Όσο και αν μας φαίνεται περίεργο οι γραβάτες ξεκίνησαν από την αρχαία Ελλάδα. Δύο πιθανές εκδοχές υπάρχουν για την προέλευση της γραβάτας.
1η Θεωρία
Όλα ξεκίνησαν στην Αρχαία Ελλάδα, την εποχή που βασίλευε η ρητορική (Λυσίας, Δημοσθένης κτλ).
Οι ρήτορες εκφωνούσαν λόγους προσπαθώντας να πείσουν ένα δικαστήριο ή ακόμα και τον απλό κόσμο, στην εκκλησία του δήμου.
Για να καταφέρουν να κρατάνε την φωνή τους δυνατή, εφηύραν τον πρόγονο της γραβάτας: ένα μάλλινο κολλάρο που θα διατηρούσε ζεστό το λαιμό τους με αποτέλεσμα να θερμαίνονται οι φωνητικές χορδές του ρήτορα και να τον βοηθάνε στην ομιλία του.Αυτό υιοθετήθηκε μετέπειτα και στην Ρώμη.
2η Θεωρία
Μία πιo παρατραβηγμένη θεωρία, λέει πως οι γραβάτες δημιουργήθηκαν την εποχή του Μεσαίωνα. Είχαν περίπου την ίδια μορφή που έχουν σήμερα, με την διαφορά ότι ήταν μεταλλικές και τις φορούσαν οι ιππότες στις μάχες για να καλύπτουν τον λαιμό τους, βέβαια, όχι με τη μορφή τη σημερινή.
Αξίζει να σημειωθεί πως και για τις δύο θεωρίες υπάρχουν σοβαρά στοιχεία ωστόσο δεν έχει ξεκαθαριστεί ποιά από τις δύο ισχύει.
Όταν αναζητείται η καταγωγή της γραβάτας αναφέρεται η στήλη του Τραϊανού στη Ρώμη ως το πρώτο καταγεγραμμένο στοιχείο για τον πρόγονο αυτού του διακοσμητικού ρούχου για τον λαιμό. Ωστόσο, το ύφασμα που φορούσαν οι Ρωμαίοι Λεγεωνάριοι γύρω από το λαιμό τους στις αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ. έχει πολύ μικρή σχέση με τη σημερινή γραβάτα, καθώς είναι απλώς ένα κομμάτι ύφασμα τυλιγμένο γύρω από το λαιμό. Ο αληθινός πρόγονος της γραβάτας είναι το φουλάρι (cravat) που αποτελούσε μέρος της ανδρικής ενδυμασίας από τα μέσα του 17ου αιώνα
Η Διεθνής Ημέρα Γραβάτας (International Necktie Day ή Cravat Day) γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 18 Οκτωβρίου, με πρωτοβουλία Κροατικών οργανώσεων, για την ανάδειξη του ανδρικού αυτού ενδυματολογικού αξεσουάρ.Η γραβάτα μπορεί να υπερηφανευθεί πως δεν αποτελεί ένα κομμάτι ύφασμα που απλά δένει γύρω από τον λαιμό ενός άνδρα, αλλά είναι ένα σύμβολο στον χώρο της παγκόσμιας μόδας. Είναι ίσως το σημαντικότερο αξεσουάρ ενός άνδρα σε μία επίσημη έξοδό του.
Η ετυμολογία της λέξης γραβάτα – "cravat" στα αγγλικά, προέρχεται από τη γαλλική λέξη "cravate", δηλαδή Κροάτης, "Croat", καθώς από τους Κροάτες διαδόθηκε η μόδα του μαντιλιού δεμένου γύρω από το λαιμό.Δεν την ανακάλυψαν, αλλά τη διέδωσαν ως αξεσουάρ στην Ευρώπη τον 17ο αιώνα.
Οι Κροάτες στρατιώτες που συμμετείχαν στον Τριακονταετή Πόλεμο (1618-1648) ήταν αναγνωρίσιμοι από τα μαντίλια που είχαν δεμένα στο λαιμό τους, πρόγονο της γραβάτας. Το 1635, όταν περίπου 6.000 Κροάτες στρατιώτες υπηρέτησαν στη Γαλλία, ένα σύνταγμά τους επισκέφτηκε το Παρίσι. Παρουσιάστηκαν μπροστά στον Λουδοβίκο τον 14ο για να αποσπάσουν τους επαίνους του και τον εντυπωσίασαν με τα μαντίλια γύρω από το λαιμό τους.
Καθιέρωσε τότε τη γραβάτα και ίδρυσε το σύνταγμα των Royal Cravattes, των "βασιλικών γραβατών".Οι αξιωματικοί φορούσαν γραβάτες από μετάξι και υψηλής ποιότητας υφάσματα και οι απλοί στρατιώτες φορούσαν γραβάτες από κατώτερης ποιότητας υλικά.
Η γραβάτα μετά από τη Γαλλία πέρασε ως μόδα στο Βέλγιο και την Ολλανδία και από εκεί στην Αγγλία, όπου το νέο αξεσουάρ έγινε ευρέως γνωστό.