του Θωμά Παπαλάσκαρη*
Δεύτερο αρνητικό, «ιστορικό», “ρεκόρ” βροχοπτώσεων, («294,00 χιλιοστόμετρα βροχόπτωσης»), για το υδρολογικό έτος «2020/2021» (01.10.2020-31.09.2021), στην περιοχή της Γόρτυνας Μεσαράς, Νομού Ηρακλείου, Κρήτης, (μετά το πρώτο καταγεγραμμένο αρνητικό “ρεκόρ” που παρατηρήθηκε κατά το υδρολογικό έτος 1989-1990 οπότε και καταγράφηκαν μόνο 285,00 χιλιοστόμετρα βροχόπτωσης), (ξεκινώντας από το υδρολογικό έτος 1952-1953, οπότε και υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία), που προέρχονται από τον μετεωρολογικό σταθμό στην θέση με συντεταγμένες, του συστήματος συντεταγμένων «WGS’84», «35.03007°N/24.93873°E» (και βρίσκεται σε υψόμετρο 185 μέτρων), με την κωδική ονομασία «Γόρτυνα-(LG9Κ)», της περιοχής της Μεσαράς, ο οποίος αποτελεί ιδιοκτησία και ελέγχεται από τον «Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό («ΕΛ.Γ.Ο.-“Δήμητρα”»)» και την «Περιφέρεια Κρήτης», σε συνεργασία με το «Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών («Ε.Α.Α.»)» και εγκαταστάθηκε στα πλαίσια του έργου «Δημιουργία πιλοτικού-πειραματικού αμπελώνα», ενώ φιλοξενείται από την «Γεωργική Σχολή Μεσσαράς» (και η επίβλεψή του γίνεται από τους κ.κ. Μ. Χαλκιαδάκη, Ε. Καμπουράκη και Ν. Σωχωράκη) [1,2,3], και παρήχε δεδομένα συνολικών ετήσιων υψών βροχόπτωσης από και το υδρολογικό έτος «1952/1953» μέχρι και το υδρολογικό έτος «2017/2018» (με εξαίρεση το υδρολογικό έτος «2010/2011»), και επίσης παρέχει ημερήσια μετεωρολογικά δεδομένα από τον μήνα Μάρτιο του ημερολογιακού έτους 2018 μέχρι και σήμερα, αλλά και από το υδρολογικά προγνωστικά μαθηματικά/στατιστικά μοντέλα που καταρτίσθηκαν με βάση τα προαναφερθέντα δεδομένα, τόσο για το υδρολογικό έτος «2010/2011» (για το οποίο δεν υπάρχουν στοιχεία), όσο και για την πρόγνωση των ποσοτήτων των μελλοντικών συνολικών ετήσιων υψών βροχοπτώσεων όσον αφορά τα μελλοντικά υδρολογικά έτη, (από και το υδρολογικό έτος «2021/2022» έως «2054/2055».
Τα δεδομένα των βροχοπτώσεων, του μετεωρολογικού σταθμού της «Γόρτυνας», αναλύθηκαν στατιστικά από τον Θωμά Παπαλάσκαρη, MSc. Πολιτικό/Υδρολόγο Μηχανικό, Υποψήφιο Διδάκτορα του Τομέα Υδραυλικών Έργων, του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, της Πολυτεχνικής Σχολής, του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης.
Για την κατάρτιση των υδρολογικών, προγνωστικών, μαθηματικών/στατιστικών μοντέλων, όσον αφορά τον μετεωρολογικό σταθμό της «Γόρτυνας (LG9Κ)», χρησιμοποιήθηκαν τα ετήσια συνολικά, αρχειακά, δεδομένα υψών βροχοπτώσεων που χορηγήθηκαν από το αρχείο του «Πρακτικού Γεωργικού Σχολείου Μεσαράς», κατά το χρονικό διάστημα, από και το υδρολογικό έτος «1952-1953» μέχρι και το υδρολογικό έτος «2017-2018», (με εξαίρεση το υδρολογικό έτος «2010/2011») και τα δεδομένα του μετεωρολογικού σταθμού «Γόρτυνα-(LG9Κ)», ο οποίος παρέχει, (όπως ήδη προαναφέρθηκε), ημερήσια μετεωρολογικά δεδομένα από τον μήνα Μάρτιο του ημερολογιακού έτους 2018 μέχρι και σήμερα.
Η χαμηλότερη και η μεγαλύτερη συνολικές ετήσιες βροχοπτώσεις που καταγράφηκαν, σύμφωνα με τα «ιστορικά» μετεωρολογικά στοιχεία, στον μετεωρολογικό σταθμό της «Γόρτυνας-(LG9Κ)», είναι 285,00 χιλιοστόμετρα (συγκεκριμένα κατά το υδρολογικό έτος «1989/1990») και 1.104,00 χιλιοστόμετρα (συγκεκριμένα κατά το υδρολογικό έτος «2002/2003»), αντίστοιχα, ενώ ο ετήσιος «ιστορικός» μέσος όρος μεταξύ των ημερολογιακών ετών από και «1952/1953» μέχρι και «2020/2021», (εξαιρουμένου του υδρολογικού έτους «2010/2011»), είναι 538,52 χιλιοστόμετρα.
Σύμφωνα με το υδρολογικό, προγνωστικό, μαθηματικό/στατιστικό μοντέλο που καταρτίσθηκε («πλέγμα τριγωνομετρικών συναρτήσεων»), σύμφωνα με τα ιστορικά μετεωρολογικά στοιχεία, προερχόμενα από τον μετεωρολογικό σταθμό της «Γόρτυνας-(LG9Κ)», εκτιμήθηκε συνολική ετήσια βροχόπτωση ίση με 498,25 χιλιοστόμετρα για το υδρολογικό έτος 2010/2011, δηλαδή εκτιμήθηκε συνολικό ετήσιο ύψος βροχόπτωσης, μικρότερος από τον μέσο όρο, («538,52 χιλιοστόμετρα»), των συνολικών ετήσιων υψών βροχοπτώσεων του χρονικού διαστήματος μεταξύ των υδρολογικών ετών από και «1952/1953» έως και «2020-2021».
Η χαμηλότερη και η μεγαλύτερη συνολικές ετήσιες βροχοπτώσεις που προβλέπονται, σύμφωνα με τα μελλοντικά/υπολογισμένα μετεωρολογικά στοιχεία, στον μετεωρολογικό σταθμό της «Γόρτυνας-(LG9Κ)», είναι 296,41 χιλιοστόμετρα (συγκεκριμένα κατά το υδρολογικό έτος «2041/2042») και 1.013,24 χιλιοστόμετρα (συγκεκριμένα κατά το υδρολογικό έτος «2030/2031»), αντίστοιχα, ενώ ο μελλοντικός/υπολογισμένος ετήσιος μέσος όρος μεταξύ των ημερολογιακών ετών από και «2021/2022» μέχρι και «2054/2055» είναι 544,75 χιλιοστόμετρα.
Τέλος, όπως διαμορφώνονται οριστικά τα («ιστορικά» και «μελλοντικά/υπολογισμένα») δεδομένα, η χαμηλότερη και η μεγαλύτερη συνολικές ετήσιες βροχοπτώσεις που παρατηρήθηκαν/προβλέπονται, σύμφωνα τόσο με τα «ιστορικά» όσο και με τα «μελλοντικά/υπολογισμένα» μετεωρολογικά στοιχεία, στον μετεωρολογικό σταθμό της «Γόρτυνας-(LG9Κ)», είναι 285,00 χιλιοστόμετρα (συγκεκριμένα κατά το υδρολογικό έτος «1989/1990») και 1.104,00 χιλιοστόμετρα (συγκεκριμένα κατά το υδρολογικό έτος «2002/2003»), αντίστοιχα, ενώ ο «συνδυασμένος», «ιστορικός» και «μελλοντικός/υπολογισμένος» ετήσιος μέσος όρος μεταξύ των ημερολογιακών ετών από και «1952/1953» μέχρι και «2054/2055» είναι 540,80 χιλιοστόμετρα.
Στο παρακάτω στιγμιότυπο του χάρτη της Κρήτης, με την βοήθεια του ιστότοπου «Google Earth», απεικονίζεται η θέση, (με κίτρινη «πινέζα»), στην οποία βρίσκεται ο μετεωρολογικός σταθμός, «Γόρτυνας/LG9Κ» ο οποίος ελέγχεται από το «Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών («Ε.Α.Α.»)».
Το υδρολογικό, προγνωστικό, μαθηματικό/στατιστικό μοντέλο ανάλυσης (υδρολογικών) χρονικών σειρών που καταρτίσθηκε, για να καλύψει την χρονική περίοδο του υδρολογικού έτους 2010/2011, (όπου δεν υπάρχουν ιστορικά δεδομένα συνολικού ετήσιου ύψους βροχόπτωσης), με βάση τα παρελθόντα συνολικά ετήσια ύψη βροχοπτώσεων, στηρίζεται, ως επί το πλείστον, στην θεωρία του «συμπλέγματος τριγωνομετρικών συναρτήσεων» («trigonometric functions cluster»), και σχεδιάστηκε με σκοπό την πρόγνωση/πρόβλεψη μίας μελλοντικής τιμής της χρονικής σειράς από παλαιότερες τιμές της ίδιας χρονικής σειράς.
Στην συνέχεια, το υδρολογικό, προγνωστικό, μαθηματικό/στατιστικό μοντέλο ανάλυσης (υδρολογικών) χρονικών σειρών που καταρτίσθηκε, για να προβλέψει, (με βάση τα παρελθόντα συνολικά ετήσια ύψη βροχοπτώσεων), τα συνολικά ετήσια ύψη βροχόπτωσης από και το υδρολογικό έτος «2021/2022» μέχρι και το υδρολογικό έτος «2054/2055», στηρίζεται, ως επί το πλείστον, στην θεωρία των «συναρτήσεων κατανομών πιθανοτήτων» («probability distributions functions»), και σχεδιάστηκε με σκοπό την πρόγνωση/πρόβλεψη μίας μελλοντικής τιμής της χρονικής σειράς από παλαιότερες τιμές της ίδιας χρονικής σειράς.
Σε μελλοντικό χρόνο θα δημιουργηθούν, με στοχαστικές διαδικασίες, όπως π.χ. συναρτήσεις κατανομών πιθανοτήτων («probability distribution functions»), προσομοιώσεις τύπου «Μόντε-Κάρλο» («Monte-Carlo» simulations), ανόρυξη δεδομένων («data mining»), μηχανική εκμάθηση («machine learning») κλπ., τεχνητά δεδομένα συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων, πλέον της εκατονταετίας, και συγκεκριμένα από το έτος 1900 έτσι ώστε να μελετηθεί η πορεία των χαρακτηριστικών των ποσοτήτων των συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων σε ευρύτερο βάθος χρόνου.
Οι στατιστικές αναλύσεις των δεδομένων των βροχοπτώσεων του μετεωρολογικού σταθμού «Γόρτυνας (LG9Κ)», θα πραγματοποιoύνται στο εξής μηνιαία και ετήσια, (δηλαδή κάθε τέλος του εκάστοτε μήνα του εκάστοτε ημερολογιακού έτους και κάθε τέλος του υδρολογικού έτους, δηλαδή κάθε τέλος του μήνα Σεπτέμβρη του εκάστοτε ημερολογιακού έτους), έτσι ώστε το προγνωστικό υδρολογικό μαθηματικό/στατιστικό μοντέλο να επικαιροποιείται συνεχώς χρονικά και να δημιουργηθεί μία αξιόπιστη και συνεχής, (σε μηνιαία και ετήσια βάση), υδρολογική χρονική σειρά δεδομένων των συνολικών μηνιαίων και ετήσιων βροχοπτώσεων, αξιοποιώντας και αναλύοντας και τα δεδομένα υψών βροχοπτώσεων και των υπόλοιπων μετεωρολογικών σταθμών, στην ευρύτερη περιοχή της Μεσαράς, Νομού Ηρακλείου, Κρήτης, με σκοπό την πρόβλεψη μελλοντικών τιμών ποσοτήτων συνολικών μηνιαίων και ετήσιων υψών βροχοπτώσεων, προερχόμενων από τις συγκεκριμένες θέσεις μετρήσεων με την χρήση των συγκεκριμένων, προαναφερθέντων, αλλά και διάφορων άλλων προγνωστικών υδρολογικών μαθηματικών/στατιστικών μοντέλων, όπως π.χ. την μέθοδο των «Εποχικών Αυτοπαλινδρούμενων Ενσωματωμένων Μετακινούμενων Μέσων Όρων» («Seasonal Auto-Regressive Integrated Moving Averages»), ή αλλιώς, εν συντομία, «S.AR.I.M.A.», την μέθοδο των «Τεχνητών Νευρωνικών Δικτύων» («Artificial Neural Networks») κλπ..
Η παραπάνω στατιστική ανάλυση αποτελεί μέρος μίας σειράς αναλύσεων που πρόκειται να ακολουθήσουν, τόσο όσον αφορά τον συγκεκριμένο μετεωρολογικό σταθμό, όσο και σε άλλους μετεωρολογικούς σταθμούς της περιοχής της Μεσαράς («Σίβα», «Λέντας», «Πλώρα», «Γόρτυνα», «Βαγιωνιά», «Τυμπάκι», «Μοίρες/Πετροκεφάλι» κλπ.) οι οποίοι ελέγχονται από το «Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών («Ε.Α.Α.»)», αλλά και της ευρύτερης περιοχής Κρήτης όπως τους ιδιωτικούς μετεωρολογικούς σταθμούς που βρίσκονται στην «Γέργερη», στον «Ζαρό», στο «Μεσοχωριό», στις «Καμάρες» και στο «Βενεράτο», όσο συχνότερα είναι δυνατόν (σε μηνιαία και ετήσια κυρίως βάση), αποκλειστικά με ίδια οικονομικά και άλλα μέσα, αφιλοκερδώς, χωρίς καμία είτε υλική είτε κάθε άλλου είδους υποστήριξη και οικονομική απολαβή, χρησιμοποιώντας ελεύθερο χρόνο, (απογεύματα, Σαββατοκύριακα και επίσημες αργίες).
Το σύνολο των αποτελεσμάτων των στατιστικών αναλύσεων των παρελθόντων, παρόντων και μελλοντικών συνολικών μηνιαίων και ετήσιων υψών βροχοπτώσεων, ενδεχόμενα, θα χρησιμοποιηθούν, από τις αρμόδιες αρχές, μελλοντικά και θα βοηθήσουν, ενδεχόμενα, για τις μελέτες υδραυλικών έργων στην περιοχή της Μεσαράς, (π.χ. συστήματα φραγμάτων και ταμιευτήρων υδροσυλλογής και αποθήκευσης νερού για την κάλυψη των αναγκών ύδρευσης και άρδευσης της ευρύτερης περιοχής), και γενικότερα στην Κρήτη και αφιερώνονται ιδιαίτερα στους κατοίκους της Γόρτυνας του Δήμου Γόρτυνας, Νομού Ηρακλείου, Κρήτης, αλλά και της συνολικής ευρύτερης περιοχής της Μεσαράς, Νομού Ηρακλείου, και γενικότερα στους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής της Κρήτης.
Στο παρακάτω στιγμιότυπο του χάρτη της Κρήτης, με την βοήθεια του ιστότοπου «meteo.gr», απεικονίζονται οι θέσεις, (σημάνσεις μερών με αναφορά στην στιγμιαία ένδειξη της θερμοκρασίας), στις οποίες βρίσκονται οι έξι μετεωρολογικοί σταθμοί, οι οποίοι ελέγχονται από το «Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών («Ε.Α.Α.»)», ενώ φιλοδοξία του Πολιτικού/Υδρολόγου Μηχανικού Θωμά Παπαλάσκαρη είναι να καταστεί ο πρώτος ερευνητής που θα καταρτίσει τον πληρέστερο χάρτη της Κρήτης με τις περισσότερες στατιστικές αναλύσεις βροχοπτώσεων διάφορων μετεωρολογικών σταθμών, σε πραγματικό χρόνο, συνοδευόμενων και με τις αντίστοιχες προβλέψεις μελλοντικών ποσοτήτων συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων, όσον αφορά στην μέχρι τώρα υδρολογική ιστορία των βροχοπτώσεων του νησιού.
*MSc. Πολιτικός/Υδρολόγος Μηχανικός ("Α.Π.Θ.", "Τ.Ε.Ι.-Α.Μ.Θ.", "Δ.Π.Θ.") , Υποψήφιος Διδάκτορας "Υδραυλική Μηχανική" "Δ.Π.Θ."
