Συνέντευξη στη Ρίκη Ματαλλιωτάκη
Ασχολείται με την επιχειρηματικότητα, αυτό όμως δεν της έδεσε ποτέ τα χέρια για να μην ασχοληθεί με τη συγγραφή, την ζωγραφική, και την δημοσιογραφία… ένα πολυτάλαντο άτομο που από τις παραπάνω άοκνες προσπάθειες της η Κρουσανιώτισα Πρέσβειρα Γυναικείας Επιχειρηματικότητας Μαρία Πιτσικάκη έγινε γνωστή και αγαπητή όχι μόνο στον τόπο καταγωγής της αλλά σε ολάκερη την Κρήτη.
Καμιά καταλληλότερη λοιπόν για να μιλήσει τούτη τη σημαντική, για όλες τις γυναίκες του κόσμου, ημέρα… την παγκόσμια ημέρα γυναίκας!
1. Πώς θα περιγράφατε τη σημασία της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας;
Η 8η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, μια ημέρα για τον εορτασμό των κοινωνικών, οικονομικών, πολιτιστικών και πολιτικών επιτευγμάτων των γυναικών παγκοσμίως., ενώ παράλληλα τονίζει την ανάγκη δράσης και επιτάχυνσης της ισότητας των φύλων και σηματοδοτεί τις θυσίες και τα επιτεύγματα των γυναικών όλου του κόσμου για πάνω από έναν αιώνα.
Πάνω από ένα αιώνα που οι γυναίκες αγωνίζονται για την εφαρμογή μίας κουλτούρας ίσων ευκαιριών, χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις, που θα χρησιμοποιεί αντικειμενικά κριτήρια για την αξιολόγηση κάθε εργαζόμενης και εργαζόμενου, όπως δεξιότητες και εμπειρία που σχετίζονται με την εργασία, και όχι υποκειμενικούς παράγοντες όπως προσωπικές προτιμήσεις. Η διαφορετικότητα, η ισότητα και η συμπερίληψη πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της κουλτούρας μας και αυτό μπορεί να αποδεικνύεται μόνο έμπρακτα από την μισθολογική ισότητα και την τοποθέτηση γυναικών σε διοικητικές θέσεις.
2. Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σήμερα σε διάφορα μέρη του κόσμου;
Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας είναι μια ημέρα για να αναγνωρίσουμε πόσο μακριά έχουμε φτάσει ως προς την ισότητα των φύλων, αλλά και πόσο δρόμο έχουμε ακόμα να διανύσουμε προς την κατεύθυνση αυτή. Το 1911 μόνο οκτώ χώρες επέτρεπαν στις γυναίκες να ψηφίσουν, η ίση αμοιβή για ίση εργασία ήταν πρωτόγνωρη, ενώ τα αναπαραγωγικά δικαιώματα ήταν ανύπαρκτα.
Από τότε έχουν γίνει μεγάλα και σπουδαία βήματα. Ενώ κάποτε οι γυναίκες δεν μπορούσαν να ψηφίσουν, τώρα ηγούνται χωρών. Ενώ κάποτε απαγορευόταν να εργαστούν, τώρα διαχειρίζονται εταιρείες. Σχεδόν σε όλο τον Δυτικό κόσμο οι γυναίκες έχουν δικαιώματα που οι παλαιότερες γενεές θα μπορούσαν μόνο να ονειρευτούν, αλλά ακόμα δεν υπάρχει πλήρης ισότητα. Δυστυχώς, η πλειονότητα των γυναικών ανά τον κόσμο δεν είναι τόσο κοντά σε αυτόν τον στόχο.
Πριν από περισσότερα από 100 χρόνια, η πρώτη πορεία πραγματοποιήθηκε για τον τερματισμό των επιβλαβών συνθηκών στον χώρο εργασίας, τα ίσα δικαιώματα, την ίση αμοιβή και τον τερματισμό της εκμετάλλευσης. Και δυστυχώς αυτοί οι στόχοι εξακολουθούν να είναι επίκαιροι σήμερα και για αυτά ακόμα αγωνιζόμαστε.
3.Ποια είναι η γνώμη σας για την ισότητα των φύλων και τι μπορούμε να κάνουμε για να την προωθήσουμε;
Η Ισότητα των φύλων δεν αποτελεί μόνο ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, αλλά και απαραίτητο θεμέλιο για ένα ειρηνικό, βιώσιμο και με ευημερία κόσμο.
Όταν στις γυναίκες και στα κορίτσια θα παρέχετε ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση, στην αξιοπρεπή εργασία, στην υγειονομική περίθαλψη, στην ισότιμη εκπροσώπηση στις διαδικασίες λήψης πολιτικών και οικονομικών αποφάσεων, ενισχύονται οι βιώσιμες οικονομίες, με πολλά οφέλη στις κοινωνίες και στην ανθρωπότητα.
Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας είναι μια ευκαιρία να αναγνωρίσουμε τις σύνθετες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναικείοι πληθυσμοί όπως οι έγχρωμες γυναίκες και οι γυναίκες με αναπηρίες και να σταθούμε κοντά τους. Είναι μια ένδειξη αλληλεγγύης προς τις γυναίκες που ζουν σε χώρες, στις οποίες είναι αδύνατο να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους.
Είναι ημέρα αναγνώρισης της μη αμειβόμενης φροντίδας και οικιακής εργασίας, της κοινής ευθύνης μέσα από ένα νοικοκυριό και στην οικογένεια, ανάλογα με τις εκάστοτε ιδιαιτερότητες.
Είναι η διασφάλιση της πλήρους και αποτελεσματικής συμμετοχής καθώς και των ισότιμων ευκαιριών ανάληψης ηγετικού ρόλου των γυναικών σε όλα τα επίπεδα λήψης αποφάσεων στην πολιτική, οικονομική και δημόσια ζωή.
Είναι η προώθηση και ενδυνάμωση των γυναικών. Η υιοθέτηση και ενίσχυση ορθών πολιτικών και εφαρμόσιμων νομοθεσιών που αποβλέπουν στην προώθηση της ισότητας των φύλων και τη χειραφέτηση των γυναικών και των κοριτσιών σε όλα τα επίπεδα.
4.Πώς μπορούν οι γυναίκες να συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη της κοινωνίας;
= Οι Γυναίκες μπορούν να κάνουν την διαφορά στην ανάπτυξη της οικονομίας, με την ανάληψη ρίσκου και πρωτοβουλιών που αναλαμβάνουν, αν αξιοποιηθούν, θα κάνουν τη διαφορά.
Το βασικό χαρακτηριστικό της γυναικείας παρουσίας στο τιμόνι των επιχειρήσεων, είναι ότι, αυτή εντοπίζεται κυρίως σε εταιρίες μικρότερου μεγέθους. Αξιοσημείωτο όμως είναι το γεγονός, ότι οι εταιρείες με γυναίκες επικεφαλείς παρουσιάζουν πολύ καλύτερες επιδόσεις κερδοφορίας σε σύγκριση με το σύνολο των επιχειρήσεων.
Η γυναίκα πιστεύει στο ελεύθερο εμπόριο και είναι μια ισχυρή δύναμη για την ειρήνη και την ευημερία.
Οι γυναίκες εργάζονται σκληρά, δεδομένου ότι το 86% εξ αυτών απασχολούνται πέραν του καθιερωμένου ωραρίου, ενώ παράλληλα έχουν αυξημένες οικογενειακές και κοινωνικές υποχρεώσεις.
Το να λέμε οι γυναίκες αναλαμβάνουν τα ηνία στην οικονομία είναι κάτι το πολύ επαναστατικό και υπάρχουν αρκετά εμπόδια και στη νομοθεσία για την ισότητα των ανδρών και των γυναικών στις επιχειρήσεις και στην οικονομία γενικότερα.
Η ανάληψη ρίσκου και πρωτοβουλιών από γυναίκες διαγράφει νέες προοπτικές και πρέπει να αποτελούν σημαντικό στόχο τόσο της πολιτείας όσο και των επιχειρήσεων, ώστε να αξιοποιηθεί περισσότερο το πολύτιμο κεφάλαιο που λέγεται ΄΄Γυναίκες΄΄.
5.Ποιες είναι οι γυναίκες που σας έχουν επηρεάσει και γιατί;
Μεγάλωσα σε ένα σπίτι που με δίδαξε αξίες και αξιοπρέπεια. Πέντε γυναίκες άξιες, τη μάνα μου, τις τρεις αδελφές της και τη γιαγιά, που με δίδαξαν αγάπη, αλληλεγγύη, προσφορά και το ΄΄δεν υπάρχει δεν μπορώ, αλλά δεν θέλω΄΄ και είμαι ευγνώμων που τις έχω πρότυπο.
Όμως, με αφορμή μια Παγκόσμια Μέρα είναι ωραίο που βρίσκουμε αφορμή για να σκεφτόμαστε ποιοι άνθρωποι και ποιες προσωπικότητες επηρέασαν τον κόσμο και συνέβαλαν να καθιερωθεί η ημέρα αυτή ως ορόσημο του χρόνου. Η επιλογή ενός θέματος ή ενός ατόμου που εμπνέει είναι πάντα μια πρόκληση και σήμερα η Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας είναι μια στιγμή για να θυμηθούμε εκείνες που έχουν ξεχωρίσει κι έχουν διαμορφώσει κι αυτές από την πλευρά τους τον κόσμο μας, όπως τον ξέρουμε σήμερα.
Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα δεν είναι λίγες οι γυναίκες που κατάφεραν και άφησαν το σημάδι τους και άλλαξαν τον ρου της ιστορίας με την πυγμή τους, τα επιτεύγματα τους, το ανθρωπιστικό τους έργο, τους αγώνες τους, αλλά και την γενικότερη προσφορά τους στην επάξια στήριξη των πολλαπλών ρόλων της γυναίκας, εκείνου της εργαζόμενης, της μητέρας, της συζύγου, της φίλης. Πολλές ήταν επίσης και οι φορές που άφησε πίσω τον εαυτό της στηρίζοντας το κοινό καλό. Πολλές και οι γυναίκες που κοίταζαν μπροστά από την εποχή τους, κατάφεραν να εισακουστεί η φωνή τους, διέπρεψαν, εντυπωσίασαν, αποθεώθηκαν και αξίζουν το θαυμασμό μας ανοίγοντας δρόμους για τις επόμενες γενιές.
6.Ποια είναι η γνώμη σας για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την καταπολέμησή της;
Η πρόοδος πρέπει να είναι γραμμική, αλλά πολύ συχνά συνοδεύεται από ένα βήμα πίσω. Μερικές φορές, ακόμη και όταν θεσπιστούν νόμοι και δικαιώματα, αγνοούνται ούτως ή άλλως. Παρά τους νόμους για την ενδοοικογενειακή βία, την ευαισθητοποίηση του κοινού και την πρόσβαση σε νομική προστασία, η βία κατά των γυναικών βρίσκεται σε έξαρση.
Η κλιματική αλλαγή αυξάνει τη βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών, σύμφωνα με μια σημαντική έκθεση του 2020 συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων ενδοοικογενειακής κακοποίησης, εμπορίας ανθρώπων, σεξουαλικής επίθεσης και βίας κατά των γυναικών υπερασπιστών των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων.
Γιατί η πρόοδος δεν ήταν ίση. Απαραίτητη η εξάλειψη όλων των μορφών βίας κατά όλων των γυναικών και κοριτσιών, τόσο στην ιδιωτική, όσο και στη δημόσια ζωή, συμπεριλαμβανομένης της εμπορίας ανθρώπων, της σεξουαλικής και κάθε είδους εκμετάλλευσης.
Η πρόληψη της βίας απαιτεί μία πολιτική, υπηρεσιακή και κοινωνική αλυσίδα συντονισμού. Απαιτεί τη συνεργασία πολλών και διαφορετικών πολιτικών και πρωτοβουλιών. Προϋποθέτει δράσεις στην οικογένεια, στο σχολείο, στο χώρο εργασίας, αλλά και γενικότερα σε επίπεδο κοινωνίας.
Η πρόληψη δεν είναι στενή κρατική υπόθεση, είναι βασική δυναμική μίας υγιούς και συμμετοχικής κοινωνίας των πολιτών. Μόνο τότε θα μπορέσουμε να μιλήσουμε για αποτελεσματική αντιμετώπιση της κουλτούρας της βίας.
Η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών συνιστά μία από τις συστηματικότερες και συνηθέστερες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως. Οι χώρες της ΕΕ δεν αποτελούν εξαίρεση. Δυστυχώς, μία στις τρεις γυναίκες έχει υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία, κυρίως από συντρόφους.
7.Πώς θα μπορούσε να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των γυναικών σε θέσεις λήψης αποφάσεων σε πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο;
Μόλις κατά τον 20ό αιώνα κατέκτησαν οι γυναίκες το δικαίωμα πρόσβασης στην εκπαίδευση, στις επιστήμες, στις τέχνες, στην αμειβόμενη εργασία και αναγνωρίστηκαν, επί τέλους, ως οντότητες με πολιτικά δικαιώματα. Ο 20ός αιώνας ξεκίνησε με τον αγώνα των γυναικών για την κατάκτηση του δικαιώματος ψήφου.
Οι γυναίκες πρέπει να αναμιχθούν σε όλους τους τομείς – όχι μόνο στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους – συμμετέχοντας στην επίλυση των προβλημάτων της καθημερινής ζωής από τα θεσμικά όργανα και από τα όργανα διοίκησης των επιχειρήσεων, των συνδικάτων και των κοινωνικών και πολιτιστικών οργανώσεων.
Είναι βέβαιο πως μια κρίσιμη μάζα γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων θα έθετε στην πολιτική ατζέντα, ως θέματα προτεραιότητας, ζητήματα που συνδέονται με την ποιότητα της ζωής, όπως την προστασία του περιβάλλοντος, την κοινωνική πολιτική και πρόνοια, την ιατρική περίθαλψη, την παιδεία, την καταπολέμηση της χρήσης ναρκωτικών και της σωματεμπορίας, την επίλυση των διαφορών με ειρηνικά μέσα. Προς την κατεύθυνση αυτή, της ισόρροπης δηλαδή συμμετοχής των φύλων, χρειάζεται να ληφθούν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και μέτρα, όπως να αναθεωρηθούν οι δομές των κομμάτων και οι διαδικασίες επιλογής των υποψηφίων,
καλύτερη εκπαίδευση, εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού, έτσι ώστε, να ενθαρρυνθούν περισσότερες γυναίκες να εισέλθουν στον πολιτικό στίβο, όπως άλλωστε έχουν πολύ συχνά αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στις ιδιαίτερές τους κοινότητες και τοπικές ομάδες, καθώς και μέτρα που θα διευκολύνουν άντρες και γυναίκες να εξισορροπήσουν τις υποχρεώσεις της εργασίας και της οικογενειακής ζωής.
Η παγκοσμιοποίηση έχει μια συγκεντρωτική δομή, γεγονός που αποτελεί μειονέκτημα για τις γυναίκες, διότι συνήθως είναι οι χαμένες στο σύστημα ιεραρχίας.
Με τον όρο ίσες ευκαιρίες εννοώ περισσότερο τις ισότιμες ευκαιρίες, για γυναίκες με ίδιες ικανότητες με τους άνδρες, όσον αφορά την είσοδο και ανέλιξη στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και την επαγγελματική ζωή, όπως είναι λόγου χάριν η εξάλειψη των μισθολογικών διαφορών μεταξύ γυναικών και ανδρών για εργασία ίσης αξίας.
Χρειάζονται περισσότερες γυναίκες σε υπεύθυνες θέσεις, διότι είναι απαράδεκτο να πηγαίνουν χαμένες τόσες ικανότητες και τόση πείρα.
Όμως, τα λόγια για την ισότητα ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες θα παραμένουν λόγια, όσο πολυάριθμες οικογένειες εργατών θα στερούνται κατάλληλης στέγασης και όσο δεν θα υπάρχει επαρκής αριθμός έργων κοινωνικής υποδομής, βρεφονηπιακών σταθμών και νηπιαγωγείων.
8.Ποιες πρωτοβουλίες ή προγράμματα πιστεύετε ότι θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ενίσχυση της εκπαίδευσης και των ευκαιριών για τις γυναίκες;
Η παιδεία, σε αυτό το πλαίσιο, αποτελεί κοινωνική αναγκαιότητα γιατί βοηθά τον άνθρωπο να αντιληφθεί την οικουμενική εικόνα της καθημερινότητάς του και να εστιάζει στις πραγματικές αξίες της ζωής.
Σήμερα που αποτελεί αίτημα η ουσιαστική ελευθερία, η επινοητικότητα, η δημιουργική φαντασία, οι καινοτόμες δράσεις και οι τολμηρές σκέψεις, βιώνουμε τη συμβατικότητα, τους κλειστούς ορίζοντες και την ευπειθή μετριότητα.
Aναγκαία καθίσταται η εμπέδωση της δημοκρατίας και του συνεργατικού κλίματος, με ευκρινείς και ευδιάκριτους ρόλους. Χρειάζονται νέες αρχιτεκτονικές μάθησης, βιωματική εκπαίδευση και διαθεματική προσέγγιση της γνώσης.
Ο σεβασμός στις παναθρώπινες αξίες της αποδοχής, της αλληλεγγύης, της αγάπης που έθρεψαν γενιές ανθρώπων και αποτέλεσαν τις μήτρες αναφοράς για τη συνύπαρξη των κοινωνικών συνόλων, κρίνεται αναγκαίος χωρίς υπεκφυγές και παλινδρομήσεις.
Η νοοτροπία ενός λαού αλλάζει βαθμιαία, μέσα από την εκπαίδευση.
Η νομοθεσία πρέπει διαρκώς να εκσυγχρονίζεται προκειμένου να ανταποκρίνεται στα αιτήματα της εποχής. Είναι επιτακτική ανάγκη να διαμορφώσουμε ως πολίτες μια οικουμενική συνείδηση.
Η εγρήγορση των πολιτών αποτελεί προϋπόθεση για την αναβάθμιση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Ο κοινωνικός ιστός ισχυροποιείται και γίνεται αρραγής, όταν ο καθένας συνειδητοποιήσει το βάρος της ανθρώπινης αξίας και την ανάγκη όλων, να τηρούν και να σέβονται τα διαφυλετικά τους χαρακτηριστικά.
9. Ποιες είναι οι προσωπικές σας ελπίδες και φιλοδοξίες για την ισότητα των φύλων στο μέλλον;
Τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό από τον άνθρωπο και την πορεία του μέσα στον κόσμο. Ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για τα σημαντικότερα επιτεύγματα, αλλά και για τις μεγαλύτερες θηριωδίες. Αυτό που πρέπει να γίνει συνείδηση είναι ότι κανένας δεν μπορεί να δράσει μόνος του, να ζήσει αποκομμένος από τους γύρω του.
Οι επιθυμίες των ανθρώπων να είναι πολλαπλάσιες των πραγματικών αναγκών και η ισότητα συνύπαρξης μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι αναγκαία.
Το δικαίωμα στην ανάπτυξη και στην ευημερία εξασφαλίζει στις κοινωνίες μια καλύτερη ποιότητα ζωής, ως προς την υγεία, την παιδεία, την απασχόληση, τη διάρκεια ζωής, την ασφάλεια, τον πολιτισμό, την αισθητική, την αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων και τον σεβασμό προς το περιβάλλον.
Η αυτογνωσία και η αυτοκριτική οδηγούν και με το δικό τους μοναδικό τρόπο στην κατάκτηση της γνώσης, στην αντίληψη ότι το πνεύμα και η ψυχή είναι τα πολυτιμότερα αγαθά του ανθρώπου. Έχει μεγάλη σημασία να κατανοήσουμε, ότι σημασία έχει η πραγματικότητα, να ξεχωρίσει το ΄΄φαίνεσθαι΄΄ από το ΄΄είναι΄΄, το μόνιμο από το εφήμερο.
Να συμμετέχουμε στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας, ισότιμα. Να είμαστε ενημερωμένοι για τα δικαιώματά μας και να καταγγέλλουμε φαινόμενα καταπάτησης κι όχι να τα υποκρύπτουν στον βωμό ιδιοτελών συμφερόντων.
Να είμαστε ανεξάρτητα άτομα. Άνθρωποι απαλλαγμένοι από πάθη, προκαταλήψεις, δεσμεύσεις. Με ελεύθερη βούληση, αδέσμευτη επιλογή, ανοδική κοινωνική κινητικότητα, κοινωνική εξέλιξη, με ανοδική πορεία χωρίς αθέμιτα μέσα, παράνομους μεθόδους, φερέφωνα των ιδεολογιών, άβουλα όντα που συμφωνούν με τις ιδέες των άλλων, με σαθρές ψευδαισθήσεις και αβάσιμα πλάνα, ιδεολογήματα.