Λίγο έξω από το χωριό Πρινιάς στο Ηράκλειο, στην περιοχή που ονομάζεται Πατητήρια μας περιμένει μια πολύ ευχάριστη έκπληξη.
Πρόκειται για μια περιοχή με διάσπαρτα μεσαιωνικά πατητήρια σταφυλιών που έχουν όλα τους λαξευτεί στο μαλακό ασβεστόλιθο της περιοχής. Τα πατητήρια αυτά είναι η απόδειξη της πανάρχαιας οινικής παράδοσης της περιοχής που από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα έβγαζε κρασιά ξακουστά σε όλο τον κόσμο. Τα εδάφη και το υψόμετρο της περιοχής αυτής θεωρούνται ιδανικά για την καλλιέργεια οινοποιήσιμων ποικιλιών σταφυλιού κάτι που οι πρόγονοί μας είχαν καταλάβει με αποτέλεσμα να γεμίσουν την περιοχή με αμπελώνες.
Η περιοχή όπου βρίσκονται τα λαξευτά πατητήρια είναι σε απόσταση αναπνοής από τον αρχαιολογικό χώρο της Πατέλας του Πρινιά όπου τοποθετείται η αρχαία πόλη Ριζηνία. Ο χώρος όπου βρίσκονται τα πατητήρια είναι σε πολλά σημεία δασωμένος από δρύες σε μεγάλες συστάδες, που σε κάποια σημεία μάλιστα σχηματίζουν δάσος. Οι δρύες ομορφαίνουν πολύ το φυσικό τοπίο της περιοχής που είναι καταπράσινη και τον τελευταίο καιρό έχει δημιουργηθεί μονοπάτι που περνάει μέσα από το δάσος και οδηγεί με ξεχωριστές παρακάμψεις σε όλα τα πατητήρια. Κατά μήκος του μονοπατιού έχουν τοποθετηθεί πολλές ξύλινες ταμπελίτσες που δείχνουν που βρίσκονται τα πατητήρια αλλά και πώς είναι το τοπωνύμιο σε κάθε περιοχή του μονοπατιού που περνάμε.
Κείμενο – Φωτογραφίες Χριστόφορος Χειλαδάκης
Τι το μοναδικό έχει η ιστορία του κρασιού στην Κρήτη; Ότι υπάρχουν διάσπαρτα σε πολλά σημεία του νησιού λαξευτά πατητήρια από την αρχαιότητα. Περπατώντας στην περιοχή του Αγίου Θωμά αλλά και αλλού, μπορεί να εντοπίσετε έναν βράχο που ούτε καν το καταλαβαίνετε ότι είναι κάτι τέτοιο αλλά αν το παρατηρήσετε προσεκτικά υπάρχουν τα σημάδια που δείχνουν ότι τον χρησιμοποιούσαν ως πατητήρι. Μάλιστα, γενικότερα στον νομό Ηρακλείου υπάρχουν χιλιάδες τέτοια πατητήρια. Προφανώς ήταν τέτοια τα πετρώματα που βόλευαν ώστε να δημιουργήσουν τις κοιλότητες που ήθελαν, ενώ βρίσκονται σε περιοχή που πάντα καλλιεργούσαν αμπέλια. Στην όψη είναι όπως φαίνονται στην παραπάνω εικόνα και το αξιοσημείωτο είναι ότι μετρούν πολλές χιλιάδες χρόνια ύπαρξης στο νησί… Πέρα από τα σκόρπια πατητήρια, υπάρχει για παράδειγμα ένα γνωστό λαξευτό πατητήρι κοντά στο Οινοποιείο Λυραράκη, όπου μπορούν να σε καθοδηγήσουν να το επισκεφθείς, συνδυάζοντάς το με την επίσκεψή σου εκεί… Μάλιστα σχετικά με το συγκεκριμένο πατητήρι, υπάρχει η θεωρία ότι μπορεί να είχε χρησιμοποιηθεί και ως ρωμαϊκός τάφος και ότι υπάρχουν συσχετισμοί ανάμεσα στη λατρεία του Διονύσου και του Απόλλωνα και το πώς ρέει το κρασί και πηγαίνει κάτω στη γη…