Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη
Η Ροδιά γνωστή και ως Ρογδιά, είναι χωριό της επαρχίας Μαλεβιζίου, βρίσκεται σε απόσταση 16 χιλιομέτρων από το Ηράκλειο, σε θέση ιδιαίτερα προνομιακή, στην πλαγιά της Μαρμαροκεφάλας και σε υψόμετρο. 300 μέτρα πάνω από την κοιλάδα του Παλαιοκάστρου, γι’ αυτό εξάλλου έχει ονομαστεί και ως «μπαλκόνι του Ηρακλείου»
Το χωριό, εκτός του ότι είναι εύφορο και δίνει την δυνατότητα στους κατοίκους του να ασχολούνται σχεδόν αποκλειστικά με την γεωργία, εκτός του ότι από 1998 εγκρίθηκε εκεί η δημιουργία αλιευτικού καταφυγίου, είναι και ένα από τα ιστορικότερα χωριά της Κρήτης με πρώτη αναφορά στο όνομα του το 1248 ως Rodea,.
Το συναντάμε ξανά σε έγγραφο του Δουκικού Αρχείο του Χάνδακα που χρονολογείται από το 1395 ως Chera Rodea καθώς επίσης και σε σχεδιάγραμμα του Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα του 1618.
Στην τούρκικη απογραφή του 1671 το συναντάμε με το όνομα Rodya στην επαρχία Μαλεβιζίου με 9 χαράτσια.
Την ύπαρξη του χωριού κατά βενετοκρατία αποδεικνύει ο σωζόμενος έως τώρα πύργος, που ήταν το μέγαρο των φεουδαρχών της περιοχής αδελφών Γεωργίου και Φραγκίσκου Μοδινών, οι οποίοι αναφέρονται φεουδάρχες του τμήματος αυτού της επαρχίας Μαλεβιζίου από το 1565.
Το συγκεκριμένο μέγαρο κηρύχθηκε μνημείο διατηρητέο και περιήλθε στην κυριότητα του Κράτους.
Κάτω από το χωριό και λίγο βορειότερα βρίσκεται ο όρμος Φρασκιά, ο οποίος χρησιμοποιούνταν από τους Βενετούς όταν δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το λιμάνι του Χάνδακα.
Στον όρμο αυτό αποβιβάστηκαν το 1364 τα βενετικά στρατεύματα υπό τον condotiero Dal Verme για την καταστολή της επανάστασης της Δημοκρατίας του Αγίου Τίτου.
Ο Ιωάννης Χατζηδάκης αναφέρει μάλιστα στην Περιήγηση της Κρήτης (1881) ότι στη Ροδιά σώζεται έπαυλη του Μεχμέτ Αλή Πασά της Αιγύπτου.
Από που όμως πήρε το όνομα του το χωριό;
Η Ροδιά, που όπως ήδη είπαμε για αναφέρεται για πρώτη φορά το 1248 ως Rodea, υπήρξε βοσκοτόπι της Μονής Σφάκας που βρίσκεται κοντά στο χωριό Μύρτος Λασιθιίου.
Σήμερα, ένα από τα πιο αξιόλογα μνημεία που σώζωνται στην Ρογδιά, και συγκεκριμένα δίπλα στο μέγαρο των Μοδινών, είναι ο παλαιός ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, ή Chiera Rodea, ναός που αναφέρεται από τον Βασιλικάτα πως ανήκε στη Μονή της Σφάκας και από αυτή πήρε και το όνομα του το χωριό.
Στο υπέρθυρο σώζεται η χρονολογία 1553 και στέμμα, το οποίο υποθέτει ο Gerola ότι ανήκει στον οίκο των μεγάλων Κρητικών επαναστατών Καλλεργών.
Από τη Ροδιά εξάλλου καταγόταν και η Άννα Καλλέργη, κόρη του Κωνσταντίνου Καλλέργη, τον οποίο ακολούθησε σε όλες τις μάχες το 1866. Παντρεύτηκε τον Ιωάννη Κοντογιάννη από το Σέλινο και με το όνομα Κοντογιάννενα ή Καπετάν Γιάννενα ή Σπανονικόλης ανέπτυξε δράση ώστε ο αρχηγός Κριάρης την έκαμε οπλαρχηγό.