Αναρίθμητες οι ιστορίες των αγωνιστών της Κρήτης , μέσα από τα πολλά επαναστατικά κινήματα για τη Λευτεριά της Νήσου. Μια από αυτές και του Νικόλα Μαλικούτη, ενός καπετάνιου από τα Βορίζια της Μεσαράς. Η δική του ιστορία είναι από τις πλέον χαρακτηριστές της βίας και της σκληρότητας με την οποία αντιμετώπιζαν οι Οθωμανοί τους αιχμάλωτούς τους. Αν ευσταθεί η ρήση «Τράβηξε του Χριστού τα Πάθη», για το Νικόλαο Μαλικούτη σίγουρα είναι χαρακτηριστική .
Ήταν η περίοδος που οι Έλληνες ενεπλάκησαν στην καταστροφική μάχη του Αναλάτου (Φαλήρου), 24/4/1827, όπου στόχος της μάχης ήταν η διάσπαση της πολιορκίας της Ακρόπολης και η απελευθέρωση των πολιορκημένων Ελλήνων. Σε εκείνη την ολέθρια ήτα των Ελλήνων σκοτώθηκε και ο Καραϊσκάκης. Σε αυτήν τη μάχη πολέμησε και ο Μαλικούτης , όταν γύρισε στην Κρήτη αναγνωρίσθηκε ως αρχηγός της Μεσσαράς. Για τους Τούρκους ο Μαλικούτης ήταν κόκκινο πανί, ιδιαίτερα μετά το θάνατο του γενίτσαρου Αγριολίδη , για τον οποίο ήταν υπεύθυνος.
Μεταξύ Πλατάνου και Χάρακα , στο εκκλησάκι του Μιχαήλ Αρχαγγέλου , περικυκλωμένος ο αγωνιστής με ακόμα έξι συντρόφους του , απωθούσαν ηρωικά όποιον Τούρκο πλησίαζε. Όμως οι λίγοι γίνανε πολλοί και οι αγωνιστές αναγκάστηκαν μπροστά στο βέβαιο θάνατο να συνθηκολογήσουν. Ο Μαλικούτης ζητά να μιλήσει στον πασά Ντελή Χουσείν , να διαπραγματευθεί τους όρους της παράδοσης.
«Δώσε μου το λόγο σου Ντελή Χουσείν πως δε θα μας χαλάσεις ανε σου παραδοθούμε»
«Το λόγο μου σαν άνδρας σου δίνω καπετάν Μαλικούτη πως δε θα πάθει μηδέ μια τρίχα τση κεφαλής σου Βαλαχί, μηδέ των συντρόφων σου», απάντησε ο πασάς.
Οι συμφωνίες με το διάβολο δεν έχουν αντίκρισμα ποτέ.
Ξαρματωμένους και ξυπόλητους τους μετέφεραν πεζούς στο Ηράκλειο. Τους συντρόφους του Μαλικούτη τους κακοποίησαν αλλά τους άφησαν τελικά να φύγουν με το πρώτο καΐκι από την Κρήτη. Για το Μαλικούτη το σενάριο ήταν φρικτό. Αφού τον τυράννησαν και τον κακοποίησαν σε σημείο αναισθησίας τον περιέφεραν γυμνό στους δρόμους του Ηρακλείου για τρεις ολόκληρες μέρες. Οι Τούρκοι από κάθε σοκάκι έβγαιναν και τον έφτυναν, τον χτύπαγαν και τον έβριζαν. Εκείνος δεμένος πισθάγκωνα, τόσο σφικτά που από το στήθος του έτρεχε αίμα , με το πρόσωπό του αιματοβαμμένο από τα ραπίσματα , πώς να προστατευτεί; Σέρνονταν μισοπεθαμένος σηκώνοντας το λάβαρο της Λευτεριάς , ενώ οι βασανιστές του δεν έδειχναν το έλεος να τον σκοτώσουν πια. Μισοσβησμένη η φωνή του ικέτευε « Σκοτώστε με μωρέ μπουρμάδες αν έχετε πίστη». Στο τέλος τον δέσανε στο Μεϊντάνι κι αφού τον συνεφέρανε με ξύδι και νερό για να αντιμετωπίσει το φρικτό του τέλος , τον έσφαξαν σαν αρνί. Μετά ένας ένας Τούρκος , κι από κει να δει κανείς το μίσος τους και το φόβο που ένιωθαν στο άκουσμά του, σίμωνε και του μπηγε το μαχαίρι στα πλευρά. Εκδίκηση την είπαν αυτήν την κατάντια τους για το γενίτσαρο που είχε θανατώσει ο Νικόλαος Μαλικούτης. Εγκλήματα πολέμου θεωρούνται όσα πράττονται εις βάρος των αμάχων και είναι πολλά και τερατώδη στην πορεία της ιστορίας. Όμως η φρικαλεότητα και η βαναυσότητα ακόμα και μετά θάνατο στο άψυχο κορμί ή το βασανιστικό και αγωνιώδες τέλος, που φέρνει ο σαδισμός του θύτη στο ανήμπορο θύμα , μόνο σε εγκληματικές φυσιογνωμίες υπάρχουν ως αναφορές κι αυτές δεν ψάχνουν τη αφορμή ενός πολέμου ή μάλλον την ψάχνουν για να εκδηλωθούν.
(η φωτογραφία είναι του κου Μετζάκη από την ταινία Καπετάν Μιχάλης)