Η έκφραση «Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του» χρησιμοποιείται για να δηλώσουμε την υποχρέωση επιστροφής στη ρουτίνα, στον συνηθισμένο ρυθμό της ζωής, στην τάξη, ύστερα από διακοπές, οπότε ο καθένας πρέπει να γυρίσει στη θέση του.
Η προέλευσή της ανάγεται στον Μεσαίωνα, τότε που αποτελούσε ναυτικό πρόσταγμα και η σημασία της ήταν κυριολεκτική. Στα παλιά τα χρόνια τα κουρσάρικα πλοία είχαν πλήρωμα συνήθως κωπηλάτες, που οι περισσότεροι ήταν συνήθως κατάδικοι (άνθρωποι των κατέργων).Τα κάτεργα των Βυζαντινών, συνήθως ήταν ιστιοφόρα πολεμικά ή πειρατικά πλοία, με δύο ή τρεις σειρές κουπιών.
Με την ονομασία «κάτεργα» αποδιδόταν η ποινή η οποία επιβαλλόταν σε άτομα που είτε είχαν αρνηθεί είτε είχαν διαφύγει τη στράτευση. Η ποινή ήταν υποχρεωτική εργασία σε κάποιο πλοίο κάτεργο για ένα χρονικό διάστημα.
Όταν λοιπόν ο αέρας έπεφτε και το καράβι έπρεπε να συνεχίσει την πορεία του, μια φωνή δυνατή ξεσήκωνε απ’ το ξαπόσταμά τους, τους ανθρώπους αυτούς: «Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του». Ήταν η διαταγή να καθίσουν και πάλι στα κουπιά, στους μακρινούς ξύλινους πάγκους.
Σήμερα χαρακτηρίζουμε «κατεργάρη» τον ανάξιο εμπιστοσύνης άνθρωπο, αυτόν που προσπαθεί να πετύχει τον στόχο του με διάφορα τεχνάσματα.
Φωτό:αρχείο