Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη
Ο Ευμένιος, κατά κόσμον Ιωάννης Φανουράκης (1887-1956),του Εμμανουήλ και της Παρασκευής, το γένος Καστρινάκη, γεννήθηκε στο Λουτράκι Μαλεβιζίου και διατέλεσε Κρήτας ιεράρχης και εκκλησιαστικός ιστορικός.
Τις πρώτες σπουδές του τις έλαβε στο Ηράκλειο της Κρήτης. αποφοίτησε Θεολογική Σχολή της Χάλκης το 1912 και δίδαξε στη Μέση Εκπαίδευση σε σχολεία της Κρήτης.
Έκτοτε, έως και το 1936 διετέλεσε αρχιερατικός Επίτροπος της Μητρόπολης Κρήτης και στις δέκα Μάϊου του αυτού έτους χειροτονήθηκε επίσκοπος Λάμπης και Σφακίων
Διετέλεσε επίσης πρόεδρος της Επιτροπής Προστασίας και Περισυλλογής των Μεσαιωνικών Μνημείων της Κρήτης και πρόεδρος της Επιτροπής Έκδοσης του περιοδικού Κρητικά Χρονικά και η μεγάλη του επιθυμία ήταν να γίνει Μητροπολίτης Κρήτης, κάτι όμως που δεν κατόρθωσε.
Κατά τη διάρκεια της ποιμαντορίας του ανέλαβε μαζί με τον Επίσκοπο Ρεθύμνης Αθανάσιο να μελετήσουν και να υποβάλουν προτάσεις προς την Επαρχιακή Σύνοδο Κρήτης για το σχέδιο κατάρτισης νέου Καταστατικού Νόμου για την Εκκλησία Κρήτης το 1954.
Σε όλο το διάστημα της Επισκοπικής του θητείας ενδιαφερόταν ζωηρά για όλα τα θέματα της Εκκλησίας της Κρήτης. και μάλιστα συνέγραψε μελέτες σχετικά με την Εκκλησιαστική Ιστορία του νησιού στην περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Όπως γράφει Ο Ν. Σταυρινίδης «τα ανέκδοτα εκκλησιαστικά έγγραφα τα οποία με εμβρίθεια σχολίαζε και με σεμνότητα επί σειρά ετών εδημοσίευε στα Κρητικά Χρονικά προσήνεγκον πλούσιον και ηλεγμένον υλικόν εις τον μέλλοντα ιστορικόν της εν Κρήτη Εκκλησίας». (Σταυρινίδης, ο.π.).
Η βοήθεια την οποία πάντοτε έδιδε για την έκδοση των Κρητικών Χρονικών και την αύξηση του κύρους της Ε.Κ.Ι.Μ. και το ενδιαφέρον του για την τόνωση της πνευματικής ζωής του τόπου προσέδωσαν στο σεμνό και φιλεπιστήμονα Ιεράρχη ασυνήθιστη αίγλη για την οποία ποτέ δεν εκδήλωσε μεγαλοφροσύνη αλλά έζησε μακράν των λιβανωτών σε άκρα πενία. Εάν τα τελευταία χρόνια της ζωής του εσκίασε η παρανόηση των πολλών, αυτό δεν υπήρξε αιτία μνησικακίας. Η όποια πίκρα του περιορίστηκε στο ότι το έργο του δε συντέλεσε όσο θα επιθυμούσε στη βελτίωση των πραγμάτων της πατρίδας του.
Ο δε Μ. Παρλαμάς στη νεκρολογία του για τον Ευμένιο Φανουράκη σημειώνει: ´ Ο Λάμπης και Σφακίων Ευμένιος υπήρξε αναμφιβόλως μια από τις πλέον εκπρεπείς εκκλησιαστικάς μορφάς της Κρήτης . Ποιμήν καλός ,φίλος των γραμμάτων και της προόδου, επιστήμων εργατικός και σεμνός, σύντροφος στενός της πενίας και τραχύς πολέμιος της ιδιοτέλειας και του ψεύδους, παρέσχε με την ζωήν και το έργο του ακτινοβόλον πρότυπον Ιεράρχου. “Εάν τις τομλά”, γράφει ιδιοχείρως εις εν σημείωμά του ευρεθέν εις τα κατάλοιπά του “και εγώ δύναμαι μετά θάρρους και εν συνειδήσει να είπω , ότι από του 1912 υπηρετώ την τοπικήν μας Εκκλησίαν και κατά κοινήν ομολογίαν ανταπεκρίθην προς την υψηλήν ταύτην διακονίαν μου συν τη δυνάμει του Κυρίου.
Τούτο δε, διότι εκ φόβου Θεού και κατά πεποίθησιν ηκολούθησα στάσιν υπεράνω πολιτικών συγκρούσεων και ανωτέραν προσωπικών επιδιώξεων…..Δόξα τω Θεώ δεν εφιλοδοξησα ποτέ το αξίωμα ως σκοπόν,αλλά ως μέσον ίνα πραγματοποιήσω ιδανικόν: την εν τω αμπελώνι του Κυρίου διακονίαν μου τη χάριτι του Παναγίου Πνεύματος ανθρωπίνως ανεπαίσχυντον…î. Με την νυκτικήν αυτήν εξομολόγησιν διαγράφεται σαφώς η μορφή του αειμνήστου Ιεράρχου – σεμνή, ειρηνική και ανεπαίσχυντος, ως βυζαντινή αγιογραφία. (Παρλαμάς Μεν. Κρητικά Χρονικά, τόμος Θ, 1995).
Ο Ευμένιος Φανουράκης εκοιμήθη τον Ιανουάριο 1956 και ετάφη σε μια ερημική υπώρεια του Κέδρου altus sub alto σχεδόν εξόριστος κατά την έκφραση του Ν. Σταυρινίδη.