Η γιορτή του ονόματος, γνωστή και ως "εορτή" ή "ονομαστική εορτή," είναι μια παράδοση πολλών κουλτούρων παγκοσμίως κατά την οποία γιορτάζουμε την επέτειο της ημέρας που κάποιος έχει λάβει το όνομά του. Η πρακτική αυτή έχει βαθιές ρίζες στη θρησκευτική και πολιτιστική ιστορία των λαών και μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τη χώρα και τον πολιτισμό.
Υποκοριστικό ή βαπτιστικό όλοι έχουμε το «μικρό» μας όνομα, το οποίο οι χριστιανοί εορτάζουμε την ημέρα κατά την οποία η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του Αγίου που φέρουμε το όνομά του.
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τη γιορτή του ονόματος, συμπεριλαμβανομένων των εξής:
Θρησκευτική πίστη: Σε πολλές θρησκείες, οι άνθρωποι δίνουν ονόματα με βάση αγίους ή θρησκευτικά γεγονότα. Η γιορτή του ονόματος είναι μια ευκαιρία να τιμήσουν τον αγιογραφικό προστάτη τους.
Παράδοση και κοινωνική συνάντηση: Οι γιορτές ονομάζονται συχνά με μεγάλα γεύματα, εορταστικές εκδηλώσεις και συγκεντρώσεις της οικογένειας και των φίλων. Είναι μια ευκαιρία για κοινωνική συνάντηση και γιορτή.
Παράδοση κληρονομιάς: Σε ορισμένες κοινότητες, η γιορτή του ονόματος συνδέεται με τη μεταβίβαση παραδόσεων και κληρονομιάς από τους γονείς στα παιδιά.
Σύμβολο προσωπικής ταυτότητας: Το όνομα αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο της προσωπικής ταυτότητας και η γιορτή του ονόματος μπορεί να ενισχύσει αυτήν τη συνείδηση.
Συνολικά, η γιορτή του ονόματος είναι μια πολιτιστική και κοινωνική πρακτική που ενισχύει τις σχέσεις, την ταυτότητα και την κοινότητα, ενώ παράλληλα τιμά την ιστορία και τη θρησκεία.
Ο άνθρωπος πλασμένος κατ’ εικόνα Θεού είναι από τη φύση του προορισμένος να γιορτάζει, να θυμάται το Θεό. Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέγει χαρακτηριστικά « κεφάλαιον εορτής μνήμη Θεού». Έτσι η χριστιανική γιορτή δεν είναι μια θεωρητική, αφηρημένη και ανεύθυνη κατάσταση. Απεναντίας συνιστά την κοπιώδη πράγματι πορεία του ανθρώπου να επιστρέψει στο Θεό, στο άκτιστο Αρχέτυπό του από το οποίο και κατάγεται.
Γι’ αυτό η χριστιανική γιορτή, ως βίωμα χαράς και ευφροσύνης, δεν είναι δυνατόν να κατανοηθεί έξω από τη δοξολογία των έργων του Θεού και την εμπειρία της θείας δόξας, έξω από τη νέα πραγματικότητα που δημιούργησαν στον κόσμο τα γεγονότα της θείας Οικονομίας, της Σάρκωσης του Λόγου, του Σταυρού, του Πάθους και της Ανάστασης του Χριστού. Γεγονότα που έδωσαν νέο νόημα στο χρόνο, το χώρο, στον άνθρωπο, στον κόσμο, στην ίδια τη ζωή.
Ο άνθρωπος γιορτάζει γιατί γιορτάζει και ο Χριστός. Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός λέγει ότι « Ημίν ο Χριστός τας εορτάς εκτετέλεκεν ». Το περιεχόμενο της εορτής είναι η χαρά του ανθρώπου. Η χαρά της σωτηρίας. Μια εμπειρία που βιώνεται μέσα στο Σώμα του Χριστού, την Εκκλησία, η οποία από τους Πατέρες χαρακτηρίζεται ως «Εκκλησία εορταζόντων αξίως του Πνεύματος».
Μια εμπειρία που αποκτά αιώνιες διαστάσεις, γίνεται «τύπος της άνω χαράς», αφού Χριστός, Εκκλησία και έσχατα, Βασιλεία δηλαδή του Θεού, δεν χωρίζονται. Ο Θεός πια δεν τιμάται σε ορισμένα μεγάλα γεγονότα, αλλά είναι σημείο αναφοράς και μνήμης του ανθρώπου σε κάθε στιγμή, σε κάθε ώρα, σε κάθε ημέρα, σε κάθε εορτή.
Ο χρόνος στην εκκλησιαστική ζωή είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο ξεδιπλώνεται η αποκάλυψη, πραγματώνεται η σωτηρία του ανθρώπου και παίρνει αξία με το μυστήριο της Ενανθρωπήσεως του Υιού και Λόγου του Θεού. Μπορεί πιά ο άνθρωπος να ξεπεράσει το εμπόδιο του χρόνου και να ζήσει το αιώνιο και το αληθινό.Οι διάσπαρτες μέσα στο εκκλησιαστικό έτος εορτές αποτελούν ακριβώς κέντρα που οργανώνουν σε μια καινούργια διάσταση το χρόνο.
Η εορτή, λοιπόν, είναι η ύπαρξη της Εκκλησίας, όπου η Ανάσταση συνεχίζει να ενεργείται ως ιστορική πραγματικότητα και τοποθετεί τον πιστό μυστηριακά στον κόσμο της θείας ζωής. Είναι η οντολογική αίσθηση της όγδοης ημέρας, το κατ’ εξοχήν καθολικό γεγονός της Εκκλησίας.