Φωτο-ρεπορτάζ: Ιωάννα Βλαχάκη
Με ξεχωριστή λαμπρότητα όλοι οι Ναοί και οι Μονές αφιερωμένες στην Παναγία εορτάζουν τον Δεκαπενταύγουστο.
Δεν είναι τυχαίο που η 15η Αυγούστου ονομάζεται "Μικρό Πάσχα του καλοκαιριού".
Πλήθος πιστών συρρέει και φέτος στην Ιερά Μονή της Παλιανής, στην περιοχή του Βενεράτου Ηρακλείου, για να προσκυνήσει τη Μεγαλόχαρη.
Το “maleviziotis.gr” βρέθηκε στο μοναστήρι και μεταφέρει το κλίμα, που για άλλη μια χρονιά είναι κατανυκτικό.
«Ασθενούντων επίσκεψις, δαιμονώντων εκλύτρωσις, θλιβομένων μέγιστον παραμύθιον, Παληανή Αειπάρθενε, σαφώς αναδέδειξαι, ως ελέους θησαυρός δια τούτο προστρέχομεν, μετά πίστεως, τη Μονή σου και βοώμεν Συ Κρητών καύχημα μέγα και ταχυτάτη βοήθεια».
Η Ιερά Μονή Παλιανής είναι γυναικείο μοναστήρι και από τα παλαιότερα της Κρήτης. Το 2001 απεγράφησαν 34 μοναχές. Σήμερα απαριθμεί μόλις 16 μοναχές!
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ
Ο κεντρικός ναός είναι τρίκλιτη βασιλική ,το κεντρικό κλίτος είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Το νότιο κλίτος είναι αφιερωμένο στους Τρεις Ιεράρχες και το βόρειο στον Άγιο Παντελεήμονα. Αριστερά βρίσκεται το παρεκκλήσι των Αγίων Αποστόλων. Το καθεδρικό κλίτος είναι μεγαλύτερο, στεγάζεται με κυλινδρικό θόλο, ενώ τα πλάγια είναι μικρότερα και στεγάζονται με τεταρτοκύκλιους θόλους.
Μεταξύ τους χωρίζονται με μαρμάρινες κολόνες που έχουν κιονόκρανα Βυζαντινής τεχνοτροπίας με φύλλα άκανθας. Στις κολόνες στηρίζονται τόξα. Δύο απ' αυτά τα κιονόκρανα είναι από Βυζαντινό μάρμαρο, ενώ ένα τρίτο που σώζεται βρίσκεται στον προαύλιο χώρο.
Από παλιό μάρμαρο είναι το υπέρθυρο της εισόδου του νάρθηκα, σκαλισμένο με ανάγλυφα που παριστάνουν τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Άλλα κομμάτια από Βυζαντινά μάρμαρα είναι χτισμένα σε διάφορα μέρη του ναού και στο πλακόστρωτο της αυλής υπάρχουν αρχαίες μαρμάρινες πλάκες.
Ακόμη τέσσερα κιονόκρανα χρησιμεύουν σαν βάση της Αγίας Τράπεζας. Ένα με σταυρόσχημο μονόγραμμα ανήκει στην πρώτη Βυζαντινή περίοδο.
Τα κελιά των μοναχών είναι χτισμένα από άλλα μέρη παλιών οικοδομημάτων, διαζώματα, κορνίζες, κίονες κ.λ.π. Το καθολικό βρίσκεται στο κέντρο του μοναστηριού, και γύρω απ' αυτό είναι χτισμένα σε διάφορα επίπεδα οι κοινόχρηστοι χώροι και τα κελιά των μοναζουσών.
Η κεντρική πύλη βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του συγκροτήματος. Η παλιά πετρόχτιστη πύλη κατεδαφίστηκε γύρω στο 1970 και κατασκευάστηκε καινούρια με σκυρόδεμα.
Είναι μια από τις πιο πολυσύχναστες μονές της Κρήτης.
Στο μοναστήρι λειτουργεί πάνω από 10 χρόνια μουσείο με τα εναπομείναντα ευρύτατα της μονής, τα οποία είναι καθ' όλα αξιόλογα. Εκτίθενται εικόνες, ιερά κειμήλια και διάφορα βιβλία μεγάλης ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας.
Η ΑΓΙΑ ΜΥΡΤΙΑ
Κυρίαρχο ρόλο στη λατρευτική παράδοση της Μονής Παλιανής διαδραματίζει η «αγία μυρτιά της Παλιανής». Ένα αιωνόβιο δέντρο που βρίσκεται παράλληλα με το ναό δίπλα σε πηγή που διατηρείται μέχρι σήμερα και ονομάζεται από τις μοναχές "καβούσι" στο νοτιοδυτικό τμήμα του μοναστηριού.
Η εικόνα της Παναγίας βρίσκεται πάντα στο ειδικό εικονοστάσι, στον κορμό του δέντρου και το καντήλι της μυρτιάς ανάβει συνέχεια!
Η «Αγία Μυρτιά», όπως αποκαλείται από τις μοναχές, γιορτάζει ξεχωριστά απ' το ναό. Καθιερώθηκε δηλαδή ειδική γιορτή για την Παναγία τη Μυρτιδιώτισσα, στις 24 Σεπτεμβρίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ευλογία των άρτων γίνεται κάθε χρόνο κάτω από το ιερό αυτό δέντρο και ως τράπεζα χρησιμοποιείται ένα αρχαίο κιονόκρανο! (Προέρχεται από την πρωτοχριστιανική βασιλική).
Τα πιο χαμηλά κλαδιά του έχουν εντελώς απογυμνωθεί από τα φύλλα του. Τα κόβουν οι προσκυνητές της Παλιανής. Άλλοι κατασκευάζουν φυλαχτά, άλλοι τα κρεμούν στα εικονοστάσια τους. Η λατρεία της «Αγίας Μυρτιάς» αποτελεί επιβίωση πανάρχαιων λατρευτικών συνηθειών και πιο συγκεκριμένα της λατρείας των ιερών δέντρων της Μινωικής θρησκείας.
Το ιερό δέντρο της Παλιανής αποτελεί επίκεντρο της λατρείας ιδιαίτερα κατά τη περίοδο του 15ης Αυγούστου.
Οι μοναχές κόβουν το κλαδιά του δέντρου και σχηματίζουν με αυτά μικρούς σταυρούς. Ένας τέτοιος σταυρός θεωρείται ότι περικλείει θαυματουργές ιδιότητες και μπορεί να ακούσει κανείς στην Παλιανή αναρίθμητες σχετικές παραδόσεις. Στον κορμό έχει τοποθετηθεί εικονοστάσι και δίπλα του μπορεί να δει κανείς άφθονα αφιερώματα, τα οποία είτε αφήνουν στον κορμό, είτε κρεμούν στα κλαδιά του δέντρου.