Η λειψυδρία είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Κρήτη, όπως και πολλές άλλες περιοχές του κόσμου. Η Κρήτη αντιμετωπίζει σοβαρή έλλειψη βροχής τα τελευταία χρόνια και αυτό έχει αρνητικό αντίκτυπο στη γεωργία, το περιβάλλον και την οικονομία γενικότερα.
Η Κρήτη έχει χαρακτηριστεί ως η περιοχή με τη μεγαλύτερη έλλειψη νερού στην Ελλάδα και η κατάσταση έχει επιδεινωθεί τα τελευταία χρόνια λόγω της κλιματικής αλλαγής. Η έλλειψη βροχής έχει επηρεάσει σημαντικά τη γεωργία, καθώς οι αγρότες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην καλλιέργεια των εδαφών τους.
Οι προβλέψεις για λειψυδρία στην Ελλάδα είχαν διατυπωθεί εδώ και χρόνια. Η Επιτροπή Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής της Τράπεζας της Ελλάδος, το 2011 ανέφερε πως το 40% της ελληνικής επικράτειας, ιδίως στα ανατολικά και νότια, κινδυνεύει έως το 2100 να ερημοποιηθεί λόγω μειωμένων βροχοπτώσεων και αυξημένων θερμοκρασιών.
Η κλιματική αλλαγή, για την οποία πολύ μελάνι έχει χυθεί διεθνώς, δεν αποτελεί ένα μακρινό σενάριο και θεωρητικό πεδίο διαλόγου, αλλά είναι πραγματικότητα και οι επιπτώσεις της γίνονται όλο και πιο εμφανείς.
Σύμφωνα με την 1η Αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) όλων των Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας που έχει καταρτίσει η Γενική Διεύθυνση Υδάτων, το 16% των περιοχών παρουσιάζουν κακή ποσοτική κατάσταση υπόγειων υδάτων. Όπως αποκαλύπτει το enikos.gr, οι περιοχές για τις οποίες έχει σημάνει «συναγερμός» και βρίσκονται υπό… επιτήρηση είναι οι εξής:
Ανατολική Μακεδονία (Νέα Πέραμος Καβάλας)
Κεντρική Μακεδονία (Επανομή – Καλλικράτεια Χαλκιδικής, Θεσσαλονίκη – Κιλκίς, Λίμνες Κορώνειας – Βόλβης, Κατερίνη – Λιτόχωρο, Βέροια – Μελίκι – Αλεξάνδρεια, Αριδαία)
Θεσσαλία (Λάρισα – Καρδίτσα – Αλμυρός Βόλου)
Στερεά Ελλάδα (Δομοκός, Μαλεσίνα – Τραγάνα Φθιώτιδας, Άμφισσα – Ιτέα, Αιδηψός)
Αττική (Σαλαμίνα – Μέγαρα – Ασπρόπυργος, Μαραθώνας, Αίγινα)
Πελοπόννησος (Κόρινθος – Κιάτο, Άργος – Ναύπλιο, Τροιζήνα, Πόρτο Χέλι – Κρανίδι, Άστρος , Καλαμάτα, Μολάοι – Νεάπολη Λακωνίας, Κάτω Αχαΐα – Άραξος)
Ιόνια Νησιά – Δυτική Ελλάδα (Πεδινό τμήμα Ζακύνθου, Λευκάδα (Νυδρί – Βασιλική), Αμφιλοχία)
Κρήτη (Μεσσαρά Ηρακλείου Κρήτης, Ηράκλειο – Λιμένας Χερσονήσου – Μάλια, Βόρειο τμήμα Ν. Γαύδου)
Βόρειο Αιγαίο(Καμποχώρα – Μεσόκαμπος – Μαραθόκαμπος Ν. Σάμου, Ευρύτερη περιοχή πόλης Ν. Χίου, Κεντρικό τμήμα Ν. Λήμνου, Νοτιοδυτικό τμήμα Ν. Ψαρών)
Νότιο Αιγαίο (Καρδάμαινα Ν. Κω, Βόρειο τμήμα Ν. Κάσου, Πόθεια – Βαθύ Ν. Καλύμνου, Ν. Λειψοί, Κεντρικό τμήμα Ν. Σύρου, Λιβάδι Ν. Νάξου, Αδάμαντας Ν. Μήλου, Ν. Θήρα (Φηρά – Εμπορειός).
Στην Κρήτη, η λειψυδρία επιδεινώνεται λόγω του αυξανόμενου τουρισμού και της ανάπτυξης του αστικού τοπίου. Επιπλέον, οι κλιματικές αλλαγές επηρεάζουν το κλίμα της περιοχής και προκαλούν ακόμα μεγαλύτερη ξηρασία.
Για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στην Κρήτη, απαιτούνται διάφορες πρωτοβουλίες, όπως η εξοικονόμηση και αποδοτική χρήση του νερού στις καλλιέργειες και στις ανθρώπινες δραστηριότητες.
Μερικά μέτρα που έχουν ληφθεί ή προτείνονται για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στην Κρήτη περιλαμβάνουν:
Υιοθέτηση αποδοτικών συστημάτων άρδευσης που επιτρέπουν την εξοικονόμηση του νερού και τη βελτίωση της ποιότητας του εδάφους.
Προώθηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικές πηγές απαιτεί μεγάλες ποσότητες νερού.
Προώθηση της χρήσης ανθεκτικών στην ξηρασία καλλιεργειών και ειδών φυτών που μπορούν να αντέξουν σε συνθήκες λειψυδρίας.
Προώθηση της συνεργασίας και συντονισμού μεταξύ των φορέων είναι επίσης απαραίτητη για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στην Κρήτη.
Συγκεκριμένα, οι φορείς αυτοί περιλαμβάνουν:
- Τοπικές αρχές και δήμους: Οι τοπικές αρχές και οι δήμοι μπορούν να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την προώθηση της αποδοτικής χρήσης του νερού και την εξοικονόμησή του, καθώς και για την προώθηση της χρήσης ανθεκτικών στην ξηρασία καλλιεργειών και ειδών φυτών.
- Υπηρεσίες προστασίας του περιβάλλοντος: Οι υπηρεσίες προστασίας του περιβάλλοντος μπορούν να προωθήσουν πρωτοβουλίες για τη διατήρηση των υδρολογικών πόρων και τη βελτίωση της ποιότητας του νερού.
- Επιστημονικά ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα: Τα επιστημονικά ιδρύματα και τα ερευνητικά κέντρα μπορούν να αναλάβουν έρευνες για την ανάπτυξη αποδοτικών συστημάτων διαχείρισης του νερού και την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων .Επιπλέον, η έρευνα μπορεί να εστιάσει στην ανάπτυξη ανθεκτικών στην ξηρασία ειδών φυτών και καλλιεργειών, καθώς και στην εξέλιξη βιοκλιματικών μεθόδων καλλιέργειας που χρησιμοποιούν λιγότερο νερό. Επιπλέον, η συνεργασία μεταξύ των επιστημονικών ιδρυμάτων και των τοπικών αρχών μπορεί να οδηγήσει σε αποτελεσματικότερη εκπαίδευση και ενημέρωση του κοινού για τις προκλήσεις και τις λύσεις στο πρόβλημα της λειψυδρίας στην Κρήτη.
Οι πηγές του Αλμυρού μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της λειψυδρίας
Το 2018 ο δήμος Ηρακλείου έφτασε λίγο πριν από την κήρυξη του σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης εξαιτίας της λειψυδρίας. Η αφρικανική σκόνη, δε, που έπληξε το νησί για περισσότερο από ένα μήνα, οδηγώντας τα νοικοκυριά σε υπερκατανάλωση νερού αλλά και η παρατεταμένη ανομβρία που στέγνωσε όλα τα φράγματα, έφτασαν τα πράγματα στο απροχώρητο.
Σήμερα εν έτη 2023 προβάλει ως επιτακτική η ανάγκη να βρεθεί μια λύση σύντομα, καθώς η κλιματική αλλαγή και η αύξηση της θερμοκρασίας σε συνδυασμό και με άλλους παράγοντες, απειλεί με λειψυδρία όχι μόνο το Ηράκλειο αλλά και άλλες περιοχές.
Η χρήση των πηγών του Αλμυρού ως λύση για την λειψυδρία είναι μια συζητούμενη πρόταση αν και υπάρχουν διαφορετικές απόψεις επί του θέματος.
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η εκμετάλλευση των πηγών του Αλμυρού μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική λύση για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων.
Ωστόσο, η χρήση πηγών του Αλμυρού είναι μια πολύπλοκη διαδικασία και απαιτεί τη χρήση εξειδικευμένων τεχνολογιών.
Ακούστε παρακάτω τι δήλωσαν στο Ράδιο Κρήτη και στον δημοσιογράφο Μανώλη Αργυράκη ο δήμαρχος Μαλεβιζίου Μενέλαος Μποκέας και ο Πρόεδρος του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης ο Θοδωρής Νίνος.