθώς υπάρχει συχνή επικοινωνία με πλοία από την Κωνσταντινούπολη , η οποία συντηρεί τη αρρώστια όπως και το υγρό και ζεστό κλίμα τη διάδοσή της.
Από την άλλη μεριά η λέπρα μια άλλη ενδημική νόσος, που βασάνισε και οδήγησε σε ακρωτηριασμούς ή θάνατο στην Κρήτη φαίνεται ότι διαδίδονταν στο νησί από τη φτώχεια που είχε ως επακόλουθο την κακή διατροφή . Όπως ανέφερε ο ίδιος περιηγητής , οι πλούσιοι Οθωμανοί δεν προσβάλλονταν καθόλου από αυτήν την νόσο , η οποία περιορίζονταν στους κρητικούς . Η Αιτία πιθανόν βρίσκονταν στη συνήθεια της νηστείας της σαρακοστής, όπου οι Κρήτες τρέφονταν με συντηρημένα ψάρια , αυγοτάραχο, λάδια και τυρί και έπιναν κακής ποιότητας κρασί. Πριν από το φρούριο της πόλης , ακρωτηριασμένοι από τη λέπρα ασθενείς περιφέρονταν , καθώς απαγορεύονταν να εισέρθουν μέσα από τα τείχη ,ζητώντας έλεος και ζητιανεύοντας. Για εκατονταετίες αυτές οι συνθήκες μάστιζαν τον πληθυσμό του νησιού.
Καταλαβαίνουμε λοιπόν σε τι συνθήκες ξεκίνησε η επανάσταση καθώς η έλλειψη δεν ήταν μόνο σε όπλα και πολεμοφόδια ή συντονισμό αλλά κυρίως σε πληθυσμό , που ήταν αποδεκατισμένος και από τις αρρώστιες.
Συραγώ Χορταριά