Συνέντευξη στη Ρίκη Ματαλλιωτάκη
Ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας που πέρασε άλλες, ή έστω τις περισσότερες, θα τις καταρράκωνε.
Αυτην όμως όχι μόνο δεν την πτόησε αλλά αντίθετα ήταν η δύναμη που την ανύψωσε και μάλιστα σε ένα χώρο άκρως επικίνδυνο όπως αυτόν της λογοτεχνίας
Άλλοι στη θέση τους θα το έκρυβαν… ή έστω οι περισσότεροι τουλάχιστον.
Ας δούμε λοιπόν τι μας λέει τούτη η σπουδαία γυναίκα για την Παγκόσμια ημέρα γυναίκας:
Τι είναι για σένα η Γυναίκα;
Θα δανειστώ τα λόγια του μεγάλου ποιητή Οδυσσέα Ελύτη από το ποίημά του «Με την πρώτη σταγόνα της βροχής» που αναφέρει ότι «Πριν απ’ τα μάτια μου ήσουν φως, Πριν απ’ τον Έρωτα έρωτας,Κι όταν σε πήρε το φιλί, Γυναίκα!»
Βιολογικά η γυναίκα έχει ως δώρο της φύσης το αναπαραγωγικό χάρισμα, πράγμα που καθορίζει τη ζωή της, την κοινωνική της θέση αλλά και τη σχέση της με το άλλο φύλλο,
από τη γέννηση της και από τις επιρροές του εξωτερικού περιβάλλοντος στο οποίο ζει. Έτσι παλαιότερα είχε τη δυνατότητα να ασχολείται με την οικογένειά της ενώ στις σύγχρονες κοινωνίες η γυναίκα διαμοιράζεται σε πολλούς ρόλους, καθώς βγήκε από το σπίτι και έχει την συνεισφορά της στον οικογενειακό προϋπολογισμό είτε είναι εργαζόμενη, είτε αυτοαπασχολούμενη, είτε αγρότισσα, είτε επιστημόνισσα. Σε αυτές τις γυναίκες του καθημερινού μόχθου που είναι αγωνίστριες της ζωής, είναι αφιερωμένη και η σημερινή Παγκόσμιο Ημέρα.
Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας έχει ουσία ή υπάρχει για να γιορτάζουμε απλώς κάτι;
Όσο κι αν προσπαθούν να μας περάσουν ότι η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας είναι για να ανταλλάσουμε ευχές και λουλούδια, δεν θα τα καταφέρουν. Η 8η Μάρτη έρχεται να μας υπενθυμίσει τους μεγάλους γυναικείους εργατικούς αγώνες των προηγούμενων αιώνων, που φωτίζουν και σήμερα το δρόμο του αγώνα και της συλλογικής δράσης για να διεκδικήσουμε όλα όσα είναι σήμερα αναγκαία και μπορούν να εξασφαλίσουν την ισοτιμία και τη χειραφέτηση των γυναικών. Τονίζω ισοτιμία και όχι ισότητα γιατί στο όνομα του «δικαιωματισμού» οι κυβερνήσεις έρχονται να αφαιρέσουν δικαιώματα που είχαν παλιότερα οι γυναίκες όπως ήταν τα λιγότερα χρόνια εργασίας σε σχέση με τους άντρες, η απαγόρευση της νυχτερινής εργασίας. Παράλληλα χτυπούν το δικαίωμα στη μητρότητα καθώς π.χ. υπάρχουν εργοδότες που απαγορεύουν στις γυναίκες να μείνουν έγκυες, ενώ σε δεύτερη μοίρα έχει μπει και η ουσιαστική προστασία του γυναικείου οργανισμού στο χώρο εργασίας.
Τι θα έπρεπε να γίνει για τις γυναίκες ώστε να καλυτερεύσει τη ζωή τους στην ουσία και όχι επιφανειακά;
Σήμερα, στον 21ο αιώνα, η επιστημονική πρόοδος και η ψηφιακή τεχνολογία μπορούν να εξασφαλίσουν σε όλες τις γυναίκες σταθερή δουλειά με σταθερό ωράριο και λιγότερες ώρες εργασίας καθώς και σύγχρονες αποκλειστικά δημόσιες και δωρεάν κοινωνικές υποδομές και υπηρεσίες. Σε ότι αφορά την εργασία η γυναίκα όπως και ο άντρας, έχουν ανάγκη από Συλλογικές Συμβάσεις που να τους επιτρέπουν να καλύπτουν τις ανάγκες της οικογένειας, να έχουν αργία την Κυριακή για να μπορούν να βρεθούν ως οικογένεια, να έχουν μέτρα υγείας και ασφάλειας στο χώρο δουλειάς. Παράλληλα πρέπει να έχουν πρόσβαση στις Υπηρεσίες Υγείας και Πρόνοιας, τα παιδιά να έχουν δικαίωμα στην προσχολική αγωγή και εκπαίδευση. Όλα αυτά μπορούν να γίνουν σήμερα, συνιστούν τις σύγχρονες ανάγκες της γυναίκας και της οικογένειας της αλλά οι κυβερνώντες που πατάνε στις ράγες της Ε.Ε. συνθλίβουν τα δικαιώματα των γυναικών για να κερδίζουν μια χούφτα επιχειρηματικοί όμιλοι. Αυτήν την πολιτική μπορούμε να την αντιπαλέψουμε συλλογικά και οργανωμένα και οι μεγάλες κινητοποιήσεις δείχνουν ότι τόσο στη χώρα μας όσο και στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. οι λαοί, γυναίκες και άντρες, αντιστέκονται, αγωνίζονται και τελικά θα νικήσουν.
Από που αντλούν οι γυναίκες τη δύναμή τους; Εσύ με το πρόβλημα υγείας που πέρασες που βρήκες τη δύναμη να σηκωθείς;
Οι δυνάμεις του ανθρώπου είναι τεράστιες. Ο κάθε άνθρωπος ανάλογα με τις επιλογές του βρίσκει τα «πατήματά» του στην πορεία της ζωής, πιστεύει! Σίγουρα ένας άνθρωπος που έχει ενσυναίσθηση του «που πατά και που βρίσκεται» μπορεί με περισσότερη ευκολία να πραγματοποιήσει τους στόχους του, να σηκωθεί όταν έχει πέσει κάτω.
Κατά τη γνώμη μου την δύναμη οι γυναίκες επιπλέον αντλούν δύναμη από την ίδια τους την φύση και από τη θέση τους στον κοινωνικό καταμερισμό. Όπως μαζεύουν τα υλικά για να φτιάξουν ψωμί, βάζουν το καθένα στη σειρά του, πλάθουν την ζύμη, την αφήνουν να φουσκώσει και ψήνουν στο τέλος το ψωμί, με την ίδια «ιεροτελεστία» μπορούν βήμα το βήμα να οργανωθούν, να παλέψουν, να διεκδικήσουν όσα η εκμεταλλευτική κοινωνία τους στερεί.
Αυτή η δύναμη πολλαπλασιάζεται στην πορεία όταν η γυναίκα συναντάται με υψηλά ιδεώδη και ιδανικά. Ιδανικά όπως ο αγώνας για Παγκόσμια Ειρήνη ώστε να μην πεθαίνουν τα παιδιά μας για αλλότρια συμφέροντα, όπως ο αγώνα ενάντια στην κοινωνία της εκμετάλλευσης και των κοινωνικών διακρίσεων, για τη ζωή που πραγματικά μας αξίζει, ο αγώνας ενάντια στον «ατομικό δικαιωματισμό» που είναι πολύ της μόδας τελευταία και ισοπεδώνει τα κοινωνικά δικαιώματα των γυναικών του μόχθου.
Θα ήθελα να σταθούμε στον «ατομικό δικαιωματισμό». Ποιά η θέση σου για την συζήτηση γύρω από τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών.
Με προμετωπίδα αυτόν ακριβώς τον «ατομικό δικαιωματισμό» οι κυβερνήσεις στην Ε.Ε., τα Μέσα Μαζικής Αποχαύνωσης και οι παρατρεχάμενοι, προβάλουν την ατομική επιθυμία του καθενός και της καθεμιάς ως υπέρτατη αξία, πάνω από κάθε κοινωνική ανάγκη, πάνω από κάθε κοινωνικό δικαίωμα που πρέπει να προστατευθεί. Έτσι, π.χ. τα παιδιά δεν είναι κούκλες ώστε κάθε ένας να επιθυμεί να αποχτήσει, γιατί αυτό θα γίνει τελικά με τον νέο νόμο:
Πλούσια ετερόφυλα ή ομόφυλα ζευγάρια να χρησιμοποιούν ευάλωτες, φτωχές γυναίκες ως παρένθετες μητέρες, να προχωρούν στην ακραία αυτή εκμετάλλευση της γυναίκας, του σώματός της, της αναπαραγωγικής διαδικασίας για να πραγματοποιήσουν την ατομική τους επιθυμία.
Η εμπορευματοποίηση της Υγείας, ακόμα και της αναπαραγωγικής υγείας, της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής γίνεται για να γιγαντωθούν τα κέρδη των επιχειρηματιών του χώρου. Όλες αυτές οι θεωρίες αρνούνται την αντικειμενική πραγματικότητα, ανάγουν τον «αυτοπροσδιορισμό» σε μέγιστη αξία, αρνούνται τα βιολογικά χαρακτηριστικά των δύο φύλων και τη μεταξύ τους σχέση στη διαδικασία της τεκνοποίησης, στο όνομα μιας ψευδεπίγραφης «ελευθερίας».
Αυτό δεν είναι σύγχρονο, είναι πέρα για πέρα αναχρονιστικό. Κανονικά θα έπρεπε να καταργηθεί ο γάμος μιας και συνιστά οικονομικό συμβόλαιο και να έχουμε σχέσεις απαλλαγμένες από κάθε κοινωνικό καταναγκασμό και γι’ αυτήν την κοινωνία πρέπει να παλέψουμε γυναίκες και άντρες, για να κερδίσουμε ότι είναι σύγχρονο και αναγκαίο με βάση τις ανάγκες μας.
Ποια η διαφορά της γυναίκας στη σύγχρονη εποχή από τις παλιότερες εποχές;
Η σύγχρονη γυναίκα μοιράζεται όπως προείπα ανάμεσα σε πολλούς ρόλους. Έτσι π.χ. για τις εργαζόμενες η Ε.Ε. στο όνομα της «συμφιλίωσης οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων» εντείνει την ανισοτιμία εξουθενώνοντας τις με νέες μορφές εκμετάλλευσης στις συνθήκες της «ψηφιακής» οικονομίας, με αποτέλεσμα να χάνεται κάθε διάκριση μεταξύ εργάσιμου και μη εργάσιμου χρόνου, να αυξάνεται η εντατικοποίηση στους χώρους δουλειάς. Την ίδια στιγμή ρίχνει στις πλάτες των γυναικών και των οικογενειών τους την ευθύνη φροντίδας των βρεφών, των νηπίων, των ηλικιωμένων, των ΑμΕΑ, υποχρεώνοντάς τες να βάζουν βαθειά το χέρι στην τσέπη για να ανταποκριθούν στις ανάγκες αυτές.
Ή οι νέες μαθήτριες ή φοιτήτριες που πρέπει να τους δίνεται η δυνατότητα να έχουν δημόσιες και δωρεάν σπουδές, για πτυχία με αξία και όχι με βάση την τσέπη των γονιών τους, όπως θέλει να το κάνει η κυβέρνηση με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και την παράλληλη εμπορευματοποίηση των δημοσιών πανεπιστημίων.
Η σύγχρονη γυναίκα είναι απροστάτευτη απέναντι στην εργοδοτική βία, τη βία μέσα στην οικογένεια, στις διαπροσωπικές σχέσεις. Όλα αυτά κοστίζουν στο κράτος και τους ομίλους και γι’ αυτό οι κακοποιημένες γυναίκες δεν έχουν την αναγκαία στήριξη του κράτους με δωρεάν δομές και υπηρεσίες στις οποίες θα μπορούν να καταφύγουν για να έχουν οικονομική, νομική, ψυχολογική βοήθεια γι’ αυτές και τα παιδιά τους.
Πιστεύεις στον φεμινισμό; Έβλαψε ή καλυτέρευσε τη ζωή των γυναικών;
Δεν θεωρώ ως αιτία της γυναικείας ανισοτιμίας την «εξουσία του άντρα». Δε βλέπω ως αντίπαλο το συνάδελφο, το σύζυγο, τον αδελφό, το συναγωνιστή μου, αλλά το σύστημα που γεννά την ανισοτιμία μας. Η από αυτή τη σκοπιά βρίσκομαι στην αντίπερα όχθη του φεμινισμού αλλά και του νεοφεμινισμού.
Στην πορεία των χρόνων το ανατρεπτικό γυναικείο κίνημα είναι εκείνο που κατάκτησε, τις όποιες κατακτήσεις υπήρξαν για τις γυναίκες είτε ήταν εργαζόμενες, είτε αυτοαπασχολούμενες, είτε αγρότισσες, είτε νέες Ελληνίδες ή μετανάστριες. Από τις υφάντρες της Νέας Υόρκης έως τις μέρες μας, αυτές είναι που βιώνουν την ταξική εκμετάλλευση και τη φυλετική καταπίεση. Κι αυτές πρέπει να παλέψουν, να δυναμώσουν την συλλογική πάλη, δίπλα στους συντρόφους τους για να πάρουν τα όνειρα εκδίκηση.