Αυτή η ενοχλητική στιγμή που ακούγεται η φράση «άνοιξε» και δυο χέρια χώνουν ένα μικρό πλαστικό σωλήνα στο στόμα μας, για να μαζεύει το σάλιο. Και όταν πια έχεις αρκετά ανοιχτό το στόμα σου ακούγεται η άλλη φράση «Και για πες, πώς πάει η δουλειά;»
Αν και το να επισκεπτόμαστε τον οδοντίατρό μας δυο φορές τον χρόνο, είναι κοινώς αποδεκτό ότι είναι αρκετά σημαντικό για να διατηρούμε την στοματική μας υγιεινή σε καλή κατάσταση, περιλαμβάνει σίγουρα και κάποιες όχι και τόσο «βολικές» στιγμές.
Ωστόσο, ακόμα και αν πολλοί από εμάς δεν το γνωρίζουμε, ο οδοντιατρικός έλεγχος μπορεί να μας βοηθήσει να αποσοβηθούν ή εντοπιστούν επικίνδυνες καταστάσεις. Λειτουργεί ουσιαστικά σαν έναν ελεγκτικό μηχανισμό ή μια δικλείδα ασφαλείας για την πρόληψη και αντιμετώπιση πολλών ψυχικών νοσημάτων και διαταραχών.
Αν και δεν είναι ευρέως κατανοητό, υπάρχει μια σαφής σύνδεση μεταξύ της οδοντικής υγείας ενός ατόμου και της ψυχικής του υγείας, γεγονός που αποδεικνύεται από ένα μεγάλο πλήθος ερευνών.
Οι ίδιες μελέτες υποδηλώνουν ότι στις περιπτώσεις που ένα άτομο έχει κακή στοματική υγεία, αυτό μπορεί να επηρεάσει το φαγητό, την ομιλία και την αυτοεκτίμησή του και να οδηγήσει σε μειωμένες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, βλάπτοντας περαιτέρω την ψυχική ευεξία.
Ο χρόνιος στοματικός πόνος και ο φόβος που συνδέεται με την οδοντιατρική φροντίδα και τις διαδικασίες της, επίσης μπορεί να οδηγήσουν στην κακή ψυχική υγεία.
Ωστόσο, μπορεί να συμβεί και το αντίθετο, καθώς τα άτομα με ψυχικές ασθένειες, ιδίως εκείνα που αντιμετωπίζουν συμπτώματα σοβαρών ψυχικών ασθενειών, μπορεί να δυσκολεύονται να διατηρήσουν μια αποτελεσματική καθημερινή ρουτίνα οδοντιατρικής φροντίδας και να έχουν πρόσβαση στην αναγκαία οδοντιατρική θεραπεία, σύμφωνα με έκθεση της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Ένωσης.
Ταυτόχρονα, τα συμπτώματα των ψυχικών ασθενειών μπορεί να συμβάλλουν στην κακή διατροφή, η οποία με τη σειρά της συμβάλλει στην κακή οδοντική υγεία.
Κακή στοματική υγιεινή = κακή ψυχική υγεία και το αντίθετο
Η περιοδοντική νόσος, η τερηδόνα και άλλα προβλήματα των δοντιών μας είναι ικανά να επηρεάσουν τον εγκέφαλό μας και οδηγήσουν σε ψυχικές νόσους, όπως αγχώδεις διαταραχές, άνοια και νόσο Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με έρευνα από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Κολάρντο στις ΗΠΑ. Συνήθως, όπως εξηγούν οι ειδικοί, όταν η στοματική μας υγεία πάσχει, μπορεί να υποβαθμίσει την ποιότητα της ζωής μας ή να επιδεινώσει τα προβλήματα ψυχικής υγείας.
Πιο συγκεκριμένα, αν νιώθουμε αμηχανία για την υγεία των δοντιών μας, μπορεί να παρατηρήσουμε ότι αυτό πυροδοτεί κάποιο κοινωνικό άγχος, ικανό να μας κάνει να αποτραβηχτούμε, ή να πλήξει την αυτοεκτίμησή μας. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση ορισμένων συμπτωμάτων της ψυχικής μας υγείας και είναι κάτι που αφορά όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Βέβαια, από ότι δείχνουν οι μελέτες, η στοματική υγεία είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους ηλικιωμένους, καθώς η κακή υγιεινή είναι συχνή στα άτομα με άνοια, τα οποία μπορεί να δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τις καθημερινές τους συνήθειες ή να ασχοληθούν με μια πιο ολοκληρωμένη στοματική φροντίδα.
Επιπλέον, έρευνες έχουν συσχετίσει την περιοδοντική νόσο και την απώλεια δοντιών με υψηλότερο κίνδυνο άνοιας. Μάλιστα, νέες έρευνες δείχνουν μια σύνδεση μεταξύ της νόσου των ούλων και του σχηματισμού πλάκας που σχετίζεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Πιο συγκεκριμένα, πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι η χρόνια φλεγμονή στο σώμα – που μπορεί να προκληθεί μετά την συσσώρευση πλάκας στο στόμα, μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια νευροφλεγμονή στον εγκέφαλο, η οποία προκαλεί νευροεκφυλισμό και παίζει βασικό ρόλο στη νόσο Αλτσχάιμερ.
Και όλα ξεκινούν από χρόνια ουλίτιδα, καθώς αυτή επιτρέπει το μεγαλύτερο πρήξιμο των ούλων διευρύνει το κενό μεταξύ των δοντιών και των ούλων, επιτρέποντας την είσοδο περισσότερων βακτηρίων, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή όχι μόνο των ούλων αλλά και του υποκείμενου οστού.
«Το στόμα είναι μέρος του σώματος και αν δεν φροντίσετε τη φλεγμονή και τη μόλυνση του, δεν μπορείτε πραγματικά να προλάβετε τις συστηματικές ασθένειες, όπως το Αλτσχάιμερ», δήλωσε στο Science Daily ο συν-συγγραφέας της μελέτης Alpdogan Kantarci, που συνδέει την ασθένεια με την ουλίτιδα.
Πολλοί ερευνητές ωστόσο, εξηγούν ότι ισχύει και το αντίθετο: η ψυχική υγεία επηρεάζει την στοματική υγιεινή. Η αντίστροφη αυτή σύνδεση αποδεικνύεται και από μια μετα-ανάλυση 25 μελετών, του 2015, όπου οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα που ζουν με σοβαρές διαταραχές ψυχικής υγείας είχαν 2,8 φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν χάσει τα δόντια τους, από ό,τι τα άτομα του γενικού πληθυσμού.
Το χάσμα αυτό οφείλεται σε μη θεραπευμένες καταστάσεις υγείας ή σε δυσκολία πρόσβασης στην οδοντιατρική περίθαλψη. Έτσι μια επίσκεψη στον οδοντίατρο και κατ’ επέκταση η εικόνα του στόματός μας, μπορεί να αποτελεί έναν καθρέφτη της ψυχικής μας διάθεσης αποκαλύπτοντας τα επίπεδα του άγχους μας, του στρες μας και την παρουσία χρόνιων διατροφικών προβλημάτων.