Δύο μεσαιωνικά χριστουγεννιάτικα έθιμα από τη Βαρκελώνη και τη Βενετία.
1.Στη μεσαιωνική Βαρκελώνη λάμβανε χώρα το χριστουγεννιάτικο έθιμο της τελετής του παγωνιού.Οι τελετές και τα έθιμα που συνδέονται με τα Χριστούγεννα και τη βασιλική οικογένεια αντικατοπτρίζουν τον πολιτισμό και τις πεποιθήσεις της εποχής.
Την ημέρα των Χριστουγέννων ο βασιλιάς έπαιρνε μέσα σε μία χρυσή πιατέλα ένα ψητό παγώνι, που θεωρούνταν ένα από τα πιο σπάνια φαγητά, και το πήγαινε στην τραπεζαρία. Τον ακολουθούσαν ένα πλήθος από ευγενείς, υπηρέτες και σωματοφύλακες. Μέσα στην τραπεζαρία βρισκόταν η βασίλισσα. Ο βασιλιάς τής πρόσφερε το παγώνι για να το μοιράσει σε όλους τους παρευρισκόμενους. Όσοι δέχονταν την τιμή αυτή, ήταν υποχρεωμένοι να ορκιστούν μπροστά σε όλους ότι θα προσπαθήσουν ν’ ανδραγαθήσουν στον πόλεμο ή στις ταυρομαχίες.
Η τελετή του παγωνιού όχι μόνο προσέδιδε σπουδαιότητα σε ένα σπάνιο φαγητό αλλά επίσης συνέδεε τους παρευρισκομένους με την υποχρέωση να ορκιστούν για στρατιωτική ή πολεμική ανδρεία.
2.Στη Βενετία, ο Δόγης κι ο λαός πήγαιναν την νύχτα των Χριστουγέννων στο γειτονικό νησάκι του Αγίου Γεωργίου για να προσκυνήσουν το λείψανο του Αγίου Στεφάνου.
Στην παραλία του νησιού περίμεναν βενετσιάνικες αρχόντισσες ντυμένες στα μαύρα και στολισμένες με κοσμήματα, για να υποδεχτούν τον Δόγη και να τον συνοδέψουν μέχρι το ναό. Μετά το τέλος της λειτουργίας, όλη η λαμπρή συνοδεία έμπαινε στις γόνδολες και διασχίζοντας τα νερά ξαναγύριζε στην πλατεία του Αγίου Μάρκου, όπου άρχιζε μεγάλο γλέντι, που συνεχιζόταν μέχρι το πρωί.
Η προσκύνηση στο λείψανο του Αγίου Στεφάνου, η παρουσία βενετσιάνικων αρχόντισσων και οι γόνδολες που διέσχιζαν τα νερά, δημιουργούν μια εικόνα μεγαλοπρεπούς και εορταστικού γεγονότος. Η συνέχεια του γλεντιού στην πλατεία του Αγίου Μάρκου αποτελεί έναν ακόμη τρόπο να εορταστεί η περίσταση με χαρά και ενθουσιασμό.