Η 18η Οκτωβρίου ήταν μια ούτως ή άλλως σημαντική ημέρα για τον Ανδρέα Παπανδρέου, καθώς 37 χρόνια πριν τη πρώτη του εκλογική νίκη, στις 18 Οκτωβρίου του 1944, ο πατέρας του Γεώργιος Παπανδρέου επέστρεφε στην ελεύθερη Ελλάδα σχηματίζοντας κυβέρνηση, έξι ημέρες μετά την απελευθέρωση της Αθήνας από τους Γερμανούς.
Έτσι, η νίκη του Ανδρέα Παπανδρέου και του ΠΑΣΟΚ στις 18 Οκτωβρίου του 1981, συνδεόταν με όσα εκείνος ήθελε να νοηματοδοτήσει γύρω από το τρίπτυχο "Εθνική Ανεξαρτησία – Λαϊκή Κυριαρχία – Κοινωνική Απελευθέρωση".
Όπως είχε αποκαλύψει πολλές φορές ο Γ. Παναγιωτακόπουλος, ο "συγκεντρωσιάρχης" του Ανδρέα Παπανδρέου, υπήρχαν συνθήματα που ακούγονταν μεθοδευμένα και στηρίζονταν επάνω στην εκάστοτε ομιλία του τότε προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Την αρχή έκανε ένα κομμάτι της νεολαίας του Κινήματος που παρέσερνε και το υπόλοιπο πλήθος, προωθώντας τα έτσι στον κόσμο.
Μέσα από τις υποσχέσεις για αλλαγή των κοινωνικών συσχετισμών, και τις κλιμακούμενες συγκεντρώσεις, από το 13,58% των ψήφων το Νοέμβριο του 1974, το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ εκτινάχθηκε σταδιακά στο 48,1% τον Οκτώβριο του 1981. Ο ίδιος ο Παπανδρέου άλλωστε, καλλιέργησε το προφίλ του πολιτικού που βρισκόταν σε άμεση επαφή και επικοινωνία με τα λαϊκά στρώματα ενώ συνήθως προσφωνούνταν στη δημόσια σφαίρα, από φίλους και αντίπαλους, με το μικρό του όνομα, "Ανδρέας", ακριβώς για αυτό το λόγο. Έτσι, το 1981 κατάφερε να γίνει και με τη "βούλα" ο πρώτος και ίσως μοναδικός πρωθυπουργός της χώρας, τον οποίο φίλοι και πολιτικοί του αντίπαλοι θα προσφωνούσαν με το μικρό του όνομα και μόνο.
Το σύνθημα της "Αλλαγής" καθεαυτό, διατυπώθηκε για πρώτη φορά από τον Ανδρέα Παπανδρέου, επτά χρόνια πριν από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, όταν ακόμη ήταν στην Ενωση Κέντρου. Το "Έθνος" μάλιστα στις 10 Φεβρουαρίου 1967, έγραφε στο πρωτοσέλιδό του πως "Ο Ανδρέας Παπανδρέου κηρύσσει τη μεγάλη αλλαγή", μιλώντας για σοσιαλιστικές ιδέες που φάνταζαν μακρινές για την εποχή.
Η λέξη "αλλαγή" παρότι χρησιμοποιήθηκε περισσότερο τα χρόνια λίγο πριν το '80 από τον Γενικό Γραμματέα του ΚΚΕ, Χαρίλαο Φλωράκη, ταυτίστηκε εν τέλει με τις προεκλογικές ομιλίες του Ανδρέα το 1981.
Είναι δε χαρακτηριστικό πως το 1979, ο ίδιος ο Φλωράκης έλεγε στο φεστιβάλ της ΚΝΕ-Οδηγητή: "Ολα τα κόμματα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης διακηρύσσουν την ανάγκη να αφαιρεθεί η εξουσία από τη Δεξιά και επαγγέλλονται την αλλαγή […] Υπάρχει βέβαια […] το ΠΑΣΟΚ, που επίσημα προβάλλει το σύνθημα της αλλαγής […] Ταυτόχρονα όμως το ΠΑΣΟΚ αναγορεύει τον εαυτό του σαν τον αποκλειστικό φορέα της αλλαγής. Δεν θεωρεί σκόπιμη ούτε ίσως και απαραίτητη τη συμπαράταξη των δυνάμεων που επιδιώκουν την αλλαγή σε μια αντιιμπεριαλιστική αντιμονοπωλιακή δημοκρατική κατεύθυνση".
Σε κάθε περίπτωση, η "Αλλαγή" συμβόλιζε μια κοινωνία σε μετάβαση, με την οποία κατάφερε να συνδεθεί προεκλογικά ο Α. Παπανδρέου, μέσα από το πρόγραμμα και τα μηνύματά του, και φυσικά την ηγετική του παρουσία ως ομιλητής.
https://www.youtube.com/watch?v=bb9gG-Rb4_Y
Τα ποσοστά των κομμάτων στις εκλογές του 1981:
Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα: 48,07%, 172 έδρες
Νέα Δημοκρατία: 35,88%, 115 έδρες
ΚΚΕ: 10,93%, 10 έδρες
Τα υπόλοιπα κόμματα που συμμετείχαν δεν κατάφεραν να εκλέξουν κανένα βουλευτή.
Οι νόμοι της "Αλλαγής"
Από τη πρώτη κυβέρνηση Παπανδρέου αναγνωρίζεται η Εθνική Αντίσταση και η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.
Ιδρύεται το Εθνικό Σύστημα Υγείας, καταργείται η Ελληνική Χωροφυλακή και η Αστυνομία Πόλεων και συγχωνεύονται σε ένα ενιαίο σώμα, την Ελληνική Αστυνομία, αποστρατικοποιείται η ΥΕΝΕΔ και μετονομάζεται σε ΕΡΤ2, συστήνεται ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων, θεσπίζονται διάφορα επιδόματα, αναγνωρίζεται και αποζημιώνεται το εργατικό ατύχημα, επεκτείνεται η πενθήμερη εργασία, ενώ μειώνονται οι ώρες εργασίας σε 40, επεκτείνεται η δυνατότητα άδειας με αποδοχές, καθιερώνεται η Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (Α.Τ.Α.) του μισθού.
Επίσης, καθιερώνεται ο πολιτικός γάμος, καταργείται ο αναχρονιστικός θεσμός της προίκας θεσπίζεται το συναινετικό διαζύγιο και εξισώνονται τα δύο φύλα σύμφωνα με το νέο οικογενειακό δίκαιο (Ν.1329/1983). Στον τομέα της εκπαίδευσης, εισήχθη το μονοτονικό σύστημα και καταργείται η σχολική ενδυμασία (1982), καθώς και η ακαδημαϊκή έδρα. Τέλος, το δικαίωμα ψήφου επεκτείνεται και στους 18χρονους.