Ξεπροβάλλουν μέσα από την ομίχλη σαν τα θεριά που κυνηγά το ένα το άλλο να το κατασπαράξει.
Οι ντόπιοι σύμφωνα με το θρύλο , τόσο οι Μεσαρίτες όσο και οι κάτοικοι της Γαύδου γλιτώσανε από τα θεριά παρακαλώντας το Θεό να ρίξει το Σταυρό του και να τα παγώσει. Παγωμένα έμειναν στο χρόνο , με τα επιβλητικά τους βράχια να ορθώνονται σχηματίζοντας πυραμίδα και έπειτα να κόβονται βουτώντας απότομα στη θάλασσα. Ο βυθός φτάνει και τα 70 μέτρα βυθισμα στο πιο απότομο γκρέμισμα .
Καθώς πλησιάζει το σκάφος , το ελεφαντάκι , όπως φαίνεται από απόσταση ξεκουράζεται φαρδύ πλατύ στο Λιβυκό. Το ελεφαντάκι είναι το πρώτο σχήμα που φέρνει ο ταξιδιώτης στο μυαλό καθώς τα δυο νησάκια με τη μικρή απόσταση μιας βυθισμένης στεριάς με υψωμένα βράχια ξεδιπλώνονται στα μάτια του. Οι σχηματισμοί των βράχων σε άλλα σημεία θυμίζουν πρόσωπο στραμμένο προς το μεγάλο Παξιμάδι , σε άλλα κορυφές που ξεπροβάλλουν από γεωλογικούς μετασχηματισμούς .
Ο Σταυρός ή κατ άλλους βραχώδης σχηματισμός Σφίγγας , είναι ένας απόκρημνος βράχος που συνοδεύει το μεγάλο νησί. Περιπλέοντας τα νησιά δεν μπορεί παρά να θαυμάσει κανείς τους πολύχρωμους τυρκουάζ και βαθυγάλαζους χρωματισμούς που παίρνει το νερό κοντά στα βράχια.
Τόσα διαφορετικά πετρώματα βάφουν με χρώματα τα ίδια τα νησιά αλλά και το πέλαγος, που δίνει έντονους παφλασμούς εισχωρώντας στις πολλές σπηλιές που ξεπροβάλλουν. Τα νησιά είναι εύκολο να τα περιπλεύσεις κανέις παίρνοντας το καραβάκι απότην Αγία Γαλήνη ή τον Κόκκινο Πύργο.
Οι Λητώαι νήσοι σύμφωνα με την κρητική μυθολογία ήταν τόποι που γνώριζαν και αγαπούσαν οι Θεοί. Η Θεά Άρτεμις κυνηγούσε στην περιοχή αυτή με τη θεά Βριτόμαρτις, ενώ οι ονομασίες των νησιών μας εκπλίσουν καθώς αρχικά ονομάζονταν Διόνυσοι , από το θεό του κρασιού και Λητώαι νήσοι από τη Θεά Λητώ , που όπως προαναφέραμε σύμφωνα με την Κρητική μυθολογία, κατέφυγε εκεί για να γλιτώσει από την Ήρα και να γεννήσει τον Απόλλωνα και την Άρτεμη. Η Λητώ λατρευόταν στη Φαιστό με το όνομα Φυτιή.
Σήμερα οι ντόπιοι τα λένε Παξιμάδια , από το σχήμα τους αλλά δεν έμειναν στην πορεία του χρόνου ανεκμετάλλευτα από την οικονομική ζωή της Φαιστού. Στο μεγάλο Παξιμάδι που υπάρχει ένα μικρό επίπεδο , ένα αλωνάκι και μια στέρνα λέγεται πως παλιότερα εκεί έσπερναν κριθάρι. Τώρα ο τόπος είναι άγονος και φυσικά υπάρχουν άγρια κουνέλια που τρέφονται με σκίνους.
Καθώς το καράβι πλησιάζει το σχετικά δροσερό θαλάσσιο αεράκι φέρνει την αύρα του τόπου που σε καλεί να πλανηθείς δίχως χρόνο και δίχως ταυτότητα. Οι τόποι αυτοί με τους θρύλους και πολλές φορές το ζοφερό τους παρελθόν στέκουν βουβοί σε μια σιωπηλή αιωνιότητα που μόνο ο παφλασμός ενός καικιού και οι λιγοστοί επισκέπτες μπορούν να διαταράξουν αλλά το μέρος θα διατηρήσει τη μοναχικότητα και μοναδικότητά του , αμέσως μετά.
Στο μεγάλο παξιμάδι , βοσκοί ξεχειμωνιάζανε από το Δεκέμβρη ως το Μάρτη με τα αιγοπρόβατα , που φτάναν εκεί με τα καίκια. Οι βοσκοί μόνο τρόφιμα μακράς διακρκείας μπορούσαν να πάρουν μαζί τους και βέβαια παξιμάδια , όσπρια , κρασί , λάδι , ελιές . Αν αρρώσταινε ο βοσκός είχε έτοιμο σύμφωνα με αφηγήσεις ένα δεμάτι ξύλα να ανάψει φωτιά και να τον δουν από την ακτή για να βρουν καίκι να πάνε να τον βοηθήσουν. Μια χρονιά, σύμφωνα με τις αφηγήσεις ντόπιων , στείλανε έναν βοσκό ονόματι Τσικουρά από τους Κομητάδες. . Πέρασε ο καιρός και ο Τσικουράς ποτέ δεν άναψε τον ασύρματό του, δλδ το δεμάτι του. Όλοι πίστευαν πως τα κατάφερνε όμως όταν έφτασαν εκεί το Μάρτη , τον βρήκανε πεθαμένο.
Οι Μεσαρίτες πάψανε να πηγαίνουν τα κοπάδια με τα αιγοπρόβατά τους . Αμολήσανε κουνέλια και αυτά για να επιβιώσουν κατασπάραξαν τους σκίνους. Από τους απότομους βράχους χάνανε και πολλά γίδια καθώς γλιστρούσανε και βρισκόντουσαν στα νερά.
Από το Βράχιο της Σφίγγας προς το μεγάλο παξιμάδι το σκάφος χώνεται στο μεγαλύτερο σπήλαιο των νησιών το σπήλαιο του Τζίγκουνα , ενώ σαν το ελέφαντάκι που κείτεται στα νερά , πατώντας πάνω στη ράχη του , και τσαλαβουτώντας στο μπουγάζι, την ενδιάμεση θαλασσινή ρηχή λωρίδα, περνάς από το ένα παξιμάδι στο άλλο. Το συνολικό τους μήκος είναι τρία χιλιόμετρα.
Το ψάρεμα είναι μια ευχάριστη δραστηριότητα , όπως και οι καταδύσεις καθώς στον εκπληκτικό βυθό τους , ο θαλάσσιος κόσμος είναι πλούσιος. Το περπάτημα δλδ η διάσχιση των νησιών γίνεται από τα μικρά μονοπάτια, αρκετά δύσκολα στην ανάβασή τους , που σε κάποια σημεία απαιτούν αναρριχητικό σκαρφάλωμα. Μόλις όμως ατενίσεις το Λιβυκό από τη βραχώδη ράχη , έχεις την αίσθηση ότι ακροβατείς μεταξύ ουρανού και θάλασσας .
Υπάρχουν σχηματισμοί σπηλαιώδεις και τέσσερεις πανέμορφες παραλιούλες με βοτσαλάκι στο Μικρό Παξιμάδι. Δικαίωμα στις αποδράσεις έχουμε όλοι και βέβαια αν δεν γνωρίσεις τον τόπο σου περπατώντας τον , με τις μυρουδιές και τα χρώματά του, με τους ήχους στο λιοπύρι και στις βροχές του, δεν μπορείς να ξέρεις τι αξίζει να υπερασπίζεσαι και γιατί ανήκεις στη γη , στη μεγάλη αυτή Μάνα .
Συραγώ Χορταριά